خانه » همه » مذهبی » شکستن توبه

شکستن توبه


شکستن توبه

۱۳۹۴/۰۸/۱۲


۱۶۴۳ بازدید

کسی که توبه می کند اما توبه خود را می شکند توبه اش قبول است؟

در زمینه تکرار گناه و توبه باید هشیارانه توجه کرد که میان روش هدایتی خداوند و وسوسه های شیطان تفاوت اساسی وجود دارد؛ «قبل از انجام گناه» خداوند آدمی را از نزدیک شدن به حریم گناه به شدت هشدار می دهد. اما شیطان گناه را در نظر انسان کوچک می کند و آن را قابل جبران جلوه می دهد. rn«بعد از انجام گناه»، خداوند به کسانی که پشیمان می شوند و به فکر اصلاح و جبران می باشند وعده آمرزش و حتی پذیرش بیش از گذشته به بندگان می دهد. تا آدمی با امیدواری به رحمت بی پایان خدا هر چه سریع تر و پایدارتر به راستی و درستی گرایش پیدا کند. rnاما شیطان ناامیدی و بریدگی را در دل و جان آدمی رخنه می دهد تا بیش از پیش در لجن زار آلودگی غوطه ور شود. با آگاهی به آن چه گفته شد حال باید دانست؛ یاءس از رحمت خداوند گناهی بزرگ است مگر خود او نفرموده است : «به آن بندگانم که با عصیان بر نفس خویش اسراف کردند بگو: هرگز از رحمت خدا ناامید مباشید البته خدا گناهان را خواهد بخشید که او بسیار آمرزنده و مهربان است»rnو پیامبرش فرمود : «التائب من الذنب کمن لا ذنب له ; توبه کننده از گناه همانند کسی است که گناهی نکرده است» (بحار ج 2 ص 154) پس چرا از رحمت او ماءیوس باشیم ؟! به فرموده ء امام سجاد (ع ) در دعای ابوحمزه : «خدایا آن گاه که به گناهانم می نگرم آه از نهادم بر می آید و جزع و فزع می کنم و آن گاه که به کرم تو می نگرم طمع می کنم». rnبازآ بازآ هرآنچه هستی بازآ گر کافر و گبر و بت پرستی بازآ این درگه ما درگه نومیدی نیست صدبار اگر توبه شکستی بازآ rn سفارش ما به شما این است که وقتی توبه می کنید عزم راسخ داشته باشید که دیگر گناه نکنید و گذشته ء خود را فراموش نمایید. rnهمواره باید توجه داشت که فاصله گرفتن از بدى و گناه و نزدیک شدن به معنویات و قرب خداوند، امرى تدریجى است و محتاج صبر و حوصله فراوان است. انسان باید مانند کوهنوردى باشد که گاهى به قله کوه بلندى که قصد صعود به آن را دارد نگاه مى کند و احساس مى کند هنوز تا قله کوه راه زیادى مانده و از طرفى به دامنه کوه نگاه مى کندو مى بیند از آن فاصله گرفته و این حالت بین ترس و امید را چنان چه در قرآن کریم و روایات معصومین(ع) آمده، همواره در زندگى خود حفظ کند. یعنى هم از این که گاهى توفیق بندگى و دورى از گناه را پیدا کرده امیدوار و خوشحال باشد و هم از این که گاهى دچار لغزش و گناه مى گردد ترسان و بیمناک .rnچند توصیه : rnدر این راه چند امر داراى نقش اساسى مى باشد:rn1- اراده و تصمیم جدى براى گام برداشتن در جاده بندگى و اطاعت امر الهى و بى توجهى به وسوسه هاى شیطان و هوا و هوس ها.rn2- یاد و ذکر خداوند به معناى وسیع آن که مهمترین یاد همان انجام واجبات و ترک محرمات است.rn3- تماس دایم با خداوند و بندگان برگزیده او از طریق قرائت قرآن و توسلات و خواندن دعاها.rn4- ارتباط و تماس و دوستى با کسانى که بنده خوب خدا مى باشند و دیدن و همنشینى با آنها ما را به یاد خوبى ها و به یاد خداوند مى اندازد.rn5- مطالعه کتاب هایى که سطح بینش انسان را نسبت به عالم و جهان آفرینش و مبدأ و معاد بالا