عصراسلام: حفره خشک (درای ساکت) یک عارضهی نسبتاً غیر معمول پس از کشیدن دندان میباشد. وقتی که این عارضه اتفاق میافتد، میتواند به شدت دردناک باشد. اگرچه، یک دندانپزشک میتواند وضعیت را برای کاهش درد و جلوگیری از عوارض آن مانند عفونت، درمان کند.
حفره خشک دندانی زمانی ایجاد میشود که لخته خون در محل استخراج دندان نتواند رشد کند، یا قبل از بهبودی زخم خارج یا حل میشود. به طور معمول، یک لخته خون در محل کشیدن دندان شکل میگیرد. این لخته خون به عنوان یک لایه محافظ بر روی انتهای استخوان و عصب زیرین در حفره دندان خالی عمل میکند. لخته همچنین پایه و اساس رشد استخوان جدید و رشد بافت نرم را فراهم میکند.
قرار گرفتن استخوان و اعصاب زیرین در سطح رویی و بدون پوشش لخته منجر به درد شدید میشود، نه تنها در سوکت بلکه در امتداد اعصاب در سمت صورت شما تابیده میشود. سوکت ملتهب میشود و ممکن است با مواد غذایی باقی مانده پر شود و بر درد افزوده شود. اگر سوکت خشک ایجاد شود، درد معمولاً یک تا سه روز پس از کشیدن دندان شما شروع میشود.
حفره خشک دندان شایعترین عارضه در مورد کشیدن دندان مانند برداشتن دندان مولر سوم (دندان عقل) است. داروهای بدون نسخه به تنهایی برای درمان درد حفره خشک دندان کافی نخواهند بود. دندانپزشک یا جراح دهان شما میتوانند درمانهایی را برای تسکین درد شما ارائه دهند.
حفره خشک باعث درد شدید میشود زیرا در این شرایط اعصاب و استخوانهای موجود در لثه بدون حفاظ باقی میمانند (دندان در حالت عادی حفاظی برای عصب ها و استخوان های موجود در لثه میباشد، در صورت عدم وجود دندان این اعصاب بدون حفاظ باقی میمانند، که باعث ایجاد درد شدیدی میشود) .
حفره خشک یا استئیت آلوئولار میتواند حداکثر ۷ روز پایداری داشته باشد. اگر ذرات غذایی وارد حفره شوند، میتوانند درد را تشدید کنند، خطر عفونت را افزایش داده و بهبود را کندتر کنند.
علائم حفره خشک دندان
علائم و نشانههای حفره خشک دندان ممکن است شامل موارد زیر باشد:
درد شدید در طی چند روز پس از کشیدن دندان
از دست دادن جزئی یا کل لخته خون در محل استخراج دندان
استخوان قابل مشاهده در سوکت
دردی از سوکت به گوش، چشم، شقیقه یا گردن در همان طرف صورت شما منتقل میشود.
دهانتان بوی ناخوشایندی خواهد داشت.
احساس طعم ناخوشایند در دهان
پیشگیری از حفره خشک در ۳ مرحله
۱. کارهایی که شما پیش از کشیدن دندان میتوانید انجام دهید:
برای پیشگیری از شکلگیری حفره خشک میتوانید از راهنمای زیر پیروی کنید:
▪ نزد یک دندانپزشک یا یک جراح دهان و دندان بروید که تجربه خوبی در زمینه کشیدن دندان دارد
▪پیش از کشیدن دندان حتما سعی کنید که سیگار کشیدن یا استعمال دیگر انواع دخانیات را کنار بگذارید.
▪اگر هر گونه داروی تجویزی، داروی بدون نسخه یا داروی مکمل مصرف میکنید، حتما نام این داروها را به دندانپزشک یا جراح دهان و دندان اطلاع دهید چون بعضی از این داروها میتوانند در روند لختگی خون تداخل ایجاد کنند.
۲. کارهایی که دندانپزشک یا جراح دهان و دندان میتواند انجام دهد:
دندانپزشک یا جراح دهان و دندان، اقدامات مختلفی را برای مطمئن شدن از بهبودی مناسب حفره و پیشگیری از حفره خشک انجام خواهد داد. این اقدامات میتوانند شامل یک یا چند توصیه همراه با هم باشند:
• استفاده از ژلها یا دهانشویههای آنتیباکتریال پیش از کشیدن دندان و پس از آن
• تجویز آنتیبیوتیکهای خوراکی، خصوصا برای افرادی که سیستم ایمنی بدنشان ضعیف است
• تجویز محلولهای ضدعفونیکننده برای زخم بهجامانده از کشیدن دندان
• پانسمان ناحیه زخمشده پس از کشیدن دندان
۳. کارهایی که شما پس از کشیدن دندان میتوانید انجام دهید:
دندانپزشک یا جراح دهان و دندان، توضیحات و دستورالعملهایی را به شما درباره روند بهبودی زخم پس از کشیدن دندان و همچنین نحوه مراقبت از زخم ارائه خواهد کرد. مراقبت صحیح در خانه پس از کشیدن دندان به بهبودی کامل زخم کمک میکند و مانع از آسیبدیدگی زخم میشود. دستورالعملهای رایج و اساسی معمولا شامل موارد زیر هستند:
فعالیت بدنی: پس از کشیدن دندان، باقی ساعات روز را استراحت کنید. پزشک حتما به شما زمان ازسرگیری فعالیتهای عادی را خواهد گفت. ضمن اینکه مدتزمان ضروری برای دور ماندن از فعالیتهای ورزشی سنگین نیز به شما ارائه خواهد شد چون این ورزشها میتوانند روند لختگی خون را مختل کنند.
