خارش پوست حالتی شایع بوده که گاهی نشان‌دهنده بیماری خاص در افراد است؛ بنابراین پیگیری آن در صورت مزمن شدن، امری ضروری به نظر می‌رسد.

خارش پوست یک تظاهر پوستی است که همه ما در طول زندگی آن را تجربه کرده‌ایم ولی گاهی این مشکل شدید شده و از آستانه تحمل خارج می‌شود. خارش شدید پوست در بعضی موارد تنها یک خارش معمولی نبوده و تظاهری از یک بیماری‌ سیستمیک یا عفونی است. در این مواقع فرد باید پیگیری‌های لازم را انجام دهد و آن را به یک آلرژی یا حساسیت پوستی ساده تعبیر نکند.
 

اصلا این خارش چیست؟

خارش پوست, یک شکایت نسبتاً شایع است که می تواند شدت, مدت و بسامد متفاوتی داشته باشد.خارش معمولاً به صورت یک واکنش دفاعی طبیعی به هر نوع سوزش پوست تنظیم می شود.

این حس سوزش می تواند یا محدود یا متعلق به یک ناحیه خاص از پوست باشد یا کل بدن را به صورت کلی در خود بگیرد.اپیدرم یا لایه سطحی پوست به عنوان یک مانع حفاظتی علیه محرک های محیطی هستند.

حتی کوچک ترین اختلال یا نقض در این پوشش محافظ، سیستم ایمنی ما را در عمل تحریک می کند.برای مقابله با منشا سوزش, سلول های پوست با آزاد کردن یک ماده شیمیایی التهابی بنام هیستامین پوشش می گیرند که منجر به شروع خارش می شود.

در نتیجه, گیرنده های پوست ما پیامی را به مغز می رسانند که ما را به ایجاد خارش ترغیب می کند.

علل خارش بدن:

پوست به عنوان مانعی برای محافظت از داخل بدن عمل می کند با سلول های ویژه سیستم ایمنی که می تواند بدن و پوست را از ویروس ها, باکتری ها و دیگر تهدیدات پنهان محافظت کند, پر می شود و همانطور که توضیح داده شده است وقتی سلول های پوست هر نوع ماده مشکوک را تشخیص می دهند, یک واکنش ایجاد می کنند که باعث التهاب ناحیه می شود.

متخصصان پزشکی به این التهاب به عنوان درماتیت اشاره می کنند، که می تواند منجر به خارش شود. سلول های ایمنی می توانند به چیزی واکنش دهند که پوست را لمس کند, یک عفونت کامل بدن یا بیماری.

برخی جوش ها قرمز, دردناک و تحریک کننده هستند، در حالی که برخی دیگر می توانند منجر به تاول و یا تکه شدن پوست شوند. 

خارش یک علامت شایع برای بسیاری از شکایات پوستی است. پوست می تواند روی بدن یا فقط در نواحی خاص خارش پیدا کند. 

در اینجا برخی علل خاص خارش بدن، عبارتند از: 

پوست خشک:

پوست خشک یکی از شایع ترین علل خارش پوستی است. اگر کسی جوش های قرمز روشن را نبیند یا متوجه تغییر ناگهانی پوست آن ها نشود, پوست خشک عامل احتمالی است. 

عوامل محیطی که می توانند منجر به خشک شدن پوست شوند، شامل هوای گرم و سرد با رطوبت پایین هستند. شستن بیش از حد می تواند باعث خشک شدن پوست شود.

این مشکل می تواند بر هر گروه سنی تاثیر بگذارد, اما با افزایش سن افراد, پوست آن ها نازک تر و خشک تر می شود.زدن مرطوب کننده خوب معمولاً می تواند به ترمیم پوست خشک کمک کند.

پوست شدیداً خشک می تواند یک علامت هشدار دهنده برای درماتیت باشد, بنابراین لازم است که یک متخصص پوست برای کمک به نجات و حفظ شرایط بدتر شدن آن تجویز کند.
 

علائم و نشانه های معمول پوست خشک شامل این موارد است:

* پوست خشن, فلس دار و پوسته پوسته شده
* خارش شدید
* ظاهر پوست خاکستری یا بنفش در افرادی با پوست تیره تر
* ترک های پوستی که مستعد خونریزی هستند
* پوسته یا لبهای ترک خورده 

مهم است که به دنبال کمک برای درمان پوست خشک باشید، زیرا ترک پوست می تواند اجازه ورود میکروب ها را بدهد. وجود این میکروب ها در درون پوست می توانند باعث عفونت شوند.

لکه های قرمز و زخم روی پوست اغلب نشانه اولیه عفونت احتمالی هستند. 

یک متخصص پوست ممکن است یک مرطوب کننده ویژه برای اعمال در طول روز یا یک داروی موضعی برای اعمال مستقیم به پوست تجویز کند. 

در ادامه فهرستی از بیماری‌هایی که خود را با خارش پوست نشان می‌دهند ارائه می‌کنیم.