ببرد و اصول اعتقادى صحیح و صاف را به انسان بیاموزد و او را با معارف و تعالیم دینى بیش از پیش آشنا نماید، مانند کتاب هاى استاد شهید مطهرى و نیز کتاب هاى شیهد آیت الله دستغیب شیرازى.rn6- انجام کارهاى صالح و خدمت و احترام به پدر و مادر و کسانى که بر گردن انسان حق دارند، زمینه ساز توفیقات بیشتر و انجام اعمال نیک بعدى مى باشد.rn7- ترک زمینه گناه: این خود زیرمجموعه اى دارد که مهمترین آن عبارت از است:rnکنترل چشم rnدقیقا باید مواظب چشم خود بود که مبادا به نامحرم و کلاً هر آنچه که شهوت انگیز است، نگاه شود. عن الصادق(ع): « النظر سهم من سهام ابلیس مسموم و کم من نظرة اورثت حسرة طویله ؛ نظر دوختن تیرى مسموم از تیرهاى ابلیس است و چه بسا نگاهى که حسرت درازمدتى را (در دل) به ارث بگذارد». (سفینة البحار، شیخ عباسى قمى، ماده نظر) rnتا حد امکان انسان از حضور در مجالس مختلط یا برخورد با نامحرم پرهیز نماید.rnکنترل چشم تابعى از روح تقواست که اگر در آدمى پدیدار شد به تبع آن کنترل چشم نیز به دنبال آن خواهد آمد و راهى که صددرصد گناه نکردن در تمام زندگى را تضمین کند براى افراد عادى بشر چیز سهلى نیست؛ زیرا انسان موجودى مختار و داراى تمایلات گوناگون است. بلى با عزمى آهنین و مبارزه اى دائمى با نفس تدریجا مى توان به چنین جایگاه رفیعى دست یافت. موارد زیر در این زمینه بسیار سودمند است، ولى هیچ یک را تضمین قطعى نمى توان به حساب آورد. بلکه تضمین نهایى، در نفس و عزم راسخ خود انسان است:rnبهترین راه منصرف کردن نگاه و دید و یا بازداشتن نگاه از تیزى و خیره نمودن است. حضرت على(ع) فرمود: «کسى که چشم خود را پایین اندازد، دلش آسوده گردد، تأسف کمتر خورد و از نابودى در امان ماند». (غرر الحکم، ص 9122 – 9125) هم چنین مى فرماید: «هر که نگاه هایش پاک باشد، اوصافش نیکو شود»؛ «کسى که عنان چشم خود را رها کند، زندگى اش را به زحمت مى اندازد»؛ «کسى که نگاه هایش پیاپى باشد، حسرت هایش دائمى و پیاپى خواهد بود». (تحف العقول، ص 97) و نیز فرمود: «بسا هوسى از نیم نگاهى حاصل است». (بحارالانوار، ج 71، ص 293) rnدر قرآن کریم آمده است: «اى پیامبر! به مؤمنان و مؤمنات بگو که در مقابل نامحرم چشم هاى خود را بپوشانند و نگاه خیره نکنند»، (نور، آیات 31 – 30) گفتنى است که نگاه همراه با تیزى و خیرگى، نگاهى است که انسان زیبایى و زشتى طرف مقابل را تشخیص دهد.rn- کنترل گوش: باید از شنیدنى هایى که ممکن است به حرام منجر شوند و زمینه ساز حرام هستند پرهیز شود. مانند نوار موسیقى، صداى شهوت انگیز نامحرم و… .rn- ترک مصاحبت با دوستان ناباب: دوستانى که باعث مى شوند انسان مزه گناه را مزمزه کند، در واقع دشمن هستند و باید از آنها پرهیز کرد.rnاز امام سجاد(ع) نقل شده: « النهى عن مصاحبة خمسة و محادثتهم و مرافقتهم فى طریق و هم الکذاب والفاسق والبخیل والاحمق والقاطع لرحمه ؛ حضرت از همراهى و سخن گفتن و رفیق بودن با پنج کس را نهى فرموده: کذاب، گناهکار، بخیل، احمق و کسى که قطع رحم کرده است». (همان، ماده صحب) rnالبته اینها از مهمترین زمینه هاى گناه هستند که باید ترک شوند ولى کلاً هر چیزى که زمینه گناه را فراهم مى کندباید ترک شود.rn8- ترک فکر گناه: ترک زمینه گناه سهم به سزایى در ترک فکر گناه دارد