سندروم گیلن باره چیست؟

سندروم گیلن باره، اختلالی نادر اما جدی است که در آن سیستم ایمنی بدن به غلاف میلین سیستم عصبی محیطی (اعصاب خارج از مغز و نخاع را اعصاب محیطی می‌نامند) حمله می‌کند.

این بیماری با سرعت بالایی، چند روز تا چند هفته پس از یک بیماری عفونی مانند عفونت ویروسی ساده یا باکتریایی شروع می‌شود و می‌تواند منجر به ضعف عضلانی، از دست دادن واکنش‌های رفلکسی، بی حسی و یا سوزش شود که از اندام‌های پایینی بدن شروع می‌شود، به تدریج به سمت بالا پیشرفت می‌کند و بر کل بدن اثر می‌گذارد. اگرچه سندروم گیلن باره به سن و جنس بستگی ندارد، اما در افراد مسن و مردان شیوع بیشتری دارد.

سندروم گیلن باره به سن و جنس بستگی ندارد، اما در افراد مسن و مردان شیوع بیشتری دارد.

گیلن باره بیماری خود محدود شونده‌ای است، ۸۵ درصد افراد مبتلا به این بیماری طی ۶ تا ۱۲ ماه به طور کامل بهبود می‌یابند و احتمال عود بیماری بسیار کم است. فرم شدید سندروم گیلن باره، یک اورژانس پزشکی است که نیاز به رسیدگی و بستری در بیمارستان دارد.

سندروم گیلن باره، غلاف میلینی که اطراف آکسون را پوشانده است، مورد حمله قرار می‌دهد. میلین برای انتقال سریع تحریکات عصبی در سلول عصبی ضروری است. آکسون قسمت انتهایی طولانی و نازک سلول عصبی است. در برخی موارد، آکسون نیز مورد حمله قرار می‌گیرد.

با تخریب میلین، پیام‌های عصبی به مغز و نخاع منتقل نمی‌شوند و باعث ایجاد بی حسی در قسمت آسیب دیده می‌شوند. علاوه بر این، مغز و نخاع نیز قادر به ارسال پیام به قسمت‌‌های مختلف بدن نیستند.

عصب‌های اندام‌های پایینی بدن، طولانی‌ترین عصب‌ها هستند، این فاصله‌ی زیاد انتهای عصب تا مغز و نخاع باعث می‌شود بیشتر در معرض سندروم گیلن باره باشند و علائم از اندام‌‌های پایینی شروع شود.1
 

علت سندرم گیلن باره چیست؟

علت دقیق گیلن باره ناشناخته است. با توجه به منابع معتبر مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری (CDC)، حدود دو سوم افراد مبتلا به گیلن-باره پس از اینکه مبتلا به اسهال یا عفونت تنفسی شده اند، به اختلال سندروم گیلن باره دچار شده اند.

این موضوع نشان می دهد که یک پاسخ ایمنی نادرست به بیماری قبلی موجب این اختلال می شود.

عفونت کمپیلوباکتر ژژونی (Campylobacter jejuni) با گیلن باره ارتباط دارد. کمپیلوباکتر یکی از رایج ترین علل اسهال باکتریال است. این نیز رایج ترین عامل خطر برای گیلن باره می باشد.

کمپیلوباکتر (Campylobacter) اغلب در مواد غذایی نپخته، به خصوص در گوشت مرغ و پرندگان خانگی یافت می شود.

عفونت های زیر نیز با گیلن باره مرتبط شده اند:

آنفلوآنزا

سیتومگالوویروس (CMV) که یک سویه از ویروس هرپس (تبخال) است

عفونت ویروس اپشتین بار(EBV) یا مونونوکلئوزیس

پنومونی مایکوپلاسما، که یک پنومونی غیر معمول است که توسط ارگانیسم های مشابه باکتری ایجاد می شود

اچ آی وی یا ایدز

هر کس می تواند به گیلن باره مبتلا شود، اما این بیماری در میان افراد مسن شایع تر است.

در موارد بسیار نادر، افراد ممکن است این اختلال را روزها یا هفته ها پس از واکسیناسیون بگیرند.2

علایم گیلن باره

نشانه‌های گیلن باره معمولا با بی حسی و ضعف در پاها شروع می‌شود (ممکن است شما احساس گزگز شدن داشته باشید).

نشانه‌ها اغلب در عرض مدت کمی حدود چند روز یا چند هفته به قسمت‌های بالایی بدن کشیده می‌شود و بازوها و اندام فوقانی ضعیف و بی حس می‌شوند.

