منظور از عروج ملائكه و روح در روز قيامت به سوى خدا چيست؟

طبق آيه چهارم سوره معارج منظور از عروج ملائكه وروح در روز قيامت به سوي خدا چيست؟
منظور از عروج ملائكه و روح به سوى خدا در آن روز، رجوع آنها است به سوى خداى تعالى در هنگامى كه همه عالم به سوى او بر مى گردند، چون روز قيامت روزى است كه اسباب و وسائط از بين مى رود و روابط بين آنها و بين مسبباتشان مرتفع مى گردد و ملائكه ، كه وسائط موكل بر امور عالم و حوادث هستى اند هنگامى كه سببيت بين اسباب و مسببات قطع گردد و آن را خداوند زايل گرداند و همه به سوى او برگردند آنها نيز بر مى گردند و به معارج خود عروج مى كنند. و همه ملائكه پيرامون عرش پروردگارشان را فرا مى گيرند و صف مى كشند، همچنان كه فرمود: ((و ترى الملائكه حافين من حول العرش ))، و نيز فرموده : ((يوم يقوم الروح و الملائكه صفا)).و از ظاهر كلام چنين بر مى آيد كه مراد از ((روح )) آن روحى است كه در آيه شريفه ((قل الروح من امر ربى )) آن را از امر خودش خوانده ، و اين روح غير ملائكه است ، همچنان كه از ظاهر آيه ((ينزل الملائكه بالروح من امره ))، اين تفاوت به روشنى استفاده مى شود، پس نبايد به گفتار بعضى از مفسرين اعتنا كرد كه گفته اند: مراد از روح ، جبرئيل است . هر چند كه در آيه ((نزل به الروح الامين على قلبك ))، و آيه ((قل نزله روح القدس من ربك ))، به جبرئيل اطلاق شده ، و ليكن در اولى مقيد شده به قيد ((امين ))، و در دومى به قيد ((قدس ))، و مطلق غير مقيد است .

منبع:

تفسير الميزان ج20 ص8