رفتار انتخاباتی معنادار ایرانیان

عصراسلام: آخرین نظرسنجی این مرکز در روزهای ۱۶ و ۱۷ خرداد بعد از انجام مناظره اول نامزدها رخ داده است که عقربه میزان مشارکت، عدد ۳۸ درصد را نشان می دهد.

هر چند بعد از نام نویسی نامزدها؛ اواخر اردیبهشت ماه حدود ۴ درصد نرخ مشارکت بالا رفته است اما در بقیه این ۹ نظر سنجی که بیانگر رفتار انتخاباتی ایرانیان در ۹ ماه اخیر است تقریباً روند مشارکت، منحنی ثابتی را نشان می دهد. در واقع پدیده‌ای به نام «ایمن شدن در رای دهی» در اکثریت مطلق شهروندان جامعه رخ داده است.

«ایمن شدن در رای دهی» به این مفهوم است که اکثریت شهروندان در ۹ ماه اخیر تحت تاثیر عوامل بیرونی مانند رفتار نهادهای برگزاری و نظارت انتخابات، تبلیغات انتخاباتی، مواضع کنشگران فعال سیاسی و اجتماعی و عوامل اقناع کننده رسانه‌ای قرار نگرفته و همچنان بر مواضع خود پافشاری می کنند.

برای تبیین وضعیت رای شناسی ایرانیان رویکرد نظری قطعی وجود ندارد و رویه های متفاوتی را می توان اتخاذ کرد. با این حال برای تحلیل کنش گری آنها از نظریه رابرت دال (۱۹۱۵-۲۰۱۴)  تئورسین سیاسی مشهور امریکایی استفاده می‌بریم. از نظر رابرت دال بین شرایط اجتماعی و اقتصادی و فرهنگی شهروندان و رای دهی آنان ارتباط مستقیم وجود دارد.

از دیدگاه وی هرگاه مردم در ارزشیابی خود متوجه شوند پاداشی که از مشارکت سیاسی و اجتماعی بدست می آورند از پاداش دیگر فعالیت ها ناچیزتر است بطور یقین خود را در این امور درگیر نخواهند ساخت. رابرت دال درباره تمایز رویکردها انتخاباتی نیز می گوید: هرگاه شخصی بین شقوق پیش رو، تفاوت های بارزی احساس نکند و به آنها اهمیت ندهد احتمالا کمتر به مشارکت در سیاست و امور اجتماعی خواهد پرداخت. وی همچنین بر این باور است که هرگاه فرد تصور کند، فعالیت او در صحنه سیاست بی‌تاثیر است و نمی‌تواند منشا تغییر باشد هر گز در آن وارد نمی شو‌د.

امکان تغییر رفتار رای دهی ایرانیان در روزهای مانده به موعد رای گیری متصور است.  چرا که در انتخابات پیشین ریاست جمهوری بویژه در سال ۹۲ط نتایج رای گیری واقعی با نتایج نظر سنجی ‌ها تفاوت خیره کننده‌ای را نشان داد.

باید منتظر ماند و به تماشای رفتار انتخاباتی ایرانیان در هفته آخر و به اوج رسیدن فعالیت های ترغیبی رسانه ای و فعالیت تبلیغاتی میدانی نامزدها نشست. آیا  فضای نه چندان گرم انتخابات جاری، به مانند انتخابات سال ۱۳۹۲ با «آراء تاکتیکی» و «آراءحمایتی» صداهای خاموش، گرم و پرشور خواهد شد؟!

نویسنده: حجت اله عباسی