مقام معصومان(ع) و پیامبران (ص)
۱۳۹۳/۱۰/۰۵
–
۱۴۷ بازدید
در این زمینه که آیا ائمه(ع) به طور کلى بر همه پیامبران برترى دارند، به طور قطع نمى توان اظهار نظر کرد. مقام حضرت على(ع) افضل از دیگر انبیا غیر از حضرت خاتم المرسلین مى باشد. دررابطه با دلیل این مسأله ابتدا باید توجه داشته باشید که نوعا در مسائل مختلف سه گونه استدلال وجود دارد: عقلى، نقلى و حسى. ۱- دلایل عقلى در رابطه با امور کلى مى باشند و درچنین موردى که مقایسه دو امر جزئى است نباید در جست و جوى آن بود. زیرا خارج از قلمرو براهین عقلى است. ۲- دلیل حسى نیز وجود ندارد زیرا؛ اولا، ما نظاره گر تمام اعمال و حرکات آنها نیستیم تا بامقایسه شهودى از طریق کنش آنها حکم به برترى یکى بر دیگرى نماییم.
در این زمینه که آیا ائمه(ع) به طور کلى بر همه پیامبران برترى دارند، به طور قطع نمى توان اظهار نظر کرد. مقام حضرت على(ع) افضل از دیگر انبیا غیر از حضرت خاتم المرسلین مى باشد. دررابطه با دلیل این مسأله ابتدا باید توجه داشته باشید که نوعا در مسائل مختلف سه گونه استدلال وجود دارد: عقلى، نقلى و حسى. 1- دلایل عقلى در رابطه با امور کلى مى باشند و درچنین موردى که مقایسه دو امر جزئى است نباید در جست و جوى آن بود. زیرا خارج از قلمرو براهین عقلى است. 2- دلیل حسى نیز وجود ندارد زیرا؛ اولا، ما نظاره گر تمام اعمال و حرکات آنها نیستیم تا بامقایسه شهودى از طریق کنش آنها حکم به برترى یکى بر دیگرى نماییم. ثانیاً، اصلا فضایل و مقامات تجربه پذیر نیستند مگر آن که خواصى از طریق تجربه باطنى حقایقى را دریافت دارند. 3- تنها مى ماند دلیل نقلى. این گونه ادله نیز چند دسته اند: روایات خاص یا عام صریح، روایات خاص یا عام غیرصریح. الف) دسته اول روایاتى است که به صراحت بر فضیلت امیرالمؤمنین(ع) بر پیامبران(ع) دلالت دارد. مانند احتجاج خود آن حضرت – که در احتجاج طبرسى آمده است – نسبت به برترى خود بر حضرت ابراهیم(ع) فرمودند: من از ابراهیم(ع) برتر مى باشم. زیرا وقتى خداوند از قیامت و برانگیخته شدن مردگان با وى سخن گفت از خداوند درخواست نمود که چگونگى آن را به وى بنمایاند. خطاب آمد: {/Bأَ وَ لَمْ تُؤْمِنْ {w11-14w}{I2:260I}/}؟ جواب داد: {/Bلِیَطْمَئِنَّ قَلْبِی {w19-20w}{I2:260I}/}. ولى من در مرتبه اى از یقین هستم که: لو کشف الغطاء ما ازددت یقینا؛ {Mاگر همه پرده هاى غیب کنار رود اندکى بر یقینم افزوده نگرددM}. زیرا آن را اندک کاستى نیست تا بدین وسیله جبران گردد. ب ) روایات عام آنهایند که فضیلت امیرالمؤمنین(ع) بر دیگر انبیا را به طور عام و مطلق دلالت دارند بدون آن که در آنها نام شخصى ذکر شده باشد. از جمله در جلد 11 بحارالانوار (ص 139 ب 2 ح 6) آمده است: قال رسول الله (ص): ان الله فضل انبیائه المرسلین على ملائکه المقربین و فضلنى على جمیع النبیین والمرسلین والفضل بعدى لک یا على و للملائکه من بعدک . این مضمون در جلد 26 ص 335 نیز آمده است. ج ) دسته سوم روایاتى است که لفظا و صراحتا فضیلت بر برترى حکم نمى رانند. بلکه برترى پنج تن از دیگر مخلوقات از آنها استنباط و کشف مى شود. از جمله: 1- احادیثى که نشان مى دهد حضرت آدم (ع) نور پنج تن را درعرش الهى مشاهده کرد. 2- احادیثى که پیرامون توسل انبیاى گذشته به اهل بیت وجود دارد. 3- حدیث قدسى مرسله اى که در آن خداوند به پیامبر (ص) فرموده است: «اگر تو نبودى جهان را نمى آفریدم و اگر على نبود تو را نمى آفریدم و اگر فاطمه نبود هیچ یک را».این روایات به طور ضمنی و غیر صریح بر برتری اهل بیت دلالت دارد.
در مورد سایر ائمه برخى از علماء معتقدند آنان نیز بر سایر انبیا فضیلت دارند که به برخى ازروایات آن اشاره مى شود: 1- بحارالانوار، ج 2، ص 205، روایت 96 از امام صادق(ع) نقل شده که مى فرماید: فضلنا علیهم فى فضلهم؛ M}خداوند مارا برتر از انبیاء قرار داد{M». 2- بحارالانوار، ج 26، ص 297 حدیثى را نقل مى کند که هدف خلقت، رسول اللّه (ص) و ائمه اطهار است. 3- در علل شرایع مرحوم صدوق، باب هفتم، ص 21 روایتى بدین مضمون از امام رضا(ع) نقل شده که حضرت على(ع) از رسول اللّه پرسیدشما افضلید یا جبرئیل فرمود: یا على پروردگار انبیاء مرسلین خود را بر ملائکه مقربین برترى داد و مرا بر تمامى ایشان برترى داده و بعد ازمن شما برترید و سپس ائمه بعد از شما.
در مورد سایر ائمه برخى از علماء معتقدند آنان نیز بر سایر انبیا فضیلت دارند که به برخى ازروایات آن اشاره مى شود: 1- بحارالانوار، ج 2، ص 205، روایت 96 از امام صادق(ع) نقل شده که مى فرماید: فضلنا علیهم فى فضلهم؛ M}خداوند مارا برتر از انبیاء قرار داد{M». 2- بحارالانوار، ج 26، ص 297 حدیثى را نقل مى کند که هدف خلقت، رسول اللّه (ص) و ائمه اطهار است. 3- در علل شرایع مرحوم صدوق، باب هفتم، ص 21 روایتى بدین مضمون از امام رضا(ع) نقل شده که حضرت على(ع) از رسول اللّه پرسیدشما افضلید یا جبرئیل فرمود: یا على پروردگار انبیاء مرسلین خود را بر ملائکه مقربین برترى داد و مرا بر تمامى ایشان برترى داده و بعد ازمن شما برترید و سپس ائمه بعد از شما.