ازاین رو هر چه بیشتر و دقیقتر زمینه گناه ترک شود فکر گناه کمتر به سراغ انسان مى آید. این فکر گناه است که شوق در انسان ایجاد مى نماید و بعد از شوق اراده ى عمل سپس خود گناه محقق مى شود، مسلما تا اراده و شوق و میل نسبت به کارى نباشد انسان مرتکب آن کار نمى گردد.rn9- اشتغال به برنامه شبانه روزى: حتما باید شبانه روز خود را با برنامه ریزى صحیح و متناسب وضع روحى و جسمى خود پر کنید و هیچ ساعت بیکارى نداشته باشید تا نفس شما را مشغول کند. در اوقات بیکارى وسوسه هاى نفس و شیطان به سراغ انسان مى آید و او را به فکر گناه و سپس به خود گناه مى کشاند قال امیرالمؤمنین على(ع): « ان هذه النفس لامارة بالسوء، فمن اهملها، جمحت به الى المآثم ؛ براستى و حقیقت که این نفس (انسانى) پیوسته و مرتب به بدى امر مى کند در نتیجه هر کس آن را به خود واگذارد (و به کارى نگمارد) نفس او را به سمت گناهان مى کشاند». (الغرر والدرر، باب النفس به نقل از سرالاسراء، استاد على سعادت پرور، ج 1، ص 544، ح 4)rn10- روزه گرفتن: روزه گرفتن قواى حیوانى و شهوانى انسان را تضعیف مى کند اگر قواى شهوانى ضعیف گشت قهرا فکر گناه هم کم رنگ مى شود. عن ابى جعفر(ع) قال: « اذا شبع البطن طغى؛ هرگاه شکم پر شود طغیان مى کند، (المحجة البیضاء، ملا محسن فیض کاشانى، ج 5، ص 150) مفهومش این است اگر شکم پر نشود طغیان نمى کند و بهترین قسم جوع و گرسنگى همان روزه گرفتن است.rnتذکر این نکته بسیار ضرورى است که اولاً: روزه نباید براى بدن ضررى داشته باشد وگرنه شرعا حرام است. ثانیا: براى کارهاى روزمره مخل نباشد. ثالثا: اگر نه مضر بود ونه مخل فقط روزهاى دوشنبه و پنج شنبه باشد نه بیشتر ولى در هر صورت اگر براى روزه گرفتن عذرى است مورد بعدى یعنى ورزش دو برابر شود.rn11- ورزش: هر روز ورزش لازم است البته آن ورزش هایى باشد که براى بدن ضررى ندارد مثل نرم دویدن و نرم طناب زدن و انجام حرکت هاى کششى و اگر براى روزه گرفتن عذرى هست زمان ورزشى دوبرابر شود مثلاً از بیست دقیقه به چهل دقیقه افزایش یابد.rn12- یاد مرگ: این یکى دیگر از چیزهاى بسیار مفید است که فکر گناه را یا از بین مى برد و یا کم مى کند که این به شدت و ضعف فرو رفتن در فکر مرگ بستگى دارد اگر انسان با این واقعیت انس بگیرد و مردن را باور دل سازد نقشى سازنده و بالا برنده دارد. قال امیرالمؤمنین على(ع): « اذکروا هادم اللذات و منغض الشهوات و داعى الشتات؛ یاد کنید (مرگ را) درهم کوبنده لذات را و تیره و تلخ کننده شهوات را و دعوت کننده جدایى ها را».(الغرر والدرر، باب الموت، به نقل از سرالاسراء، استاد على سعادت پرور، ج 2، ص 159) rnیاد مرگ دل را از تعلق به شهوات جدا مى سازد و انسان را از گناه و فکر گناه باز مى دارد آنچه که بسیار مهم است این است که اولاً این فکر هر روز و مستدام باشد اگر شبانه روزى نیم ساعت باشد کافى است ثانیا در مکان خلوتى باشد مخصوصا اگر آن مکان خلوت خود محیط قبرستان باشد به هر گونه که این فکر در مرگ با جان عجین شود و باور دل گردد بسیار مطلوب است مثلاً یکى از کیفیت هاى فکر در مرگ را یکى از بزرگان چنین مى فرمود: تمام خاطرات تلخ و شیرین گذشته را در حد امکان مثل یک فیلم از ذهن بگذراند و به خود بباوراند که همه اینها گذشت و چند روز باقى