خوشحالیم شما مخاطب ما هستید و در مورد مسایل زندگی خود با ما مکاتبه می کنید. برای اینکه بتوانید رابطه خوب و صمیمانه و سازنده ای با دوستان تان برقرار کنید دو کار را باید انجام دهید اول اینکه دوستان خوبی انتخاب کنید و دوم حقوق دوستی را رعایت کنید و با رعایت نکاتی رابطه مثبتی با دوستان برقرار کنید.
در مورد ملاک های دوست خوب در ادامه توضیحاتی می دهیم.
قبل از بیان معیارها این نکته ضروری است که آنچه به عنوان ویژگیهای دوست خوب بیان می شود مطلق و صد در صد نیست چه اینکه انسانها کم و بیش دارای نواقصی نیز هستند کما اینکه خود ما وقتی به کارنامه زندگی خود نگاهی می افکنیم آن را بی نقص و عیب نمی بینیم لذا همه ویژگی هایی که گفته می شود به این معناست که به طور نسبی دوست خوب باید این خصوصیات را داشته باشد و جهت کلی زندگی او نیز به سمت و سوی این ویژگیها و جنبه های مثبت باشد.دوست باید از ویژگیهای اخلاقی و رفتاری و فکری خاصی برخوردار باشد تا سزاوار محبت ورزیدن و دوستی نمودن گردد. و این شرائط فراوان و شرح و بسط آن فراتر از حوصله یک مکاتبه است و لذا به ویژگیهای یک دوست خوب اشاره می کنیم تا با رعایت آنها در انتخاب دوست خوب موفق باشید:
الف. از شرایط یک دوست ایده ال وفاداری است . دوست باید به اصول اخلاقی و تعهدات دوستی و عهد و پیمانی که منعقد می سازد پایبند و وفادار باشد.
ب. مؤدب بودن به آداب اجتماعی و متخلق بودن به اخلاق نیک و پسندیده شرط دیگر دوست ایده ال است . چه آدمی متأثر از همنشین و دوست خود است و شخصی بیگانه با آداب اجتماعی نه تنها به شما آسیب می رساند و به واسطه رعایت نکردن آداب اجتماعی و اخلاق نیک حیثیت شما را تهدید و به آن آسیب می رساند بلکه به صورت غیر مستقیم بی ادبی را به شما نیز می آموزد و راه و رسم تخلف از اخلاق پسندیده و نیک را به شما یاد می دهد و سد راه تخلق به اخلاق حسنه می گردد.
ج. آگاهی و بینش عالی داشتن از دیگر ویژگی های یک دوست خوب است . آگاهی و بینش چراغ راه و جهت دهنده حرکت است و چه زیباست که دو همراه در مسیر زندگی از پرتو فیض وجود یکدیگر بهرمند شده و پا بپای یکدیگر گام بردارند و در این مسیر خود را از انحرافات مصون و وجودشان را از آفات بیمه سازند و اولین گام در این فعالیت شناخت انحرافات و آفات و راه مقابله با آنها می باشد و شخص جاهل و نادان از این کار عاجز و تسلیم انبوه انحرافات خواهد شد و از تشخیص راه از چاه ناتوان است . پر واضح است که چنین فردی نه تنها خود را به اعوجاج و انحراف می کشاند بلکه همراهان خود را مبتلا می سازد و لذا برای مصونیت یافتن از انحرافها و پی بردن به آفات و انحرافات و شناخت راه حق داشتن دوست آگاه و مطلع یک ضرورت بی تردید است.
د. دیانت و پایبندی به احکام دین و فرامین الهی اگر اهل دین بودن یک امتیاز است و پایبندی به احکام شریعت یک ضرورت می باشد باید تمام عوامل موئثر در این خصیصه را تأمین نمود و دوست خوب بواسطه تأثیری که بر رفتار شما دارد باید شما را به سمت این ویژگی ایده ال دعوت نماید. اگر دوست شما باعث محرومیت شما از خوبی ها گردد و به نوعی موجب متضرر شدن شما شود – آن هم ضرری که جبران ناپذیر یا جبران آن سخت است – این دوستی دوستی پسندیده و معقولی نیست .
