تا به حال احساس کرده‌اید که در یک حباب زندگی می‌کنید و به ندرت به دنیای اطراف‌تان توجه می‌کنید؟

همین حالا خودتان امتحان کنید. اسم سوپرمارکتی که هر روز در راه رسیدن به محل کار از کنار آن رد می‌شوید، یادتان می‌آید؟ جزئییات تصادفی که هفته پیش شاهدش بودید چطور؟ چقدر از مشکلاتی که بین همکاران‌تان وجود دارد اطلاع دارید؟ متوجه غلط املاییِ عمدی در جزئیات در چند خط قبل شدید؟‌همه‌ی ما گاهی در افکارمان غرق می‌شویم یا چندین روز بدون اینکه متوجه بشویم به صورت خودکار و بدون فکر کردن کارهای‌مان را انجام می‌دهیم. گاهی هم آنقدر حجم اطلاعات دریافتی هر روزه زیاد است که سخت می‌شود تحت تأثیر چیزی قرار گرفت و به افراد‌، مکان‌ها، موقعیت‌ها و اتفاقات مختلف توجه نشان داد.

اما خوشبختانه بهبود قدرت مشاهده کار چندان سختی نیست و در این مقاله چندتا از راه‌های آسان آن را بررسی می‌کنیم:

مشاهده

وقتی شاهد چیزی هستید،‌ از حواس‌تان برای بررسی چیزی که در مورد آن کنجکاو هستید استفاده می‌کنید و تجربه‌ی به دست آمده را ثبت می‌کنید. «مشاهده کردن» با «دیدن» فرق دارد. دیدن انفعالی است. به عنوان مثال، وقتی سرکار می‌روید‌‌، همه چیزهای اطرافتان را می‌بینید، اما به ندرت دنبال چیز خاصی هستید یا یادداشتی برمی‌دارید که در آینده از آن استفاده کنید. اما مشاهده‌،‌ فرآیندی است که در آن به صورت ارادی و عمدی توجه می‌کنید تا اطلاعات خاصی به دست آورید.

برای اجداد ماقبل تاریخمان مشاهده‌ی اطراف مسئله‌ی مرگ و زندگی بوده و بیشتر مواقع جان سالم به در بردن آنها به مشاهده بستگی داشته است. اما دیگر در آن دوران نیستم که هر لحظه در خطر حمله‌ی حیوانات وحشی باشیم، فقط کافی‌ است حواس‌مان به ماشین‌ها و جیب‌برها باشد!‌ در نتیجه، طبق تحقیقی که دانشگاه اوهایو انجام داده‌، این مهارت رو به افول است.

در دنیای امروز، بیشتر اوقات مشاهده دیگر موضوع مرگ و زندگی نیست. با وجود این، مهارت مشاهده هنوز مهم است و بدون آن‌ احتمالاً اطلاعات مهمی را از دست می‌دهید و در نتیجه در تمام جنبه‌های زندگی تصمیاتی می‌گیرید که در مورد آن‌ها حداکثر اطلاعات را ندارید.

چرا مهارت مشاهده مهم است؟‌

اینکه به مغزتان یاد بدهید مشاهده کند به شما این امکان را می‌دهد تا درمورد مردم، مکان‌ها، اتفاقات و شرایط اطراف‌تان بیشتر بفهمید و به خاطر بسپارید،‌ در واقع در جریان جزئیاتی قرار می‌گیرید که در حالت عادی احتمالاً به آن‌ها توجهی نمی‌کنید. مشاهده بهتر به شما کمک می‌کند تا بهتر درک کنید، با اطلاعات بیشتری نتیجه‌گیری کنید و مسائل را به شیوه بهتری حل کنید.

در نتیجه این مهارت قابلیت‌های فردی و کاری شما را توسعه می‌دهد و باعث می‌شود بتوانید با مردم و محیط اطراف‌تان بهتر ارتباط برقرار کنید.

روش هایی برای بهبود مهارت‌های مشاهده

مشاهده یک مهارت است و مثل هر مهارت دیگری، می‌توانید آن را یاد بگیرید و در آن پیشرفت کنید. اگر تمرین کنید، می‌توانید ذهن‌تان را تقویت کنید و مشاهده را به یک عادت تبدیل کنید.

از همین حالا شروع کنید. این 8 نکته به شما کمک می‌کنند تا به یک مشاهده‌گر خوب تبدیل شوید:

موضوع را بشناسید

مهم نیست که به چه چیزی نگاه می‌کنید، وقتی بدانید که موضوع مورد نظر شما چیست، می‌توانید این کار را به طور مؤثرتری انجام دهید. ارتباط برقرار کردن بین چیزی که می‌بینید و چیزی که می‌دانید، کلید اصلی مشاهده است. فقط وقتی می‌توانید یک مشاهده‌گر مطلع باشید که بدانید یک تیم‌، مکان یا فرآیند به‌طور معمول چطور کار می‌کند. منظورم این است که کنجکاو باشید و در مورد هرچیزی که در اطراف‌تان می‌گذرد کنجکاوی کنید و اطلاعات کسب کنید.