مانده عمر هم مى گذرد لحظات جان دادن، وقتى که خویشان و نزدیکان را رها مى سازد و از تمام تلخ و شیرینى ها وداع مى کند و … همه و همه را به خوبى تأمل کند تا دل بلرزد و چشم بگرید.rn13- سرگذشت افراد متدین و با تقوا (خصوصا علما) را مطالعه کنید و از آنها درس بگیرید. به عنوان نمونه در زندگی آیت الله بروجردی آمده است که ایشان نمی توانست از عصبانیت خود جلوگیری نماید و به سرعت در مقابل دیگران خصوصا شاگردان عصبانی می شد. پس از مدتی با خدا عهد کرد که اگر یک بار دیگر عصبانی شد یک سال روزه بگیرد و پس از آنکه بار دیگر عصبانی شد، یک سال تمام روزه گرفت و به این روش این اخلاق رذیله را برای همیشه از خود دور کرد.rn14- بزرگان اخلاق توصیه می کنند برای جبران گناهان پس از توبه از هر گناه، عمل صالحی متناسب با آن گناه، انجام دهید. مثلا در مورد گناهانی که چشم را آلوده کرده، به آیات قرآن، بنگرید، اگر گوش آلوده به گناه شده، قرآن گوش داده و یا در مجالس مذهبی شرکت کنید.rnفضیلت استغفار در روایات:rnاز مجموع روایاتى که در فضیلت استغفار روایت شده است ، استفاده مى شود که آثار مادّى و برکات معنوىِ استغفار براى کسى است که زیاد و پى درپى، شب و روز، در هر حال و همه جا، از خدا عذرخواهى کرده و آمرزش طلبد. rnرسول خدا (صلى الله علیه وآله وسلم) در سخن پربارى مى فرمایند:« أَکْثَرُوا مِنَ الإِسْتِغْفارِ ، فى بُیوتِکُمْ وَ فى مَجالِسِکُمْ وَ عَلى مَوائِدِکُمْ وَ فى أَسْواقِکُمْ وَ فى طُرُقِکُمْ وَ أَیْنَما کُنْتُمْ فَاِنَّکُمْ لاتَدْرُونَ مَتى تَنْزِلُ الْمَغْفِرَةُ —زیاد استغفار کنید ، در خانه ها و مجالستان ، سر سفره ها و در بازارهایتان ، و در مسیر رفت و آمدهایتان و هر جا که بودید ( استغفار نمایید ) . چرا که شما نمى دانید آمرزش خداوند چه زمانى نازل مى شود .» ( مستدرک الوسائل ، ج 5 ، ص 319) rnهیچ دعایى برتر و با فضیلت تر از استغفار نیست . امیرالمؤمنین (علیه السلام) اضافه بر این ، از آن به عنوان پربرکت ترین دعا در دنیا و آخرت ، یاد فرموده اند: «أَىُّ دُعاء أَفْضَلُ مِنَ الإِسْتِغْفار وَ أَعْظَمُ بَرَکَةً مِنْهُ فِى الدُّنْیا وَالآخِرَةِ.( مستدرک الوسائل ، ج 5 ، ص 319) rnهمچنین مناجات خمس عشر، قسمت تائبین را که در مفاتیح است را بخوانید و نیز بر روی فراضهای آن دقت کنید.rnسخن آخر این است که این دستورات وقتى نتیجه مى بخشد که هر چه دقیق تر به آن عمل شود زمان نتیجه آن بستگى به شرایط و خصوصیات افراد دارد، ازاین رو پى گیر زمان نتیجه نباید بود فقط هم و غمّ صرف عمل به دستورات شود.rnمطالعه کتب زیر سفارش مى شود: rn1- نردبان آسمان (دروس اخلاق حضرت آیت الله بهاءالدینى)، تدوین و ویرایش: اکبر اسدىrn2- سلوک معنوى، تدوین و ویرایش: آقاى اکبر اسدىrn3- خودشناسى براى خودسازى، محمد تقى مصباح یزدىrnمعناى مطالعه این کتب عمل کردن به آن از آغاز تا پایان نیست بلکه براى عمل به دستورالعمل هاى اخلاقى ترتیبى لازم است که باید با علماى بزرگ اخلاق یا همین نهاد نمایندگى مشورت شود. هم چنین برای آگاهی بیشتر در زمینه ی تکرار گناهان و شکستن توبه به سایت دانشجویی پرسمان بخش اخلاق مراجعه کنید.

ممکن است این مطالب هم برای شما مفید باشد:

دیدگاهتان را ثبت کنید

آدرس ایمیل شما منتشر نخواهد شد