ه. دور اندیشی از دیگر ویژگیهای دوست خوب است تا قبل از بروز خلل و انحراف در زندگی و هر گونه حادثه منفی و ناخوشایندی شما را آگاه و مطلع سازد. و الا در آن صورت دو نفر همراه هم به خطا مبتلا می شوید.
و. خدا پروائی و پرهیزکار بودن در همه امور خدا و دستور و رضایت خدا را مد نظر داشته باشد.
ز. آینه یکدیگر بودن و خیر خواهی نمودن و عیب یکدیگر را دوستانه – نه خصمانه – متذکر شدن شرط دیگری است که موجب پیشرفت روز افزون شما خواهد شد و راه ایراد گرفتن دیگران و برخوردهای تلخ و تهدیدآمیز و… را سد خواهد کرد. و بالاخره یکی دیگر از شرائط دوست خوب همترازی اجتماعی دو دوست و تواضع نمودن و احترام متقابل است.
دوست عزیز شرائط دوست ایده ال بیشتر از این است که برشمردیم و همانگونه که گذشت بیان تفصیلی سخن فراتر از حوصله اینگونه مکاتبات است به اختصار باید عرض کنیم که دوست آن است که :
– سخن گفتنش موجب افزونی علم و دانش شما گردد.
– رفتارش شما را به فکر آخرت بیاندازد.
– دیدارش شما را به یاد خداوند اندازد.
اما از دوستی با چه اشخاصی باید اجتناب نمود: از دوستی با افرادی که ویژگیهای زیر را دارند باید پرهیز نمود: 1- افراد سخن چین و نمام . 2- افراد پست و تن پرور و آسوده خواه 3- افراد دروغگو 4- افرادی که به احکام و مقررات دینی پایبند نیستند 5- کسانی که تندخو و بد اخلاق می باشند 6- افراد ترسو 7- افراد بخیل و خسیس 8- افرادی که متهم شناخته شده و حیثیت اجتماعی مطلوب ندارند 9- افرادی که از ستمگری و عدم رعایت حقوق دیگران ابای ندارند 10- نادان , کم ظرفیت و پر توقع و…
فنون ارتباط خوب و مثبت با دوستان
برخورد شاد
سلام، احوالپرسى توأم با تبسّم، صمیمیت و احترام اولین فن موثر ارتباطى، به منظور جلب محبت دیگران است. لحظه اول ملاقات از اهمیّت فوق العاده اى برخوردار است، به نحوى که موفقیت یا شکست در امر دوست یابى به آن بستگى دارد
معمولاً افرادى که ما با آنها ملاقات مى کنیم دو سته اند:
دسته اول برخوردى شاد و صمیمى دارند. این دسته داراى محبوبیت اجتماعى و دوستان فراوان ترى هستند
دسته دوم در برخورد اولیه خشک و بى روح مى نمایند. کسانى که لبخندزدن به چهره دیگران بر ایشان دشوار است. افراد این گروه یا تنها هستند و یا دوستان کمى دارند.
در فرهنگ دینى ما، نسبت به سلام کردن، مصافحه و دیده بوسى، تبسّم، احترام و محبّت و ابراز علاقه قلبى سفارش و اهتمام فراوان شده است.
