زندگینامه میرزا حسن انصاری محلاتی

عصراسلام: این عالم وارسته سال ۱۲۸۹ هجری شمسی، (۱۳۳۰ قمری) در شهرستان محلات دیده به جهان گشود. پدرش مرحوم شیخ عبدالحسین یکی از تجار آن دوران، معروف و معتبر شهر بود .به خاطر پایبندی شدیدی که نسبت به انجام وظایف دینی داشت او را شیخ لقب دادند. جد سوم ایشان مرحوم ملا احمد فرزند ملا محمد تسری شاگرد سید نعمت الله جزایری بود که به محلات هجرت نمود و انجا را وطن خویش اختیار نمود.

دوران کودکی و نوجوانی را در یکی از مکتب خانه‌های محلات به درس متداول آن دوران پرداخت. در همین دوران بود که خط نسخ ونستعلیق و ثلث را نیز از استادان و خطاطان چون مرحوم حاج احمد سرشاری صدرالغروی و میرزا محمود مجد ناظم محلاتی فرا گرفت که خود از استادان خط گردیده و قطعات زیبایی نگاشته‌اند.

زمینه‌های علمی و علاقه او به تحصیل علوم و تشویق بستگان مخصوصا ایت الله میرزا حسین محلاتی که از نزدیکان او وعلمای بزرگ شهرستان محلات بودند هجرت به سوی قم نمود. در یاداشتی که تحت عنوان (بهار عمر) از ایشان برجامانده چنین آمده:

قدم برجسته‌ای که به هدایت وتوفیق خداوند نصیب بنده شد (الحمدالله والمنه) راه تحصیل علوم بود. 

و با همین عقیده در سن هفده سالگی بار سفر بسته ودر زمانی که ایت الله حاج عبدالکریم یزدی ریاست حوزه علمیه قم را داشت مشغول به تحصیل حوزوی گردید.

با ان علاقه وافر و جدیتی که نسبت به تحصیل علوم دینی داشت مراحل علمی را از محضر اساتید آن زمان از جمله دروس سطح را در محضر آیت الله العظمی نجفی مرعشی واسفار را در محضر امام راحل (رضوان الله علیه) فرا گرفت در درس خارج از محضر ایات عظام سیدمحمد تقی خوانساری وحاج سید محمد حجت کوه کمره‌ای استفاده فراوان برد پس از ورود آیت الله العظمی بروجردی به قم و آغاز تدریس ایشان به طور مرتب در جلسات درس آن مرجع عالیقدر شرکت می‌نمودند.

در جوانی و در ضمن درس با حافظه سرشاری که داشتند به طوری که خود بیان داشته اند روزانه یک جزء قران را حفظ نموده و حافظ کل قران گردیدند.

مرحوم آیت الله انصاری علاوه بر کسب مقامات علمی و اشتغال مستمر به تحصیل علوم دینی در وضع و خطابه ارشاد نیز گوینده‌ای بلیغ و دارای عزمی راسخ و تلاشگری خستگی ناپذیر بود. گفتار او از دل برمی‌خواست و بر قلوب مردم تاثیر می‌گذاشت. با کمال جرات و شهامت در دورانی که فرهنگ غرب در میان مردم گسترش یافته بود و بی حجابی بر مردم  تحمیل می‌شد نهی از منکر و امر به معروف را از فروع دین دانسته و سخت در اجراء ان کوشا بود و به طوری که در بعضی که از موارد برخوردهایی به وجود می امدکه به تظاهرات مردمی به حمایت ازایشان و دخالت نیروی انتظامی منجر گردیده ودر جراید آن زمان منتشر می‌گردید.

آنچه برای مردم می‌گفت خود نخستین عمل کننده به آن بود. زهد، تقوی و تعبد او زبانزد همه کسانی بود که او را می شناختند. در زهد وقناعت به مرتبه ای بود که به حداقل زندگی اکتفا و بیش از اندازه ضرورت خرج نمی کرد. حتی اگر از شهریه مختصری که دریافت می‌نمود اضافه می‌آمد ماه بعد شهریه نمی‌گرفت و از باقیمانده شهریه ماه قبل ارتزاق می‌کرد.