گاهی اوقات ضعف آن قدر شدید است که بیمار اصلا قادر به راه رفتن نیست و همچنین ممکن است به فلجی کامل بدن منجر شود.همچنین ممکن است بیمار در نفس کشیدن دچار مشکل شود.3
 

تشخیص گیلن باره

پزشک با دیدن علائمی مثل ضعف یا مورمور شدن پاها به بیماری گیلن باره شک می‌کند.

بعد از آن آزمایشاتی مانند گرفتن مایع مغزی- نخاعی از قمست پشت انجام خواهد داد.

دو آزمایش دیگر هم انجام می‌شود که شامل بررسی الکترونیکی عضله و آزمایش سرعت هدایت عصب است. این آزمایش‌ها برای بررسی نحوه ارسال پیغام از طریق اعصاب به دست‌ها و پاها انجام می‌شوند.3
 

عوارض سندروم گیلن باره

علائم اولیه‌ی شدید سندروم گیلن باره به طور قابل توجهی خطر ابتلا به عوارض طولانی مدت و جدی را افزایش می‌دهد. این سندروم بر اعصاب تاثیر می‌گذارد. از آنجایی که اعصاب، حرکات و عملکرد بدن را کنترل می‌کنند، افراد ممکن است عوارض زیر را تجربه کنند:
 

مشکلات تنفسی

ضعف یا فلج عضلات تنفسی می‌تواند مرگبار باشد. ۳۰ درصد از افراد مبتلا به سندروم گیلن باره، به بستری و تنفس به کمک دستگاه نیاز دارند.
 

بی حسی

اکثر افراد مبتلا به این بیماری به طور کامل بهبود می‌یابند و تنها ضعف جزئی، بی حسی یا سوزش در آن‌ها باقی می‌ماند.
 

مشکلات قلبی و فشار خون

نوسانات فشار خون و ریتم‌های نامنظم قلب (آریتمی قلبی)، از عوارض رایج این بیماری هستند.
 

درد

نیمی از افراد مبتلا به سندروم گیلن باره درد شدید عصبی را تجربه می‌کنند که با مصرف مسکن کاهش می‌یابد.
 

اختلال عملکرد روده و مثانه

کاهش عملکرد روده و احتباس ادرار از عوارض این سندروم می‌باشد.
 

لخته شدن خون

افرادی که به دلیل سندروم گیلن باره بی‌حرکت هستند، در معرض خطر لخته شدن خون قرار دارند. تا زمانی که فرد مستقلا قادر به راه رفتن باشد، رقیق کننده‌های خون و پوشیدن جوراب ساق بلند (جوراب واریس) توصیه می‌شود.
 

زخم بستر (زخم‌ فشاری)

عدم حرکت فرد را در معرض خطر ابتلا به زخم بستر قرار می‌دهد. تغییر وضعیت مکرر به جلوگیری از این مشکل کمک می‌کند.
 

عود

۳ درصد از افراد مبتلا به این بیماری دچار عود مجدد می‌شوند.1

درمان گیلن باره

گلین باره درمان قطعی ندارد، اما راه‌هایی وجود دارد که علائم را بهبود می‌بخشد:
 

ایمنوگلوبولین درمانی

این دارو از جنس پروتئین است و از سیستم ایمنی در برابر حملات آنتی بادی‌های مهاجم محافظت می‌کند.
 

پلاسما فرزیس

دستگاهی به بدن شما وصل می‌شود که خون به درون آن کشیده می‌شود و آنتی بادی‌های حمله کننده به اعصاب از خون جدا می‌شوند. این آنتی بادی‌ها، پروتئین‌هایی هستند که در خون وجود دارند و باعث حمله به سیستم ایمنی بدن می‌شوند.

بیمار مبتلا به سندروم گیلن باره نیاز دارد که چند روز تا چند هفته در بیمارستان بماند. زمان بستری ماندن در بیمارستان به شدت بیماری و مقدار مراقبت‌هایی که بیمار احتیاج دارد، بستگی دارد.

رژیم غذایی بیمار باید پرکالری و پر پروتئین باشد تا قدرت عضلاتی او حفظ و بازسازی شود.

ممکن است غذا با حجم کم و در دفعات زیاد برای بیمار تجویز شود.

ممکن است برای کمک به حفظ قدرت و انعطاف پذیری عضلات، فیزیوتراپی برای فرد انجام شود. فیزیوتراپی می‌تواند در قوی شدن عضلات و یادگیری دوباره راه رفتن و حرکت دادن ماهیچه‌های بدن به بیمار کمک کند.3

پینوشتها
1.www.doctoreto.com
2.www.tavandarman.com
3.www.hamshahrionline.ir