حدیث مورد نظر در برخی منابع حدیثی نقل شده است:
پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم در حدیثی می فرمایند:
« وَ عَنْهُ صَلَّى اَللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ وسلّم:
إِذَا کَانَ یَوْمُ اَلْقِیَامَةِ یَخْرُجُ مِنْ جَهَنَّمَ جِنْسٌ مِنْ عَقْرَبٍ رَأْسُهُ فِی اَلسَّمَاءِ اَلسَّابِعَةِ وَ ذَنَبُهُ إِلَى تَحْتِ اَلثَّرَى وَ فَمُهُ مِنَ اَلْمَشْرِقِ إِلَى اَلْمَغْرِبِ فَقَالَ أَیْنَ مَنْ حَارَبَ اَللَّهَ وَ رَسُولَهُ ثُمَّ هَبَطَ جَبْرَائِیلُ فَقَالَ یَا عَقْرَبُ مَنْ تُرِیدُ قَالَ أُرِیدُ خَمْسَةَ نَفَرٍ تَارِکَ اَلصَّلاَةِ وَ مَانِعَ اَلزَّکَاةِ وَ آکِلَ اَلرِّبَا وَ شَارِبَ اَلْخَمْرِ وَ قَوْماً یُحَدِّثُونَ فِی اَلْمَسْجِدِ حَدِیثَ اَلدُّنْیَا.» (1)
در روز قیامت، از داخل جهنم عقربی خارج می شود که سر آن عقرب در آسمان هفتم است و دُمش در ته زمین و دهانش هم از مشرق تا مغرب است.آنهایی که با خدا و پیامبر خدا جنگ داشتند کجا هستند؟ جبرئیل فرود می آید و می پرسد:
«چه کسانی را می خواهی؟ مقصودت از کسانی که با خدا و پیامبر خدا در جنگ بودند چه کسانی است؟»
عقرب می گوید: آنها پنج نفرند و من می خواهم آنها را ببلعم:
1. «تارِکُ الصَّلوة»؛ ترک کننده نماز، آن کسی که منکر نماز بوده و بی نماز از دنیا رفته است.
2. «مانِعُ الزَّکاة»؛ کسانی که مانع پرداخت زکات می شدند. (به هر طریقی مردم را به نپرداختن زکات واجب اموال خود می نمودند)
3. «آکِلُ الرِّبا»؛ کسانی که اهل ربا (نزول خواری) بودند.
4. «شارِبِ الخَمر»؛ کسانی شراب خوار بودند.
5. «قَومٌ یُحَدِّثُونَ فِی المَسجِدِ حَدیثَ الدُّنیا»؛ مردمی که در مسجد به جای صبحت از دین، از مسائل دنیایی بحث می کنند.
توصیف مأمور عذاب الهی در قیامت به جانوری از جنس عقرب با آن شکل و شمایل خاص اختصاص به ویژگی های مأمورین عذاب الهی در قیامت دارد و ممکن است این عقل و ذهن ما در درک چنین تصویری از مأمور الهی که به شکل عقرب در آمده، متحیر و سرگردان بشود. همچنین حصر در کلام رسول الله (صل الله علیه وآله)، حصر عقلی نیست به این معنا که ممکن است گروه ها و افراد دیگری مصداق محاربه با خدا و پیامبر باشند ولی در این حدیث ذکر نشده باشند.
برای مطالعه بیشتر به کتاب در محضر مجتهدی(رحمه الله تعالی) مراجعه شود.
پی نوشت:
(1) جامع الأخبار، ج1، ص۱۵۰( الفصل الثالث عشر و المائة فی الخمر)، بحار الأنوار ج۷۶ ص۱۴۹ و مستدرک الوسائل ج۱۷ ص۴۷.
پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم در حدیثی می فرمایند:
« وَ عَنْهُ صَلَّى اَللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ وسلّم:
إِذَا کَانَ یَوْمُ اَلْقِیَامَةِ یَخْرُجُ مِنْ جَهَنَّمَ جِنْسٌ مِنْ عَقْرَبٍ رَأْسُهُ فِی اَلسَّمَاءِ اَلسَّابِعَةِ وَ ذَنَبُهُ إِلَى تَحْتِ اَلثَّرَى وَ فَمُهُ مِنَ اَلْمَشْرِقِ إِلَى اَلْمَغْرِبِ فَقَالَ أَیْنَ مَنْ حَارَبَ اَللَّهَ وَ رَسُولَهُ ثُمَّ هَبَطَ جَبْرَائِیلُ فَقَالَ یَا عَقْرَبُ مَنْ تُرِیدُ قَالَ أُرِیدُ خَمْسَةَ نَفَرٍ تَارِکَ اَلصَّلاَةِ وَ مَانِعَ اَلزَّکَاةِ وَ آکِلَ اَلرِّبَا وَ شَارِبَ اَلْخَمْرِ وَ قَوْماً یُحَدِّثُونَ فِی اَلْمَسْجِدِ حَدِیثَ اَلدُّنْیَا.» (1)
در روز قیامت، از داخل جهنم عقربی خارج می شود که سر آن عقرب در آسمان هفتم است و دُمش در ته زمین و دهانش هم از مشرق تا مغرب است.آنهایی که با خدا و پیامبر خدا جنگ داشتند کجا هستند؟ جبرئیل فرود می آید و می پرسد:
«چه کسانی را می خواهی؟ مقصودت از کسانی که با خدا و پیامبر خدا در جنگ بودند چه کسانی است؟»
عقرب می گوید: آنها پنج نفرند و من می خواهم آنها را ببلعم:
1. «تارِکُ الصَّلوة»؛ ترک کننده نماز، آن کسی که منکر نماز بوده و بی نماز از دنیا رفته است.
2. «مانِعُ الزَّکاة»؛ کسانی که مانع پرداخت زکات می شدند. (به هر طریقی مردم را به نپرداختن زکات واجب اموال خود می نمودند)
3. «آکِلُ الرِّبا»؛ کسانی که اهل ربا (نزول خواری) بودند.
4. «شارِبِ الخَمر»؛ کسانی شراب خوار بودند.
5. «قَومٌ یُحَدِّثُونَ فِی المَسجِدِ حَدیثَ الدُّنیا»؛ مردمی که در مسجد به جای صبحت از دین، از مسائل دنیایی بحث می کنند.
توصیف مأمور عذاب الهی در قیامت به جانوری از جنس عقرب با آن شکل و شمایل خاص اختصاص به ویژگی های مأمورین عذاب الهی در قیامت دارد و ممکن است این عقل و ذهن ما در درک چنین تصویری از مأمور الهی که به شکل عقرب در آمده، متحیر و سرگردان بشود. همچنین حصر در کلام رسول الله (صل الله علیه وآله)، حصر عقلی نیست به این معنا که ممکن است گروه ها و افراد دیگری مصداق محاربه با خدا و پیامبر باشند ولی در این حدیث ذکر نشده باشند.
برای مطالعه بیشتر به کتاب در محضر مجتهدی(رحمه الله تعالی) مراجعه شود.
پی نوشت:
(1) جامع الأخبار، ج1، ص۱۵۰( الفصل الثالث عشر و المائة فی الخمر)، بحار الأنوار ج۷۶ ص۱۴۹ و مستدرک الوسائل ج۱۷ ص۴۷.