باسلام بعضی از اقوام در دنیا چیزهایی رامقدس میشمارندکه ازنظرما

خرافه است چون به باور دین ما منسوب به خدا

نیست که مقدس باشد ولی در عین حال آنها در عین باطل بودن باورشان

جواب هم میگیرند؛ مثل هندوها که گاو را مقدس میشمارند و به عنوان مثال حتی ادرار

گاو برای آنها تبرک است وشفادهنده وگاهی اوقات واقعا این تأثیر را دارد .حال چگونه

با اینکه عقیده شان باطل است جواب میگیرند؟

پاسخ

اجمالی:

در تمام ادیان می توان مصادیقی برای شفا یابی پیدا نمود. لکن

توجّه شود که شفا یابی یک شخص، دلیل بر درستی عقیده ی او نیست؛ بلکه صرفاً دلیل است

بر دلشکستگی او و عنایت خدا به وی. همان گونه که رسیدن روزی عادی از طرف خدای رزّاق

به کفّار، دلیل بر این نیست که خداوند متعال آنها را تأیید می کند.

بلی گاه شفا یافتن شخص به گونه ای است که حقیقتاً معجزه تلقّی می

شود؛ که در این حالت، می توان بر حقّانیّت موجود واسطه شونده در شفا دهندگی استدلال

نمود. مثلاً شفا یافتن یک بیمار سرطانی معجزه نیست؛ چون سرطان هم با دارو امکان شفا

یافتن دارد هم با تلقین به نفس و امثال آن؛ لذا اگر کسی با توسّل به کسی یا چیزی

شفا یافت، لزوماً نمی توان آن را معجزه تلقّی نمود؛ مگر با قرائنی قطعی؛ امّا اگر

کسی با توسّل و دعا و امثال آن، شفای مرگ مغزی را گرفت یا مرده اش زنده شد یا کور

مادرزادی که فاقد لاشه ی چشم است، بینا گشت، روشن است که اعجازی رخ داده؛ چرا که

این گونه امور، هیچ راه عادی برای رفع شدن ندارند.

پاسخ

تفصیلی:

پرسشگر گرامی! در مقدمه باید به چند نکته به شرح زیر توجه کنید

تا به جواب مطلوب دست پیدا کنید

1. نظام آفرینش بر اساس، نظام علت و معلول است . به این معنی که

هیچ پدیده ای در جهان بدون علت نیست.

2. علت ها بر دو قسم هستند:

 اول)

علل مادی و عادی که در دسترس حس و عقلند.

 دوم)

علل معنوی و خارق عادت که دور از دسترس حس و عقل عادی هستند.

3. نفس انسان مستعد علت معنوی پدیده هاست.

با دقت در این سه گزاره پاسخ شما نیز داده می شود. بدین ترتیب که

دعا و توسل، برقراری ارتباط معنوی و خالصانه با مبدأ هستی است و خداوند تبارک و

تعالی دارای فیض دائمی است و آنهایی که قابلیت بهره برداری از فیض را داشته باشند،

می توانند از این فیض ذاتی به اندازه استعداد خود بهره ببرند.

باید توجه داشت که نظام هستی بر اساس رحمت واسعه الهی است. «و

رحمتی وسعت کل شی؛ و رحمت من هر چیزی را در بر گرفته است»،[1]

و دعا و توسل به معنای درخواست خالصانه از رحمت واسعه خدای تبارک و تعالی و حسن ظن

به ذات مقدس الهی است. و هر کس که چنین باشد، دعایش اجابت می شود.

«و

اذا سالک عبادی عنی فانی قریب اجیب دعوه الداع اذا دعانی فلیستجیبوا لی و لیومنوا

بی لعلهم یرشدون؛ و هرگاه بندگان من، از تو درباره من بپرسند، [بگو] من

نزدیکم و دعای دعا کننده را _ یا هنگامی که مرا بخواند _ اجابت می کنم، پس [آنان]
باید فرمان مرا گردن نهند و به من ایمان آورند. باشد که راه یابند»[2]

آیه شریفه مطلق است و دلالت دارد که خداوند به بندگان خود نزدیک است و هر کس او را

بخواند،اجابت می کند. منتها آنان که فرمان او را گردن می نهند و به او ایمان (درست

و واقعی) می آورند، به راه راست هدایت می شوند.