عدى بن حاتم مى گوید: «وارد مدینه شدم. پیامبر مرا شناخت از جاى خود برخاست و دست مرا گرفته به خانه خود برد… من از فروتنى وى غرق حیرت شدم و از اخلاق پسندیده و ملکات فاضله، و از احترام فوق العاده اى که نسبت به تمام افراد قائل بود دریافتم که وى فرد عادى، و فرمانرواى معمولى نیست» جعفر سبحانى، فروغ ابدیت ج 2، ص 769
شخصى از امام صادق (ع) سؤال نمود: حُسن خلق چیست؟
حضرت (ع) فرمود: «این که نرم برخورد نمایى، پاکیزه سخن بگویى و با چهره نیکو و شاد با برادرت روبرو شودى.» (تلین جانبک و تطیب کلامک و تلقى اخاک ببشر حسن) علامه مجلسى، بحارالانوار، ج 71، ص 398
حتّى وقتى که انسان عمیقاً غمگین و ناراحت است، باید در برخورد با دیگران، خود را شاد نشان دهد و تبسّم نماید. چنان که امام على (ع) در توصیف مؤمن مى فرماید: «شادى مؤمن در چهره او، واندوه وى در دلش پنهان است» (المؤمنُ بُشرهُ فى وَجهه، و حُزنه فى قلبه) نهج البلاغه، حکمت 333
به قول حافظ:
«با دل خونین لب خندان بیاور همچو جام      نى عمرت زخمى رسد آیى چو چنگ اندر خروش»

2- گوش دادن فعّال

تمام مردم دوست دارد سکوت را شکسته، صحبت کنند. آنها مایلند احساسات و افکارشان را به دیگران منتقل سازند و. به طور کلى به کسى نیاز دارند که حرف هایشان را خوب بشنود.
اگر کسى احساس کند شنونده خوبى براى حرف هاى خود یافته، به خوبى قادر است افکار و احساسات خود را به او منتقل نماید، حتماً با او دوست خواهد شد.
ملاقات توام با تفاهم و همدلى، سرآغاز بسیار خوبى براى شروع یک رابطه دوستانه است.
پیامبر بلندمرتبه اسلام، شنونده بسیار خوبى بود. همین اخلاق نیک، او را مقبول و محبوب امّت مسلمان و حتّى غیر مسلمانان ساخت. قرآن کریم در این باره مى فرماید «… او به خدا و فرمان هاى او ایمان دارد و به سخنان مؤمنان راستین گوش فرامى دهد و آن را مى پذیرد و به آن ترتیب اثر مى دهد و رحمت است براى کسانى از شما که ایمان آورده اند…» (… قُل اُذُنُ خَیرٍ لکم یُومِنُ باللهِ و یُومِنُ للمومنین و رحمةٌ للّذین امَنوا مِنکم) سوره توبه، آیه 61
طبق این آیه، «خوش باورى و شنونده خوب بودن» از راه هاى مهمّ جلب محبت و دوستى دیگران است.

3. ابراز احساسات

هر شخص به دنبال صحبت کردن به دنبال این است که تأثیر سخنان خود را در مخاطب یا مخاطبان احساس کند. اگر این بازخورد در جهت تأیید و موافقت او باشد، با دلگرمى و نشاط بیشترى به ارتباط کلامى، ادامه خواهد داد
در واقع یکى از عوامل مؤثر در برقرارى ارتباط تشخیص دقیق احساسات طرف مقابل و برجسته کردن آنهاست. ما با بازگردانى احساسات، به گوینده القا مى کنیم که سخنان او را فهمیده ایم و براى او ارج و احترام ویژه اى قائلیم.
– حرکت سر به نشانه تایید گفتار طرف مقابل
– لبخند کوتاه به دنبال خوشحالى گوینده
– بازکردن چشم ها و کشیدگى صورت به موقع شگفت زندگى
– جمع کردن پیشانى و انقباض عضلات صورت در زمان شنیدن یک خبر ناگوار
– تحسین زبانى و استفاده از بعضى تکیه کلام ها چون «آفرین»، «چه جالب»
– تصدیق و تأیید با استفاده از کلماتى نظیر «خُب»، «درسته» و…
همه این موارد احساسات مثبتى است که شنونده – به عنوان بازخورد – از خود بروز مى دهد

4. اهتمام به امر وداع و خداحافظى در پایان صحبت و ابراز علاقه نسبت به ادامه ارتباط و شنیدن بیشتر سخنان طرف مقابل.

