علم خدا، ذات خدا نیست؛ بلکه علم او، ظهور ذات اوست. کما اینکه مخلوقات هم ظهور اسماء اویند. خود ذات، منزّه از هر اسم و صفتی است. ذات، که منزّه از اسم و رسم و وسم است، وقتی ظهور کرد، اسماء پیدا می‌شوند؛ که یکی از آن اسماء، العالم است. هر اسمی هم ظهورات دارد؛ که ظهورات اسم العالم را معلومات گویند؛ همان گونه که ظهورات اسم الخالق را مخلوقات گویند.
امّا مخلوق و معلوم کجایند؟ آیا بیرون از خدا هستند؟ خدا اساساً بیرون ندارد که بیرون از او چیزی هم باشد. آیا درون او هستند؟ او درون هم ندارد. آیا جزء اویند؟ او جزء هم ندارد. آیا عین اویند؟ خیر، چرا که او واحد است و معلومات، کثیرند. پس خود همین معلومات ـ که چیزی جز ظهور اسم العالم نیستند ـ در عین معلوم بودن، علم خدا هم هستند؛ از این گونه علم، تعبیر می‌شود به علم فعلی.
پس علم ذاتی خدا، چیزی جز حقیقت اسم «العالم» نیست. اسم العالم را اگر با صرف نظر از ذات در نظر بگیرید، می‌شود «علم». ظهور همین اسم یا همین صفت، نیز می‌شود علم فعلی.