مرحوم مصطفوی می نویسد: تحقیق این است که فتن در اصل آن چیزی است که موجب اختلال و اضطراب می شود. پس هر آنچه که موجب این دو امر شود فتنه است. و برای فتنه مصادیق زیادی است مانند: أموال، أولاد، اختلاف در آراء، غلوّ در أمر، عذاب، کفر، جنون، ابتلاء، و غیر اینها که موجب اختلال و اضطراب می شوند. و اما فرق بین فتنه، اختبار، ابتلاء و امتحان. اختبار: از خبر و به معنى اطّلاع دقیق و نافذ، و گرفتن خبر است.
ابتلاء: از بلو به معنى إیجاد تحوّل و تقلّب، و گرفتن خبر بوسیله آن است.
امتحان: از محن و آن رویه و دأب و جدّیت و تلاش در کار است تا خبر و نتیجه حاصل شود.
و فتن: إیجاد اختلال و اضطراب است.
و صحیح نیست استعمال هر یک از آنها در معنای دیگری مگر به مجاز و قرینه و قید.
(ر. ک: التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، ج 9، ص 22 . و جهت اطلاع بیشتر ر. ک: قاموس قرآن، ج 5، ص 147).
و در کاربردهای قرآنی باید با توجه به قراین و قیود کلمه فتنه و مشتقات آن را معنا کرد.
جهت اطلاع از معنای فتنه در آیات مذکور مراجعه کنید تفاسیر المیزان و نمونه.