به عبارت دیگر آیه شریفه دو پیام مهم دارد:

1. هیچ دعا کننده ای نا امید از درگاه الهی بیرون نمی رود.

2. هدایت خاصه الهی از آن کسانی است که به خدا ایمان آورده اند و

دستورات الهی را اجابت می کنند.

این اجابت دعا، نه تنها نسبت به کسانی است که خداوند را می شناسند،

بلکه کفار را نیز شامل می شود. قرآن درباره کفار می فرماید: آنها آنگاه که در معرض

خطر قرار می گیرند، با اخلاص خداوند را می خوانند و خداوند نیز آنها را نجات می

دهد.

«فاذا

رکبوا فی الفلک دعوا الله مخلصین له الدین فلما نجاهم الی البر اذا هم یشرکون؛

و هنگامی که بر کشتی سوار شدند، خدا را پاکدلانه می خوانند ولی چون به سوی خشکی

رساند و نجاتشان داد، بناگاه شرک می ورزند»،



[3]

باید

توجه داشت که دعا و توسل صرفاً زبانی نیست و به اصطلاح اهل معرفت لسان قال کافی

نیست؛ بلکه باید مبتنی بر حال دعا وتضرع و نیازمندی باشد که از آن به لسان حال

تعبیر می کنند. و اگر لسان حال مبتنی بر لسان استعداد باشد یقیناً اجابت می شود.

کافران در حالت غرق شدن، تمام وجودشان به درگاه الهی عرض نیاز می کند. (که از آن به

لسان استعداد) تعبیر می شود. در نتیحه دعایشان اجابت می شود. اما به محض اینکه از

غرق شدن نجات یافتند، باز به حالت اول باز می گردند.

بنابراین، اگر یهودی و مسیحی از روی اعتقاد و خالصانه به درگاه

الهی عرض نیاز برد، نیاز او برطرف می شود و این دلیل بر مقام والای معنوی نیست.

مقامات معنوی بر اثر ایمان و عمل صالح به دست می آید. زیرا اجابت دعا و توسل مبتنی

بر رحمت واسعه الهی است و دعا و توسل یکی از وسایل جلب این رحمت است. اما مقامات

معنوی مبتنی بر رحمت خاص الهی است که آن مختص به مؤمنان است.

تذکر این نکته نیز ضروری است که اجابت دعا مبتنی بر حکمت الهی است،

یعنی دعایی اجابت می شود که حکمت الهی آن را تأیید کند چه بسا دعاهایی که با اعتقاد

باشد، اما چون اقتضای حکمت الهی بر آن نباشد، اجابت نشوند. امام سجاد(ع) در دعای

سیزدهم صحیفه سجادیه که در طلب حوائج و خواسته هاست، می فرمایند: «یا

من لا تبدل حکمته الوسائل؛ ای کسی که حکمتش را وسائل تبدیل نمی کند و

تغییر نمی دهد»،[4]

 استجابت

دعا، تنها در صورتی است که به مصلحت باشد و در آن مفسده ای برای فرد یا دیگران

نباشد و از آن بالاتر مبتنی بر نظام هستی باشد، و دعایی که بر این اساس نباشد،

اجابت نمی شود. و در عوض خبر دیگری به دعا کننده داده می شود. به این دلیل به ما

دستور داده اند که در مقام دعا توجه داشته باشیم که صلاح و فساد ما در دست اوست و

از او صلاح کار را بخواهیم زیرا ما از پشت پرده وجود خود خبر نداریم و نمی دانیم که

صلاح و فساد ما کدام است. مولوی زیبا می سراید:

یاد ده

ما را سخنان دقیق که ترا رحم آورده آن ای رفیق

هم دعا از تو اجابت هم ز تو ایمنی از تو مهابت هم ز تو

گر خطا گفتیم، اصلاحش تو کن مصلحی تو ای تو سلطان سخن

کیمیا داری که تبدیلش کنی گر چه جوی خون بود، نیلش کنی

این چنین میناگری ما کار توست این چنین اکسیرها اسرار توست[5]