بیماری‌های کلیوی

این بیماری‌ها باعث ایجاد خارش پوست در سرتاسر بدن می‌شوند. در این وضعیت تنها یک قسمت از بدن درگیر نیست و فرد در کل پوست بدن خود احساس خارش دارد. مطالعات نشان داده‌اند اکثر افرادی که دچار بیماری‌های مزمن کلیوی مثل نارسایی کلیوی می‌شوند یا افرادی که به هر علتی مثلا ESRD دیالیز می‌شوند، خارش شدیدی را در سرتاسر بدن خود تجربه می‌کنند. علت این موضوع هنوز به طور قطعی مشخص نشده است. محققان احتمال می‌دهند خارش پوست در بیماران کلیوی به دلیل عدم دفع کامل مواد زائد و در نتیجه تجمع مواد سمی مانند اوره در بدن باشد.

بیماری‌های کبدی

خارش مداوم و سرتاسری پوست شاید نشان‌دهنده‌ی بیماری‌های کبدی باشد. در بیماری‌هایی همچون سنگ صفرا یا کلانژیت اسکلروزان اولیه از جمله نشانه‌های بالینی تشخیصی، خارش پوست بدن است. برای از بین بردن این نوع خارش باید مشکل کبدی فرد برطرف شود و به او داروهایی داده شود که اسیدهای صفراوی را در بدن کم کند.
 

بیماری‌های نخاعی

احساس خارش مداوم در ناحیه‌ی میانی پشت یعنی درست در مسیر نخاع یا همان ستون فقرات، البته بدون این که تظاهرات پوستی اعم از جوش یا قرمزی در آن ناحیه وجود داشته باشد؛ نشان‌دهنده‌ی آسیب اعصاب یا همان نوروپاتی است. عصبانیت یا آسیب‌های مختلف به ستون فقرات می‌تواند از علل نوروپاتی باشد؛ زیرا در این حالت به اعصاب فشار وارد می‌شود و این فشار خود را با تظاهری همچون خارش نشان می‌دهد.
 

بیماری پسوریازیس

پسوریازیس بیماری پوستی خودایمنی است که سبب خارش شدید پوست می‌شود. این بیماری زمینه ژنتیکی دارد، متاسفانه تاکنون درمان قطعی برای آن یافت نشده است و درمان‌ها برای این بیماری صرفا علامتی هستند.
 

بیماری سلیاک

بیماری سلیاک یک بیماری خودایمنی است که در آن پرزهای روده از بین می‌روند و فرد مشکل سوء جذب پیدا خواهد کرد. این وضعیت در صورتی که فرد پروتئینی از دسته گلوتن مصرف کند تشدید خواهد شد. در افراد مبتلا به بیماری سلیاک ایمونوگلوبولینی (آنتی بادی که از جنس IgA است) که در پاسخ به گلوتن، علیه پرزهای روده ایجاد شده است به سلول‌های پوستی منتقل و سبب واکنش‌های پوستی می‌شود.

در این بیماری زخم‌ها و تاول‌های پوستی در نواحی زانو، آرنج، کپل‌ها و موی سر به وجود می‌آید که خود را با خارش شدید نشان می‌دهند.
 

بیماری لنفوم

بیماری لنفوم در برخی مواقع موجب خارش پوست می‌شود. این خارش گاهی با تحریک و گاهی بدون تحریک رخ می‌دهد. زمانی که فرد شیمی درمانی و پرتودرمانی را شروع می‌کند به تدریج این خارش‌ها برطرف می‌شوند.
 

بیماری‌های تیروئیدی

تیروئید غده‌ی بسیار مهم در جلوی گردن است که بیماری‌های مختلف آن تاثیرات وسیع و متنوعی در بدن، از جمله روی پوست می‌گذارند. تاثیرات ناشی از غده تیروئید بر پوست، ممکن است به علت تاثیری باشد که این هورمون‌ها بر غدد عرق پوست دارند. برای مثال کم‌کاری تیروئید موجب خشکی شدید و آزاردهنده‌ی پوست می‌شود؛ این موضوع ممکن است به دلیل کمبود هورمون‌های تیروئیدی و در نتیجه کاهش ترشحات غدد عرقی پوست باشد. همچنین هورمون‌های تیروئیدی در پوست گیرنده دارند و به صورت مستقیم نیز می‌توانند موجب بروز این امر شوند.

آلرژی

آلرژی یکی از علل شایع خارش پوست در افراد مختلف است. درماتیت تماسی در بیشتر مواقع سبب بروز آلرژی در افراد می‌شود. نیکل، پیچک سمی و دیگر ترکیبات موجود در لوازم آرایش، دستمال مرطوب، پدهای آرایشی و … از جمله علل متداول درماتیت تماسی هستند. آلرژی‌های پوستی خارش‌های شدیدی را در افراد ایجاد می‌کنند.
 

یائسگی

تولید استروژن در خانم‌ها زمان یائسگی، بسیار کم و نزدیک به صفر می‌شود. از طرفی وجود هورمون استروژن برای تولید کلاژن ضروری است؛ بنابراین با تولید نشدن کلاژن، پوست فرد بسیار نازک، خشن و آسیب‌پذیر خواهد شد و در نتیجه خارش پوست را به همراه می‌آورد.