در مورد وجوهات شرعی چون غالبا ایشان از شهریه حوزه استفاده می کردند همواره سعی داشتند تا آخر عمر مشغول مباحث علمی باشند. لذا سالهایی که نمی توانستند از منزل خارج شوند با حضرت آیت الله میرزا ابوالقاسم آشتیانی جلسه بحث فقهی در منزل داشتند که این کار تا آخر دوران بیماری ایشان ادامه داشت. به هرحال جهت رعایت احتیاط در امر سهم امام وجوه شرعی در وصیت نامه خود قید کرده بودند: انچه از سهم امام تهیه شده از ما ترک خارج وبا اذن یکی از مراجع وقف کتابانه شود.

یکی دیگر از ویژگی‌های این عالم ربانی علاقه وافر و اخلاص شدید ایشان به اهل بیت علیه السلام بود و مقید بودند که در مراسم اعیاد و وفات انها شرکت نمایند ولی با این همه علاقه مندی به اهل بیت متاسفانه توفیق زیارت عتبات عالیات نصیب ایشان نشد.

علاقه به تحصیل علوم دینی به حدی در ایشان شدید بود که همواره آرزو می کردند فرزندان و ذریه او در سلک طلبگی درآیند که هم خود وهم دیگران را نجات دهند.

سرانجام این عالم وارسته در شامگاه دوشنبه ۲۶ آذر ۱۳۷۵ در سن ۸۶ سالگی دعوت حق را لبیک گفته و در جوار مرقد مطهر حضرت فاطمه معصومه علیه السلام در مقبره ایت الله زنجانی به خاک سپرده شد. روانش شاد باد.

از مرحوم آیت الله انصاری نوشته های زیادی پیرامون مسائل فقهی و اصولی برجای مانده که بخشی از انها به صورت تقریر دروس اساتید و بخشی به صورت تالیف چهارده رساله به شرح ذیل می‌باشد.

۱- رساله فی لباس المصلی 

۲- فی اوقات الصواة 

۳- فی الجهر والاخفاف 

۴-فی خلل الصلوة 

۵- فی صلاة القضاء 

۶- فی صلوة الجمعه 

۷- فی صلوة الجماعه 

۸- ی صلوة المسافر 

۹-فی الخمس 

۱۰-فی حجیه القطع 

۱۱- فی البحث عن مقدمه الواجب 

۱۲- فی اصاله الصحه 

۱۳- فی قاعده لاضرر والاضرار 

۱۴-فی

بخشی ازبیانات حضرت آیت الله فاضل لنکرانی (رضوان الله علیه) در مورد زندگی وشخصیت حضرت آیت الله انصاری (رضوان الله علیه) -۱۳۸۳

(…مرحوم اقای انصاری تمام قران را از حفظ  بودند و خیلی هم در تقوا برجستگی داشتند. من یادم هست روزی رفتم در منزل ایشان در همین باجک قم .دیدن وضعیت آن منزل من را خیلی ناراحت کرد، یک زندگی خیلی بسیطی، یک زندگی خیلی در سطح پایین، در این منزل دو اتاقی بود که نه  اتاق‌ها سفید کاری داشت و زمستان هم بود و یک کرسی مناسب و تشکیلات درست وجود نداشت. اما این مرد در آشنایی با مسائل اسلامی و در حفظ قرآن بسیار کوشا بودند.

بنده از یک نفر شنیدم که ایشان (مرحوم آقای انصاری) با آن کسی که تقسیم شهریه می‌کرد اشنایی داشت. بعضی از ماه ها  پیغام می دادند که این ماه  برای من حقوق نفرست برای اینکه این ماه من احتیاج ندارم. غرض اینکه تا این درجه مقید بودند و گفته بودند: من نمی خواهم بیش از حد خودم، سهم امام در اختیار داشته باشم. )

 

منابع:

۱- تاریخ اجتماعی و زندگانی مشاهیر شهرستان محلات – تالیف خلیل شیرازی محلاتی

۲- سخنرانی حضرت آیت الله فاضل لنکرانی در جمع عده ای از جوانان ومردم ورامین سال ۱۳۸۳