فرآیند تاثیرگذاری استرس

استرس ها می توانند بر سلامت جسم و روان ما تأثیر بگذارند . برای همین دارای اهمیت اند . تغییراتی که در زندگی ایجاد می شود ، می توانند بر جسم و روان تأثیر فراوانی داشته باشند . برای درک بیشتر بهتر است به مراحل واکنش بدن به استرس بپردازیم .

از هنگامی که فرد تحت استرس قرار می گیرد ، بدن او سه مرحله ی مختلف را طی می کند :

1- مرحله ی هشدار

مرحله ی هشدار زمانی است که فرد به طور ناگهانی با استرس رو به رو می شود . زمانی که بدن سازگاری خود را با شرایط زندگی از دست داده و دچار عدم تعادل می شود . در این مرحله بدن واکنش های مختلفی از خود نشان می دهد ، مانند کاهش حرارت بدن ، تپش قلب ، کاهش فشار خون ، حتّی در این مرحله ممکن است بیماری های مختلفی ایجاد شود . به این ترتیب واکنش های بدنی هشدار می دهند که سازگاری و تعادل به هم خورده و فرد باید این هشدارها را جدّی بگیرد و سعی کند تا استرس را از میان ببرد .

2- مرحله ی مقاومت

بعد از مرحله ی هشدار ، مرحله ی مقاومت ایجاد می شود . اگر فرد به هشدارهای بدن توجه نکند یا نتواند استرس خود را از میان ببرد یا آن را کاهش دهد ، بدن وارد مرحله ی مقاومت می شود . در این مرحله بدن از تمام نیروی خود استفاده می کند تا در مقابل شرایط جدید و تغییر به وجود آمده ، مقاومت کند . به همین دلیل در این مرحله تمام مشکلات بدنی مرحله ی قبل از بین می رود ، یعنی کاهش حرارت بدن ، تپش قلب ، کاهش فشار خون و بیماری ها از میان می رود . فرد مشکل خاصی در خود احساس نمی کند و به نظر  می رسد بدن با شرایط جدید به سازگاری رسیده است . ولی نکته ی مهم آن است که بدن سعی می کند با این وضعیت جدید به تعادل برسد و از حداکثر نیرو و مقاومت خود برای برخورد با استرس استفاده می کند . بنابراین مقاومت خود را در برابر شرایط دیگری مانند بیماری ها ، عفونت ها و مشکلات دیگر از دست می دهد . به همین دلیل هنگام مشکلات ، تغییرات و اتفاقاتی که در زندگی ایجاد می شود ، می بینیم که بیشتر و زودتر بیمار می شویم ، نمونه ی آن سرما خوردگی هایی است که هنگام استرس دچار می شویم . بدن سعی می کند خود را با تغییر سازگار کند ، بنابراین از حداکثر نیروی خود استفاده می کند ، در نتیجه تاب تحمل خود را در برابر بیماری یا مشکلات از دست می دهد و یا تحمل اش کم می شود . مانند یک کشور که سربازان آن بسیج شده و در یکی از جبهه ها و مرزها مبارزه می کنند و بیشترین مقاومت و نیروی خود را در این مرز نشان می دهند . اگر دشمن دیگری از جبهه ی دیگری حمله کند ، مسلما نمی توانند خوب دفاع کنند و احتمال دارد که شکست بخورند . یعنی از مقاومت بدن در مقابل استرس ها و بیماری های دیگر کم شده و بدن طاقت خود را برای مقاومت در برابر بیماری و استرس های دیگر از دست می دهد .

3- مرحله ی خستگی و فرسودگی

چون توان مقاومت انسان محدود است ، اگر فرسودگی ادامه داشته باشد و فرد نتواند خود را با آن سازگار کند ، بدن دچار خستگی و فرسودگی شده و دوباره علائم و نشانه های بدنی که در مرحله ی هشدار بود مثل تپش قلب ، کاهش درجه ی حرارت بدن و… ظاهر می شوند و اگر استرس باز هم ادامه داشته باشد ، فرد را از پای درآوردده و مرگ فرا می رسد .

سه مرحله ی بیان شده ، هم در انسان ، هم در حیوانات و هم در مورد ماشین آلات نیز کاربرد دارد . اگر شما از یک ماشین هم بیش از حد استفاده کنید ، ماشین دچار مشکل می شود و اگر این فشار بیشش از حد ادامه پیدا کند ، بالاخره ماشین از کار می افتد ، حتّی اگر ماشین جدید و نو باشد و سوخت هم به اندازه ی کافی وجود داشه باشد .

منبع : کتاب مهارت مقابله با استرس (ویژه ی دانش آموزان) – ربابه نوری

برچسب‌ها: مهارت مقابه با استرس