این افراد اغلب بعد از یک دوره هورمون‌درمانی مشکل‌شان برطرف شده و دیگر از خارش پوستی رنج نخواهند برد.
 

سرطان پستان

سرطان پستان گاهی اوقات با خارش نوک پستان و ناحیه‌ی رنگی اطراف پستان‌ خود را نشان می‌دهد. اغلب افراد به این نشانه توجهی ندارند و به پزشک متخصص مراجعه نمی‌کنند. بنابراین خارش مداوم و نسبتا شدید نوک پستان ممکن است یک زنگ خطر برای سرطان پستان باشد.
 

چگونه خارش پوست را درمان کنیم

نکته‌ بسیار مهمی که باید در درمان خارش پوست مدنظر قرار داد این است که قبل از انجام هر اقدام درمانی برای رفع خارش، ابتدا باید علت خارش پوست مشخص شود. امکان این تشخیص فقط بر عهده پزشک متخصص است. سپس پزشک با توجه به تشخیص خود، اقدام به درمان خارش می‌کند. خارش پوست گاهی اوقات پرچم یک بیماری بسیار مهم و خطرناک در بدن است.

متخصصان پوست اغلب به افرادی که به اگزما، آماس پوست، کهیر یا موارد مشابه دچارند، کرم‌های کورتیکواستروئید را پیشنهاد می‌دهند. این کرم‌ها مستقیما بر روی پوست استفاده می‌شوند تا خارش را کم کنند. همچنین بازدارنده‌های کلسینورین موضعی و آنتی‌هیستامین‌های خوراکی نیز به کاهش خارش کمک می‌کنند.
آنتی‌هیستامین‌های خوراکی، داروی‌های ضدحساسیت رایجی هستند که حتی بدون نسخه نیز می‌توانید آنها را خریداری کنید.

برای افراد مبتلا به پسوریازیس یا نارسایی کلیه، اگر دلیلی برای اجتناب از دارودرمانی وجود داشته باشد، پزشک راه‌های دیگری مانند نوردرمانی را پیشنهاد می‌کند. در این روش پوست در معرض امواج مشخصی از اشعه‌ی فرابنفش قرار می‌گیرد تا خارش کنترل شود.
 

اقداماتی برای مراقبت از خود

* استفاده از کرم مرطوب‌کننده‌ی باکیفیت و استفاده از آن حداقل یک یا دو بار در روز؛
* استفاده از کرم ضدخارش در محل خارش مثل کرم هیدروکورتیزون که به تجویز پزشک نیاز ندارد؛
* استفاده از کمپرس سرد و مرطوب در ناحیه‌ی دچار خارش؛
* دوش گرفتن با آب ولرم؛
* انتخاب صابون‌های ملایم بدون رنگ و بو و استفاده از شوینده‌های لباس ملایم و بدون عطر؛
* عدم استفاده از موادی که پوست را می‌سوزانند یا باعث واکنش‌های آلرژیک می‌شوند، مثل نیکل، جواهرات و پشم.

شاید مهم‌ترین اقدام برای مراقبت از خود این باشد که پوست‌تان را نخارانید چراکه باعث التهاب و آسیب بیشتر به پوست می‌شود و خارش را نیز بیشتر می‌کند.
اگر کرم‌های بدون نسخه مؤثر نبودند، محل خارش گسترش پیدا کرد یا نشانه‌هایی فراتر از خارش مشاهده کردید، باید به یک پزشک یا متخصص پوست مراجعه کنید تا پزشک پس از تشخیص علت خارش، داروهای لازم را برای‌تان تجویز کند.
 

مواد ضد خارش پوست

روغن نارگیل و آبلیمو: این دو ماده را به نسبت برابر ترکیب کنید و در قسمت‌هایی از پوست که دچار خارش هستند اسپری کنید تا متوجه اثر ضدخارشی این ترکیب شوید.

جو دوسر: ۲ پیمانه از این ماده را در وان حمام بریزید و حدود ۲۰ دقیقه در آن دراز بکشید.

منتول: این ماده دارای خاصیت ضد خارشی است. بنابراین هر پمادی که حاوی منتول باشد خاصیت ضد خارشی برای فرد به همراه دارد. مثل پماد ویکس.

جوش شیرین: اندکی جوش شیرین را با آب مخلوط کنید و روی قسمتی از پوست که در آن احساس خارش می‌کنید بمالید.

ژل آلوئه‌ورا: در مورد این ژل لازم به ذکر است که برخی مواد موجود در ژل طبیعی این گیاه ارزشمند، محرک بوده و خود سبب به وجود آمدن خارش و دیگر حساسیت‌های پوستی می‌شوند لذا بهتر است که از ژل فرآوری شده آلووئه‌ورا استفاده شود؛ چرا که مواد آلرژن موجود در ژل توسط محققان استخراج شده است و این قبیل مشکلات فرد را تهدید نمی‌کند.

منبع: سایت دکتردکتر
سایت نمناک
سایت چطور