منشأ تفكيك لباس روحانيت از لباس بقيه مردم چيست؟

نقطه زماني خاصي را نمي‌توان معين کرد که از آن زمان اين نوع لباس به عنوان لباس خاص روحانيت تعين يافته باشد، با اين حال سنت‌ها، آيين‌ها و همة پديده‌هاي تاريخي كه در گذر زمان شكل مي‌گيرند از جمله سبك و مدل‌هاي لباس، فرايند طولاني و مستمر را پشت سر مي‌گذارند. اين‌كه لباس روحانيت امروزه به شكل خاصي است، به اين معنا نيست كه از اول همين‌گونه بوده است، بلكه به مرور زمان تغيير و تحولاتي را پشت‌سر گذاشته است در عين حال به طور كلي مي‌توان گفت: تاريخچه و زمان پيدايش لباس روحانيت به صدر اسلام برمي‌گردد.[1] پس از ظهور اسلام عمامه در سراسر كشورهاي اسلامي رواج يافت، و در آغاز اهل فضل و علماي دين و اندك اندك ديگر طبقات جامعه نيز آن را پذيرفتند. ولي با تحولاتي كه در وضع اجتماعي و نوع جامه‌هاي ملل اسلامي در قرون اخير روي ‌داد، عمامه و عبا عموميت خود را از دست داد و به تدريج از ميزان استفاده از آن‌ها كاسته شد، روي هم رفته امروز عمامه (و عبا) در دايرة محدودي مورد استفاده قرار مي‌گيرد كه مخصوص محصلين علوم ديني است.[2]البته اين‌كه لباس بقية مردم را اصل بدانيم و فرض را بر اين قرار دهيم كه لباس روحانيت از لباس ديگران متفاوت شده، صحيح نيست زيرا لباس بقية مردم نيز در مرور زمان متفاوت شده است و لباس روحانيت از صدر اسلام بوده است و اين لباس ايرانيان وديگر جوامع شرقي است كه تغيير كرده است يعني در اواسط قرن 19 ميلادي تغييراتي در آن به وجود آمد[3] و اغلب مردم كلاه و كُت و شلوار پوشيدند.[4]در هر حال لباس روحانيت از ارزش و احترام خاصي برخوردار است و اساساً عقيده بر اين است كه اين لباس،‌ لباس رسول اكرم ـ صلي الله عليه و آله ـ است، به اين معنا كه علما همان گونه كه علم را از رسول خدا و ائمه ـ عليهم‌السلام ـ به ارث برده‌اند،  لباس كه نشان بهره‌مندي از اين علم است را نيز از آن حضرت به ارث برده‌اند[5] و طبيعي است که روحانيون بايد درانجام وظيفه ديني خود  و رسالتي که بر عهده دارند از لباس روحانيت که يک مشخصه اي براي اين امر مي باشد, استفاده كنند، با اين اوصاف آنچه مهم است و بايد روي آن بيش از حدّ تأكيد شود، پوشيدن لباس تقوا است، اميدوارم همه افراد جامعه و به ويژه روحانيون همواره به اين لباس آراسته بوده و از علماي وارسته اي چون شيخ مرتضي انصاري و امام خميني تاسي نمايند.

معرفي منابع جهت مطالعه بيشتر:
1. حسام‌الدين شريعت‌پناهي، اروپائي‌ها و لباس ايرانيان، نشر قومس، 1372.
2. مقام معظم رهبري. حوزه و روحانيت، 2 جلد، سازمان تبليغات اسلامي، 1375.

پي نوشت ها:
[1] . آگاه و همكاران، دايرة المعارف فارسي، شركت سهامي كتاب‌هاي حبيبي، ج 2، ص 1769 و 1658.
[2] . همان.
[3] . آگاه و همكاران، همان، ص 1769.
[4] . حسام‌الدين، شريعت‌پناهي، اروپائي‌ها، دائيان، نشر قومس، 1372، ص 106ـ91.
[5] . آگاه و همكاران، همان.