کنترل درد: در روز اول پس از کشیدن دندان، ابتدا کمپرس سرد و سپس کمپرس گرم را روی صورت بگذارید تا درد و تورم را کاهش دهید. البته ممکن است که پزشک شما، دستورالعمل خاصی را درباره استفاده از کمپرس سرد یا گرم به شما ارائه دهد. داروهای مسکّن برای کاهش درد را هم طبق دستورالعمل تجویزی مصرف کنید.
نوشیدنیها: پس از کشیدن دندان باید در ساعات باقیمانده روز مقدار زیادی آب بنوشید. از نوشیدنیهای کافئیندار، گازدار یا گرم نیز تا زمانی که پزشک به شما گفته است، دور بمانید. ضمن اینکه حداقل تا یک هفته نباید از نی برای مصرف نوشیدنیها استفاده کنید چون مکیدن میتواند لختگی خون را از بین ببرد.
غذاها: در اولین ۲۴ ساعت پس از کشیدن دندان فقط غذاهای نرم مانند ماست یا پوره سیب بخورید. تا زمانی که اثرات ناشی از ماده بیحسکننده نیز کاملا از بین نرفته است، موقع جویدن مواد غذایی با احتیاط رفتار کنید و سراغ مایعات داغ یا یخ نروید. اگر پس از ۲۴ ساعت احساس کردید که وضعیت بهتری دارید، میتوانید غذاهای نیمهنرم را به رژیم غذایی اضافه کنید ولی همچنان باید از جویدن غذاها با سمتی از دهان که زخم بهجامانده از کشیدن دندان در آن دارد، خودداری کنید.
تمیز کردن دهان و دندانها: پس از کشیدن دندان، شما باید دهان را بهآرامی بشویید و بهآرامی مسواک بزنید. البته در اولین ۲۴ ساعت پس از کشیدن دندان، نباید مسواک یا آب پرفشار با زخم بهجامانده از کشیدن دندان تماس پیدا کند. پس از این ۲۴ ساعت، بهآرامی دهان را با استفاده از آبنمک ولرم شستوشو دهید. این کار باید چندین بار در هر ۲۴ ساعت و به مدت یک هفته متوالی تکرار شود. برای تهیه آبنمک ولرم باید ۲.۵ میلیلیتر نمک خوراکی را با ۲۳۷ میلیلیتر آب ولرم مخلوط کنید. در این زمینه نیز توصیه پزشک شما به هر توصیه دیگری ارجحیت دارد.
استعمال دخانیات: اگر از سیگار یا دیگر انواع دخانیات استفاده میکنید، حداقل ۴۸ ساعت پس از کشیدن دندان و ترجیحا تا مدتزمانی طولانی نباید این کار را انجام دهید.
درمان حفره خشک
درمان حفره خشک با تمرکز بر روی کاهش علائم این مشکل و مخصوصا درد ناشی از آن انجام میشود. این روندهای درمانی میتوانند شامل موارد زیر باشند:
شستوشوی حفره: شستوشوی حفره توسط پزشک میتواند ذرات مواد غذایی یا هر گونه ذرات دیگری که در حفره گیر کردهاند را بیرون بیاورد و حفره را پاکسازی کند. باقی ماندن همین ذرات در حفره میتواند در احساس درد شدید و شکلگیری احتمالی عفونت نقش داشته باشد.
پانسمان: پزشک میتواند حفره را با کمک ژل یا خمیرهای ویژه پانسمان کند. این پانسمانها میتوانند درد را با سرعت نسبتا سریعی تسکین دهند. شدت درد و علائم دیگر مشخص خواهند کرد که آیا شما به تعویض پانسمان نیاز دارید یا نه یا اینکه اساسا در ادامه نیازمند دیگر شیوههای درمانی هستید یا نه.
داروی مسکّن: پزشک بهمنظور کنترل درد برای شما داروی مسکّن تجویز خواهد کرد.
مراقبت در خانه: پزشک به شما خواهد گفت که پس از برداشتن پانسمان چگونه حفره را شستوشو دهید تا بتوانید روند بهبودی و التیام را تسریع کنید.
پس از شروع درمان، احتمالا خیلی زود متوجه تسکین درد خواهید شد. درد و علائم دیگر باید روند بهبودی را سپری کنند و در عرض چند روز از بین بروند. با اینحال، اگر پزشک تاکید کرد که باید دوباره نزد او بروید، حتما طبق برنامه این کار را انجام دهید.
منابع: دکترمجازی، دندانه