سرعت‌تان را کم کنید و دنیای بیرون را ببینید

اگر همیشه در حال عجله و دویدن باشید و استرس هم داشته باشید،‌ مشاهده‌گر بودن کار چندان آسانی نیست. خودتان را مجبور کنید که صبر کنید، سرعت‌تان را کم کنید، خودخوری‌های درونی‌تان را متوقف کنید تا بتوانید کمی هم به دنیای اطراف‌تان توجه کنید. با سرعتی کمتر،‌ کمی بیشتر روی دنیای اطراف‌تان تمرکز کنید.

یک چیز جدید امتحان کنید

قدرت مشاهده شما با رفتن به جاهای جدید و امتحان کردن چیزهای متفاوت بیشتر می‌شود. چون این کارها به طور طبیعی آگاهی و تمرکز ذهن شما را بهبود می‌دهد. هرچه این کار را بیشتر انجام دهید، مهارت مشاهده شما بهتر و بهتر می‌شود. یک پیشنهاد مفید این است که از موزه‌ها و گالری‌ها دیدن کنید،‌ این‌جور جاها شما را به تجربه‌ی چیزهای جدید و مشاهده‌ی دقیق‌تر آن‌ها دعوت می‌کند.

چیزهایی که حواستان را پرت می‌کند، دور بریزید

توانایی شما برای مشاهده به این بستگی دارد که چقدر دقت می‌کنید و تمرکز دارید. روانشناسان معتقدند بعد از اینکه حواس‌تان پرت می‌شود، 15 دقیقه طول می‌کشد تا دوباره تمرکز کنید. پس بهتر است تا جایی که می‌توانید چیزهایی که حواس‌تان را پرت می‌کنند،‌ از خودتان دور کنید. گاهی گوشی موبایل و سایز ابزارهای الکترونیکی را کنار بگذارید و با خیال راحت،‌ همه چیز را تحت نظر بگیرید.

بازی کنید

تمرین‌های ذهنی خوب، مغز شما را تمرین می‌دهد و آماده می‌کنند. چالش‌هایی مثل پازل‌های منطقی یا بازی‌هایی مثل مکعب روبیک، باعث می‌شود مغزتان بیشتر فکر کند و قدرت منطق و استدلال شما بیشتر شود. یک مغز باهوش‌تر و چابک‌تر به شما کمک می‌کند تا دید بهتری داشته باشید و اطلاعاتی را استنباط کنید که بلافاصله قابل دریافت نیستند یا به اصطلاح «تابلو نیستند»!‌

اپ‌های زیادی هم وجود دارند که علاوه بر سرگرمی، برای مغزتان هم خوب هستند.2

قدرت به خاطر آوری خود را تست کنید

حافظه یک جنبه ی مهم از مشاهده است. یک استراتژی مؤثر برای افزایش حافظه بلندمدت این است که یک تاریخ از گذشته را انتخاب کنیم و هر آنچه در مورد آن روز به خاطر می آوریم، با جزئیات یادداشت کنیم.

برای کار کردن روی حافظه کوتاه مدت، بازی آقای کیم را انجام دهید.

به این صورت که از کسی بخواهید تا 15 الی 20 شیء را به صورت تصادفی به شما نشان دهد.یک دقیقه روی آن تمرکز کنید و سپس هر آنچه که از آن به خاطر آوردید را بنویسید.

فقط نام بردن کافی نیست، رنگ ، شکل ، سایز و … آن ها را هم بگویید.

همان طور که مهارتتان روی آن افزایش پیدا کرد، بازی را سخت تر کنید.

برای مثال، اشیائی اضافه کنید که بو داشته باشند یا صدا تولید کنند تا بقیه ی حواس شما را هم درگیر کند. هم زمان زمان مشاهده را هم کاهش دهید.

عکس ببینید و توصیفش کنید، اشیا را به صورت تصادفی انتخاب کنید و به دنبال آنها بگردید، و تلاش کنید که اشیا و هر آنچه در پذیرایی مشاهده می کنید را لیست بردارید تا قدرت مشاهده تان افزایش یابد.

نقاشی بکشید

یک جا را برای نشستن انتخاب کنید و جزئیات اطرافتان را مشاهده کنید و راجع به آن ها یادداشت بردارید.

یک دفتر نقاشی بردارید و هر آنچه را که مشاهده کردید به تصویر بکشید.

مهم نیست که نقاشی شما خوب باشد، قرار نیست پیکاسو شوید، فقط هرچه که در خاطر دارید را تصویر کنید. با این کار قبل از اینکه نقاشی را بکشید مجبور می شوید مشاهده ی خود را ارزیابی کنید.

مهارت تفکر انتقادی خود را بهبود بخشید

توانایی تفکر انتقادی بخش مهمی از مشاهده است.

قابلیتهای شما برای پرسش، استدلال و تجزیه تحلیل مشاهده ها ،می تواند خلق ارزش کند.

تفکر انتقادی یک مهارت است، و ابزارهای زیادی برای بهبود آن وجود دارد.3

پی نوشت:
1.www.chetor.com
2.www.vista.ir
3.www.sematec-co.com