طبق نظر مشهور، سفیانی در ماه رجب خروج می‌کند، یمانی و خراسانی هم در این ماه قیام می‌کنند؛ بعد در ماه رمضان، ندای آسمانی شنیده می‌شود و در ماه ذی الحجۀ، قتل نفس زکیه اتفاق می‌افتد و در دهم ماه محرم، واقعه شریف ظهور امام مهدی علیه‌السلام رخ می‌دهد. بنابراین از نظر زمانی، سفیانی و یمانی، به ترتیب اولین و دومین نشانه حتمی ظهور در ماه رجب خواهد بود. امام جعفر صادق علیه‌السلام در روایت معتبر فرموده‌اند:

«مِنَ الْأَمْرِ مَحْتُومٌ وَ مِنْهُ مَا لَیسَ بِمَحْتُومٍ وَ مِنَ الْمَحْتُومِ خُرُوجُ السُّفْیانِی فِی رَجَبٍ [1]؛

خروج سفیانی از نشانه های حتمی و قطعی است و در ماه رجب روی خواهد داد.»

از طرفی، طبق روایتی از امام باقر علیه‌السلام، سفیانی در سال ظهور امام مهدی علیه‌السلام، خروج می‌کند:

«السُّفْیانِی وَ الْقَائِمُ فِی سَنَةٍ وَاحِدَة[2]؛

سفیانی و قائم هر دو در یک سال، نمایان می‌شوند.»

از طرف دیگر، طبق روایت ذیل، سفیانی، یمانی و خراسانی در یک سال و یک ماه و یک روز، اعلام خروج می‌کنند. امام باقر علیه‌السلام در این‌باره فرموده‌اند:

«خُرُوجُ الثَّلَاثَةِ السُّفْیانِی وَ الْخُرَاسَانِی وَ الْیمَانِی فِی سَنَةٍ وَاحِدَةٍ فِی شَهْرٍ وَاحِدٍ فِی یوْمٍ وَاحِدٍ وَ لَیسَ فِیهَا رَایةٌ أَهْدَى مِنْ رَایةِ الْیمَانِی لِأَنَّهُ یدْعُو إِلَى الْحَق[3]؛

قیام سفیانی، یمانی و خراسانی، در یک سال، یک ماه و یک روز خواهد بود که هدایت یافته ترین پرچم، پرچم یمانی است زیرا که به حق دعوت می کند.»

اقوال مختلف در زمان و فاصله بین قیام یمانی و ظهور امام زمان علیه‌السلام

از مجموع روایات فوق، چنین نتیجه می‌شود که:

1. اگر بر این مبنا باشیم که بین ظهور و قیام امام مهدی علیه‌السلام، تفاوتی وجود ندارد. نتیجه می‌گیریم 6 ماه قبل از ظهور و خروج (قیام) حضرت، سفیانی به عنوان اولین نشانه حتمی، در منطقه وادی یابس شام (سوریه)، شورش و قیام باطل خویش را آغار خواهد کرد. به عبارت دیگر، بین خروج سفیانی و ظهور و قیام امام مهدی علیه‌السلام، 6 ماه فاصله است. طبق این دیدگاه، بین ظهور و خروج (قیام) حضرت تفاوتی نیست.

2. البته نظری دیگری هم مطرح است که بین قیام یمانی و ظهور امام مهدی علیه‌السلام، بنابر قولی نزدیک 8 ماه و بنا بر قول دیگری 15 ماه، فاصله است، زیرا، بین ظهور حضرت و خروج (قیام) امام مهدی علیه‌السلام، تفاوت زمانی، وجود دارد. یعنی ظهور امام مهدی علیه‌السلام در ماه رمضان رخ می‌دهد و بعد خروج (قیام) ایشان در دهم ماه محرم، علنی خواهد شد. زیرا در روایات تصریح شده است که ظهور حضرت بقیةالله علیه‌السلام در شب جمعه 23 ماه رمضان آغاز می‌شود اما قیام جهانی حضرت در شنبه روز عاشورا ماه محرم، است. از جمله، در روایتی از امام رضا علیه‌السلام، چنین نقل شده است:

«ان القائم ینادی باسمه لیلۀ ثلاث و عشرین من شهر رمضان و یقوم یوم عاشورا[4]؛

قائم در شب 23 ماه رمضان به نامش ندا داده می‌شود و در روز عاشورا قیام می کنند.»

همچنین از امام صادق علیه‌السلام نقل شده است که قیام امام عصر علیه‌السلام، در روز شنبه و دهم ماه محرم (عاشورا) خواهند بود:

«… یقُومُ القائم فِی یوْمِ عَاشُورَاءَ وَ هُوَ الْیوْمُ الَّذِی قُتِلَ فِیهِ الْحُسَینُ بْنُ عَلِی علیه‌السلام، لَکَأَنِّی بِهِ فِی یوْمِ السَّبْتِ الْعَاشِرِ مِنَ الْمُحَرَّمِ قَائِماً بَینَ الرُّکْنِ وَ الْمَقَام …[5]؛

… قائم (حضرت مهدى علیه‌السلام) در روز عاشورا که روز شهادت سید الشهدا علیه‌السلام است، قیام مى ‌کنند. گوییا در آن شنبه‌ اى که عاشورا در آن واقع شود، همراه او هستم. درحالى که بین رکن و مقام ایستاده … .»

بنابراین، بین ظهور و قیام امام عصر علیه‌السلام، تفاوت زمانی وجود دارد.

پی‌نوشت‌ها:

[1] نعمانی، الغیبۀ، ص 300.

[2] نعمانی، الغیبه، ص267.

[3] شیخ مفید، الارشاد، ج 2، ص 375. شیخ طوسی، الغیبۀ، ص 446.

[4] شیخ طوسی، الغیبۀ، ص 452.

[5] شیخ مفید، الارشاد، ج 2، ص 379.