مرگ آخرین کمونیست اردوگاهی

در آخرین روز سال، علی خاوری صدر حزب توده در ۹۸ سالگی درگذشت. خاوری از مجموع یک قرن زندگی که تمام سده ۱۴ خورشیدی را در برگرفت، ۸۰ سال آن را به عنوان کمونیستی مومن سپری کرد. وی که هنگام ممنوعیت حزب در سال ۶۱ در خارج از کشور بود، به عنوان رهبر بقایای آن برگزیده شد و ۳۸ سال در این مقام ماند.

حزب تحت رهبری خاوری تنها سایه‌ای کوچک از حزب قدیمی بود و در چهار دهه گذشته عملا نقشی حتی در حاشیه، در تحولات و روندهای سیاسی نداشته است. هرچند حزب توده پس از انقلاب هم علیرغم سر و صدا و توان گفتمان سازی، کاریکاتوری از حزب پرطرفدار و معتبر دهه بیست بود.

پس از انقلاب حزب توده نه تنها یگانه سازمان چپ نبود، بلکه سی سال تبعید آن را در برابر رقبای قدر در جناح چپ، درمانده کرده بود.

با فروپاشی شوروی و افول کمونیسم، بقایای حزب بیش از پیش منزوی و ارتباط خود را با واقعیت و دستور کارهای موجود از دست داد. خاوری اما همچنان سر موضع  و یک توده ای دهه چهلی ماند. دهه ای که به زندان شاه افتاد و از قضا با مقاومت مثال زدنی در زندان و دفاعیه پرشورش در دادگاه، اعتبار سیاسی‌اش را بدست آورد.