رسیدن داعش به دروازه های اروپا و تقویت اسلام ستیزی

2 اسفند 93

در حالی که داعش در سوریه و عراق به خبر نخست رسانه ها تبدیل شد و توجهات را معطوف به اقدامات وحشیانه خود کرده بود، این گروه تروریستی، هفته پیش با اعلام موجودیت در لیبی چند پاره، تهدیدی جدی را برای آینده آن کشور رقم زد. لیبی؛ کشوری است که چهار سال پیش نیروهای ائتلاف غربی با حملات جنگنده‌های خود زمینه سقوط حکومت معمر قذافی را فراهم کردند.

داعش حکومت خود را در شهر سرت لیبی برقرار کرده و بر اساس گزارش‌ها در این شهر منع رفت و آمد اعلام شده و در این راستا دانشگاه شهر سرت نیز تعطیل شده است. شهر سرت محل تولد معمر قذافی و کانون فعالیت و استقرار گروه تکفیری انصار الشریعه یکی از شاخه های القاعده است. این گروه متهم است که در سال ۲۰۱۲ میلادی با حمله به یک مجتمع دیپلماتیک آمریکایی در «بنغازی»، دومین شهر بزرگ لیبی، سفیر آمریکا را کشته است.

این در حالی است که گروه تروریستی داعش هفته پیش فیلمی را منتشر کرد که در آن ۲۱ قبطی مصری در لیبی به دست افراد این گروه سر بریده می شوند. به نظر می رسد داعش با اعدام قبطیهای مصری می خواهد به طرفداران خود نشان دهد شاخه این سازمان در لیبی توسعه یافته و از دیگر شاخه های آن در خارج از عراق و سوریه قویتر است. تشدید فعالیتهای این سازمان تندرو نگرانی کشورهای همسایه لیبی مانند مصر و تونس را برانگیخته است. این اقدامات همچنین نگرانی کشورهای جنوب از جمله نیجر و چاد را که دخالت نظامی بین المللی در لیبی را ضروری می دانند برانگیخته است. در آن طرف دریای مدیترانه نیز ایتالیا که با مهاجرت غیرقانونی شمار زیادی از سواحل لیبی به طرف این کشور در فاصله ۲۰۰ مایلی مواجه است برای رهبری ائتلاف بر ضد این تکفیریها اعلام آمادگی کرده است. ایتالیا سواحل خود را بسیار نزدیک به لیبی می داند و از این تهدید بسیار احساس نگرانی می کند.

در همین حال به دنبال درخواست مصر برای دریافت مجوز شورای امنیت سازمان ملل برای دخالت نظامی در لیبی، اردن پیش‌نویس قطعنامه‌ای را تحت بند هفتم برای مداخله در لیبی به شورای امنیت ارایه کرده است. گفته می‌شود این پیش‌نویس شامل محکومیت تمامی اقدامات داعش، انصارالشریعه و القاعده و حمایت از پارلمان و دولت لیبی و عقب‌نشینی تمامی شبه‌نظامیان از طرابلس و دیگر شهرهای لیبی است.

داعش کجاها رشد می کند

تنش های سیاسی و نظامی مداوم در لیبی پس از سقوط معمر قذافی در سال ۲۰۱۱، موقعیتی ایده آل برای گروه های افراطی همچون داعش ایجاد کرد تا دامنه فعالیت خود را گسترده تر کنند. داعش اکنون در شهرهای مهمی همچون طرابلس تا بنغازی و سرت و همچنین شهر درنه فعالیت و حضور دارد.

از چند وقت پیش گروه های تندروی لیبی با گروه طرفدار غرب پیرامون صحت انتخابات پارلمان موقت، که در ماه ژوئن سال گذشته برگزار و در آن گروه سکولار به پیروزی رسیدند، اختلاف دارند. نیروهای تکفیری مسلح با تصرف طرابلس، پایتخت لیبی، توبروک واقع در بخش شرقی را به عنوان پایگاه خود انتخاب کردند و میانجیگری سازمان ملل هم که از ماه ژانویه شروع شد، نتیجه ای در پی نداشته است. در این میان دولت مرکزی در لیبی مجبور شده مقر خود را از طرابلس خارج و در ۷۰۰ کیلومتری پایتخت در شهر طبرق مستقر کند. به عبارتی بهتر نیروهای شبه نظامی فجر لیبی که متشکل از گروه های وابسته به اخوان المسلمین است، دولت را از طرابلس خارج کرده اند. در این بین مانند شرایط سوریه و عراق، در لیبی نیز دخالت دولت های منطقه ای و فرامنطقه ای اوضاع را تا حدود زیادی پیچیده تر کرده است. چنان که حمایت امارات متحده عربی و مصر از گروه طرفدار غرب در لیبی و حمایت ترکیه و قطر از نیروهای تکفیری، هماهنگی کشورها را مختل کرده است.

در واقع عاملی که به طور جدی در این زمینه به کمک داعش آمده خلا قدرت و نبود دولت مرکزی مقتدر و کارآمد در لیبی است. تا پیش از شکست خوردن طرح ها و فرایندهای سیاسی، هیچ اثری از داعش در این کشور دیده نشده بود. اما در حال حاضر دولت شناخته شده لیبی، کنترل مناطق کمی از کشور را در دست دارد.

دیدگاه دیگری نیز البته درباره اینکه چرا داعش به لیبی توجه نشان داده است وجود دارد و آن این است که پالایشگاه های این گروه در عراق و سوریه بمباران شده اند بنابراین به جهت تنزل منابع مالی،‌ تندروهای تکفیری به میدان های نفتی لیبی به عنوان منابع مالی جدید چشم دوخته اند و کنترل تأسیسات منابع را مدنظر داشته اند. بر اساس گزارش شرکت بزرگ نفتی بریتیش پترولیوم لیبی با چهل و هشت میلیارد و پانصد میلیون بشکه ذخایر نفتی، مقام نهم را در جهان دارد.

این در حالی است که اوباما مدتی قبل از کنگره درخواست صدور مجوز استفاده از زور علیه داعش کرده بود. این لایحۀ جنگ برای سه سال آینده است، یعنی ۱۲ ماه بعد از پایان دورۀ ریاست جمهوری وی. به علاوه، درخواست کاخ سفید محدودیت های جغرافیایی نیز در خود دارد. در این سند تنها به سوریه و عراق اشاره شده است و به نظر می رسد اوباما نمی خواهد جنگ را گسترش دهد.

در نهایت این که داعش که در در سال ۲۰۰۳ در عراق شکل گرفت و در تلاش برای ترویج جنگ داخلی فرقه ای، به شهروندان شیعه عراقی حمله می کرد و چند سال بعد با پشتیبانی سنگین تسلیحاتی و مالی کشورهای عربی، آمریکا و اروپا گسترش یافت و علیه نظام سوریه وارد عمل شد تا به نیابت از کشورهایی مشخص محور مقاومت را تضعیف و نابود نماید، حالا با تصرف لیبی به دروازه های اروپا نزدیک شده و بدون شک موج جدید و گسترده ای از اسلام هراسی و اسلام ستیزی در اروپا شکل خواهد گرفت که تا مدت ها تمام نخواهد شد.