مقصود از مشیخه جایی است که نویسنده یک کتاب روایی و یا به تعبیری راوی حدیث سلسله مشایخ حدیث خود را در آنجا ذکر می کند از باب مثال شیخ صدوق که در پایان من لایحضر مشیخه دارد در آنجا نام سلسله رواتی را که وی از طریق آنها روایاتش را به راویی خاص می رساند ذکر می کند به تعبیر دیگر شیخ صدوق اگر در من لایحضر صدها حدیث نقل کرده از راویی خاص به وساطت سه نفر بجای آن که صد بار در ابتدای هر حدیث نام آن سه نفر را بیاورد نام انها را حذف کرده ودر پایان در مشیخه می گوید طریق من به فلان راوی این سه نفر هستند که این بخش از کتاب که مشایخ حدیث نویسنده در ان آمده است را مشیخه گویند تهذیب ومن لایحضر دارای مشیخه است اما کافی به جز در اندکی از روایات که گاهی صدر سند را حذف نموده زیرا حدیث را از کتاب شخصی روایت نموده که سلسله سند درآن بوده و یا به سندی حواله کرده که در حدیث قبلی تمام سلسله آنرا ذکر کرده است، بخلاف شیخ در تهذیب و استبصارو صدوق در من لا یحضره الفقیه که به جهت اختصاردر بیشتر موارد ابتدای سند را حذف نموده ودرپایان ، بخش مشیخه، تمام رجال سند را ذکرمی کند. فقط مرحوم کلینی دربسیاری موارد می گوید عن عده من اصحابنا که از نظر علمای رجال شناخته شده اند که بالفرض هر جا عده من اصحابنا آمده و سلسله سند به فلان راوی منتهی شده مقصود چه کسانی هستند که ذیلا می اوریم :کلینی در کافی در بسیاری از موارد ( حدود سه هزار مورد [1]) از مجموعه ای از مشایخ خود روایت می کند که از آن تعبیر به (عدة من اصحابنا ) می کند که این مجموعه را می شود به دو گروه تقسیم کرد:گروه اول: عده ای که اسامی ومشخصات آنها معلوم است:الف) عده ی کلینی از احمد بن محمد بن عیسی اشعری
این عده پنج نفر وهمه ازقم هستند که طبق نقل نجاشی ازکلینی [2]عبارتند از:
احمد بن ادریس،ابوعلی اشعری قمی؛ داود بن کورة قمی؛ علی بن ابراهیم بن هاشم قمی ؛علی بن موسی کمندانی قمی؛محمد بن یحیی عطار قمی
ب) عده کلینی ازاحمد بن محمد بن خالد برقی
این عده هفت نفر،شش نفراز قم و یک نفر از کوفه می باشند که عبارتند از[3] :
احمد بن عبد الله قمی ؛ علی بن ابراهیم بن هاشم قمی ؛ علی بن حسین سعد آبادی،ابو الحسن قمی ؛ علی بن محمد بن عبد الله قمی معروف به ماجیلویه که محمد بن علی بندار نیز گفته می شود ؛ محمد بن جعفر که مشترک است بین ابو حسین اسدی کوفی ساکن ری و بین ابو العباس رزاز کوفی ؛ محمد بن عبد الله بن جعفر حمیری قمی ؛ محمد بن یحیی عطار قمی
ج) عده کلینی از سهل بن زیاد که چهار نفر می باشند ، علامه حلی از قول کلینی نقل می کند[4] : هر جا گفتم : عدة من اصحابنا عن سهل بن زیاد عبارتند از:
علی بن محمد بن علان کلینی رازی ؛ محمد بن ابی عبد الله که همان محمد بن جعفر اسدی کوفی می باشد ؛ محمد بن حسن صفار قمی ؛ محمد بن عقیل کلینی رازی
گروه دوم:عده ای که مجهول هستند و در اسناد هشت روایت قرار گرفتند:
عده ی کلینی از عبد الله بن بزاز[5] ؛ عده ی کلینی از جعفر بن محمد[6]؛ عده ی کلینی از سعد بن عبد الله[7]؛ عده ی کلینی از حسین بن حسن بن یزید[8] ؛ عده ی کلینی از ابراهیم بن اسحاق احمر[9] ؛ عده ی کلینی از صالح بن ابی حماد[10] ؛ عده ی کلینی از محمد بن عیسی [11][1] .الکافی چاپ دار الحدیث، مقدمه، ص 62
[2] . رجال نجاشی ص 378 رقم 1026
[3] .حیاة الشیخ الکلینی ،سید ثامر عمیدی ص228
[4] .خلاصة الاقوال ص 430
[5] . الکافی ، کتاب العقل ح 35
[6] . الکافی ، کتاب الحجة، باب النهی عن الاسم ح 3
[7] .الکافی کتاب الحجة باب فی الغیبة ح 23 و 25
[8] .الکافی کتاب الحجة باب انه لیس شیئ من الحق فی ید الناس الا ما خرج من عند الائمة …. ح 6
[9] .الکافی کتاب الطهارة باب وجوب الغسل یوم الجمعة، ح 5
[10].الکافی کتاب الروضة، ح 149
[11] . الکافی کتاب الصیام ، باب الفطرة ح 8
[12] . رجال النجاشی، رقم 1 ص 6
[13] .ریاض المسائل،مقدمه آیت الله آصفی ج 1ص 30
[14] . ر.ک.مجموعه مقالات فارسی کنگره بین المللی ثقة الاسلام کلینی ج 2 ص 90
[15] .رجال النجاشی ص 76 رقم 182
[16] .مجموعه مقالات فارسی کنگره بین المللی ثقة الاسلام کلینی ج 2 ص 8-155
[17] . رجال نجاشی ، ص 307 ، رقم 840
[18] .همان ،ص 416، رقم 1112
[19] . الفهرست ، ص 88 ، رقم 127