علت تقسیم بندی های قرآن

قرآن پژوهان درباره حکمت تقسیم قرآن به سوره هاى مختلف، نظرهاى گوناگونى را بیان کرده اند. برخى در این باره گفته اند: حکمت تقسیم قرآن به سوره ها براى اثبات این مسئله است که هر سوره اى از قرآن – حتى در حداقل آیات آن معجزه و آیتى از نشانه هاى الهى است. همچنین اشاره به آن است که هر سوره، داراى روش و سبک مستقل و مخصوص به خود است. براى مثال سوره « یوسف» از داستان یوسف و سوره «برائت» از احوال و اسرار منافقان صحبت مى کند.بدرالدین محمد بن عبدالله زرکشى، البرهان فى علوم القرآن، ج 1، نشر دار المعرفه، ص 264. به علاوه هر سوره داراى حداقل یک هدف اصلى و پیام ویژه اى مى باشد که آیات سوره بر محور آن دور مى زند.ر.ک: اهداف و مقاصد سوره هاى قرآنى، محمود شماته، ترجمه محمد باقر حجتى. برخى نیز به حکمت هاى دیگرى اشاره کرده اند؛ از جمله: تفصیل قرآن به آیات و سوره هاى مختلف به سبب به هم پیوستن اشکال و نظایر و متناسب بودن آنها با یکدیگر است که موجب ملاحظه و شناخته شدن معانى و نظم آنها مى گردد.جلال الدین عبدالرحمن سیوطى، الاتقان فى علوم القرآن، ج 1، (نشر دار ابن کثیر)، ص 207 و 208؛ سید محمدباقر حجتى، پژوهشى در تاریخ قرآن کریم، نشر دفتر نشر فرهنگ اسلامى، ص 107.
در پایان لازم است به دو نکته اشاره شود:
یکم. تقسیم قرآن به سوره ها به دستور خدا بوده و در زمان پیامبرصلى الله علیه وآله تعیین شده است. هر سوره با «بسم اللَّه الرحمن الرحیم» شروع و با تکرار نزول آن، سوره پیشین ختم مى شود.
دوم. تقسیم قرآن به سوره ها، اختصاص به این کتاب آسمانى ندارد؛ زیرا کتاب هاى آسمانى پیشین (مانند تورات و انجیل) هم به شکل تبویب و سوره بندى نازل شده است؛ چنان که زمخشرى بدین موضوع اشاره کرده است.الاتقان، ج 1، ص 208.