به طور کلی اسلام در برخورد با آداب و رسوم اقوام و ملت ها ، آن دسته از آداب و رسوم هایی
که خرافی نبوده و با شئون انسانی ناسازگار نبوده را تأیید نموده است و تنها با آداب
ورسوم هایی که خرافی بوده یا با افکار نامناسب همراه بوده است را مردود شمرده است .
در مورد جشن نوروز نیز از آنجا که این جشن با آداب ورسوم خوبی همچون نظافت و
پاکیزگی ، لباس نو پوشیدن ، هدیه دادن ، صله رحم، تفکر و تدبر در آفرینش و… همراه
است مورد تأیید اسلام قرار گرفته است . به گونه ای که همزمان‌ با ظهور اسلام،‌
بسیاری‌ از سنن‌ غلط‌ همانند آتش‌ پرستی‌ و منع‌ دفن‌ مردگان‌ از بین‌ رفت‌ ولی‌
نوروز به‌ عنوان‌ یک‌ جشن‌ ملی‌ باقی‌ ماند. حتی‌ پیشوایان‌ دینی‌ آن‌ را حیاتی‌
دوباره‌ بخشیدند و آن را به‌ دعا و نیایش‌ آراستند. دکتر شریعتی‌ در این‌ باره‌
می‌گوید: اسلام، نوروز را جلای‌ بیشتری‌ داد، شیرازه‌ بست‌ و آن‌ را با پشتوانه
‌ای‌ استوار از خطر زوال‌ در دوران‌ مسلمانی‌ ایرانیان‌ مصون‌ داشت… نوروز که‌ با
جان‌ ملیت‌ زنده‌ بود، روح‌ مذهب‌ نیز گرفت.جالب اینکه ایرانیان نیز زمانی که با
زیبایی های اسلام آشنا شدند با جان و دل آن را پذیرفتند و خدمات ارزشمندی را به
اسلام انجام دادند .
 

نوروز در روایات اسلامی
معلی بن خنیس می گوید: روز نوروز بر امام صادق علیه السلام وارد شدم به من فرمودند: آیا این
روز را می شناسی؟ گفتم این روزی است که ایرانیان آن را بزرگ می دارند و به یکدیگر
هدیه می دهند. حضرت فرمودند: سوگند به آن خانه کهن که در مکه است ، این روز یک ریشه
کهن دارد که برایت بازگو می کنم تا آن را دریابی. ای معلی ، روز نوروز روزی است که
خداوند از بندگان خود پیمان گرفت که او را بپرستند و او را شریکی نگیرند و به
پیامبران و راهنمایان او بگروند. همان روزی است که آفتاب در آن طلوع کرد و بادها
وزیدن گرفت و زمین در آن شکوفا و درخشان شد .
هیچ نوروزی نیست مگر این که ما در آن روز منتظر فرج هستیم ، زیرا نوروز از روزهای ما و شیعیان ماست .
ایرانیان آن را حفظ کردند و شما آن را از دست نهادید .» [1]
 در مفاتیح‌ الجنان‌ از قول‌ امام‌ صادق علیه السلام آمده‌ است: چون‌ نوروز شد، غسل‌
کن‌ و پاکیزه ‌ترین‌ جامه‌های‌ خود را خوشبو گردان‌ و در آن‌ روز، روزه‌ بدار و
چون‌ از نماز پیشین‌ فارغ‌ شدی، چهار رکعت‌ نماز بگذار و بعد از نماز، سجده‌ شکر
به‌ جای‌ آور. [2]

بنابراین هر چند جشن نوروز، جشنی باستانی ما ایرانیان است اما به دلیل هماهنگی آن با اسلام ،
مورد پذیرش آن قرار گرفته است و به دلیل جایگاه مذهب در نزد ایرانیان ، آموزه های
زیبای آن نیز در این جشن وارد شده است مگر نه اینکه ایرانیان سال نوی خود را با دعا
و نیایش آغاز می نمودند، دعای یا مقلب القلوب و الابصار … صرف نظر از هرآیین و
مذهب و قومیتی خاص ، دل های انسان ها را به کسی که گرداننده و متحول کننده قلب هاست
توجه داده و جان ها را متوجه کسی که تدبیر عالم به دست اوست نموده و از چنین موجودی
تقاضای تحول احوال به بهترین حال می شود. براستی می توان دعا و نیایشی کامل تر و
جامع تر از این نیایش یافت؟
فصل بهار
و زنده شدن دوباره طبیعت یک امر تکوینی و نشانه ای از قدرت خداوند است که پس از
دوره خزان و مرگ طبیعت خداوند به آن جان و حیاتی دوباره بخشیده و عظمت و قدرت خویش
را در آن به نمایش گذارده است « اعْلَمُوا أَنَّ اللهَ یُحْیِ الْأَرْضَ بَعْدَ مَوْتِها » [3]
 و چنین موجودی شایسته پرستش وستایش است و در هنگام تحویل سال از چنین موجودی
درخواست تحول به بهترین حالات می شود .
از این رو شایسته است ایرانیان که بهترین زمان را برای جشن انتخاب نموده اند ، بهترین و
کامل ترین نیایش ها را برگزینند که شایسته آنان باشد و دعای یا مقلب القلوب و
الابصار … زیباترین جلوه ها را ترسیم نموده و بهترین درخواست را از خداوند مطرح
نموده است .

پی نوشت ها:
[1] میزان الحکمه ، ج9، ص 4202-4203
[2] مفاتیح الجنان ، ص 598-599
[3] سوره حدید، آیه 17