به طور کلّى برقرارکردن رابطه یک مهارت است که همیشه نیاز به اصلاح و تقویت دارد و حتّى در مورد آن باید آموزش دید و آن را در موقعیت هاى مختلف تمرین کرد، تا این که به شکل نوعى تخصص و رفتار پایا درآید.مطالعه کنید: خوب گویى، قاسم سبحانى، قم: جمال: 1379
عوامل مؤثر صمیمانه تر شدن رابطه دوستی
1- با دیگران خوش سخن باشید.
2- نرم خویى را فراموش نکنید.
3- کلمات مهرآمیز را تکیه کلام خود قرار دهید.
4- گذشت داشته باشید.
5- پذیرش بدون قید و شرط دیگران و برقرار نمودن ارتباط با کمترین هزینه.
6- نیکوکارى.
7- احسان.
8- تصمیم قاطع اتخاذ نمودن.
این موارد فوق از جمله امورى هستند که در آیات 195 سوره آل عمران و 96 سوره مریم به آنها اشاره شده است و مى فرماید: «اى پیامبر، اگر این ویژگى ها را نداشتى مردم از اطراف تو پراکنده مى شدند». بنابراین شما نیز اگر در صدد جذب مردم هستید باید به این امور اهتمام سخت داشته باشید.
افزون بر موارد فوق الذکر در ارتباط هاى دوستانه رعایت نکات زیر موجب استحکام و تقویت این روابط خواهد شد که شما نیز با رعایت دقیق این امور مى توانید به هدف خود نائل آیید:
الف) رفتارها و اعمالى که باید انجام گیرد:
1- همدردى واقعى و عملى،
2- بخشش هاى مالى و عفو و گذشت و حتى بر زبان نیاوردن آنها،
3- یکرنگى،
4- مدافع حقوق او بودن در حضور و در زمان عدم حضور او،
5- کم توقع بودن،
6- اظهار نمودن دوستى و محبت خود با زبان و عمل،
7- فروتنى در برابر او،
8- پرهیز از مجادله و بگومگوهاى بى ثمر و حتى برخى بگومگوهاى باثمرى که موجب رنجش خاطر مى گردد،
9- گوش فرادادن به حرف او و شنونده خوب بودن،
10- پوشیدن اسرار او،
11- بردبارى در برابر ناملایمات و لغزش هایى که از او صادر مى شود،
12- شاد کردن او،
13- هدیه دادن به مناسبت هاى مختلف به ویژه مناسبت هایى که براى او اهمیت دارد،
14- دعا کردن در حق او،
15- پرهیز از ملامت و سرزنش علنى و غیرعلنى و حتى برخى انتقادهایى که موجب ناخرسندى او مى گردد،
16- وفادارى،
17- تعهد و عهد و پیمان و وعده ها،
18- رعایت ادب و احترام و آداب اجتماعى،
19- دوراندیشى و خیرخواهى،
20- کوشش در جلب محبت و علاقه او به هر شکلى مشروع و ممکن.
ب ) رفتارها و اعمالى که باید از آن پرهیز نمود:
– سخن چینى در حق او،
– خیانت به سخن، حرف، خود او،
– ستم نمودن،
– اتهام بستن،
– تندخویى و بداخلاقى،
– خست به خرج دادن،
– اعمال سلیقه هاى فردى و شخصى،
– دروغ گفتن،
– خلف وعده،
– عیب جویى نمودن.
جهت مطالعه و مراجعه در این زمینه کتابهای ذیل را معرفی می نماییم
1- دوستی در قرآن و حدیث , نوشته آقای ری شهری
2- دوستی و دوستان , نوشته آقای سید هادی مدرس , ترجمه حمیدرضا شیخی و حمیدرضا آژیر, از انتشارات آستان قدس رضوی , 1376
3- آئین دوستی (دوست یابی) نوشته دیل کارنگی , انتشارات پیمان 1378
4- آئین دوستی در اسلام , نوشته آقای بابازاده
موفّق باشید. منتظر مکاتبات بعدی شما هستیم.