مهارت مقابله با استرس

  آشنایی با استرس 

حتما با واژه ی استرس آشنا هستید . عصصر حاضر را عصر استرس می نامند و همه ی انسان ها در جوامع و فرهنگ های مختلف استرس را تجربه می کنند . با این حال کم تر کسی مفهوم و معنی واقعی این واژه را می داند . اگرچه بسیاری از اوقات ، افراد از کلمه استرس استفاده می کنند ؛ مثلاً می گویند : همیشه سر امتحانات استرس دارم یا موقعی که نگران هستند ، می گویند : استرس دارم .

ولی کاربرد کلمه ی استرس به این صورت کاملاً اشتباه و نادرست است . زیرا استرس به معنی اضطراب ، نگرانی ، ترس و وحشت نیست ، بلکه معنی کاملاً مشخص و علمی دارد . برای آن که بهتر با تعریف و معنی استرس آشنا شوید ، بهتر است به مثال های زیر توجه کنید :

 مهناز به تازگی پدرش را از دست داده و مادر او مجبور است کار کند تا بتواند مخارج آن ها را تأمین کند . به همین دلیل ، مهناز علاوه بر تحصیل ، باید کارهای خانه را انجام دهد و از خواهر و برادرش نگهداری کند . به همین دلیل ، امسال افت درسی پیدا کرده و روحیه اش را از دست داده است .

 پدر سعید به تازگی بی کار شده ، به همین دلیل آن ها به محله ای که فقیرنشین است ، اسباب کی کرده اند . سعید نه تنها دوستان محله ی خود ، بلکه دوستان مدرسه ای خود را نیز از دست داده و مجبور به ثبت نام در مدرسه ی دیگری شده است .

 پدر شعله به تازگی معتاد شده و اخلاق و رفتارش به شدت تغییر کرده است . او همیشه مریض حال و بداخلاق است و پیوسته با شعله و مادرش بد رفتاری می کند . شعله نگران است که مبادا دوستان و اقوامش مشکل پدرش را بفهمند . به همین دلیل روابطش را با دوستانش کم کرده است .

 خواهر حامد ازدواج کرده و به شهر دیگری رفته است . اگرچه حامد از ازدواج خواهرش خوشحال است ، ولی با رفتن او به شدت احساس تنهایی می کند .

 چند نفر از دوستان حسام به تازگی و به صورت تفریحی از مواد مخدر استفاده می کنند و حسام را هم تشویق به مصرف مواد می کنند . حسام از یک طرف مایل است روابط قبلی خود را با این دوستان حفظ کند و از طرف دیگر نگران است که تو را هم به مصرف مواد بکشانند . به همین دلیل روابطش را با آن ها کم کرده و احساس تنهایی می کند .

 در خانواده ی شادی فرزند دیگری به دنیا آمده و او از این نظر خوشحال است ، ولی این تولد نه تنها باعث شده که بیشتر وقت مادرش صرف نوزاد شود ، بلکه به اندازه ای رفت و آمد به خانه ی آنان زیاد شده که نمی تواند درس بخواند و شب ها هم گریه ی نوزاد مانع استراحت اوست .

 پدر و مادر نوشین با یکدیگر اختلاف شدیدی دارند . این درگیری به علت ازدواج دوم پدرش است . مادر او همیشه غمگین و غصّه دار است و پدرش نیز اکثراً در منزل نیست . نوشین احساس می کند ، هم پدر و هم مادرش را از دست داده ، چون آن ها به اندازه ای درگیر مشکلات شان هستند که اصلاً توجهی به او ندارند . نوشین احساس می کند دوست داشتنی نیست و آن قدر بی ارزش است که هیچ کس در این دنیا ، حتّی پدر و مادرش نیز به فکر او نیستند . در این میان پسر فروشنده ای که نوشین از او خرید می کند ، به او ابراز علاقه می کند و مایل است در تنهایی با نوشین صحبت کند .

در این مثال ها ، همه ی افراد تحت استرس هستند . شاید تعجب کنید از این که شرایط آن ها بسیار متفاوت است ، ولی باید بدانید که همه ی آن ها به نوعی از استرس رنج می برند . پس استرس چیست ؟

 استرس یعنی دوباره سازگار شدن فرد با شرایط و موقعیت های جدید . هر جا که تغییری در زندگی روی دهد ، ما با یک استرس رو به رو هستیم .

زیرا شرایط زندگی تغییر کرده است و فرد باید دوباره با این شرایط و موقعیت جدید در زندگی خود سازگار شود .

در این مثال ها ، مهناز پدرش را از دست داده و زندگی آن ها بعد از فوت پدر کاملاً عوض شده ، پدر سعید کارش را از دست داده و مجبورند که با شرایط جدیدی زندگی کنند ، شعله پدرش معتاد شده و تغییرات زیادی در زندگی او رخ داده ، خواهر حامد ازدواج کرده و به شهر دیگری رفته و حامد باید با این شرایط جدید سازگار شود ، رفتار دوستان حسام تغییر کرده و حسام به دنبال این تغییر ، روابط خود را با آنان تغییر داده و این امر باعث شده احساس تنهایی کند . تولد یک نوزاد شرایط زندگی شادی و والدین اش را تغییر داده و ازدواج دوم پدر نوشین و درگیری های ناشی از آن کاملاً زندگی نوشین را دستخوش تغییر کرده است . در همه ی این موارد آن چه مشترک است وجود تغییر و ضرورت دوباره سازگار شدن با شرایط جدید است .

منبع : کتاب مهارت مقابله با استرس (ویژه ی دانش آموزان) – ربابه نوری

برچسب‌ها: مهارت مقابه با استرس