موارد استفاده و عوارض دگزامتازون

دگزامتازون برای درمان بیماری‌هایی مانند آرتریت، اختلالات خونی / هورمونی / سیستم ایمنی بدن، واکنش‌های آلرژیک، برخی بیماری‌های پوست و چشم، مشکلات تنفسی، اختلالات خاص روده و برخی از سرطان‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد. همچنین به عنوان آزمایشی برای اختلال غده فوق کلیه (سندرم کوشینگ) استفاده می‌شود.
 

موارد مصرف دگزامتازون

دگزامتازون هورمون کورتیکواستروئید (گلوکوکورتیکوئید) است. این هورمون پاسخ دفاعی طبیعی بدن را کاهش می‌دهد و علائمی مانند تورم و واکنش‌های نوع آلرژیک را تسکین می‌دهد.
 
دگزامتازون را به صورت خوراکی طبق دستور پزشک، مصرف کنید. برای جلوگیری از ناراحتی معده آن را با غذا یا شیر مصرف کنید. این دارو را با یک لیوان آب پر (۸ اونس / ۲۴۰ میلی لیتر) بخورید. مگر اینکه پزشک دستور دیگری داده باشد. اگر از شکل مایع دارو استفاده می‌کنید، از وسیله اندازه گیری دارو استفاده کنید تا دوز تجویزی به دقت اندازه گیری شود. از قاشق خانگی استفاده نکنید.

اگر این دارو را یکبار در روز مصرف کنید، قبل از ساعت ۹ صبح آن را بخورید. اگر روز در میان یا طبق برنامه دیگری باید این دارو را مصرف کنید، ممکن است به یادداشت در تقویم نیاز داشته باشید.

دوز و طول درمان بر اساس وضعیت پزشکی و پاسخ به درمان تعیین می‌شود. پزشک ممکن است به تدریج هر بار میزان دوز شما را کاهش دهد تا بتواند آن را به حداقل ممکن برساند.

از این دارو به طور مرتب استفاده کنید تا بیشترین بهره را از آن ببرید. به منظور کمک برای یادآوری دارو، هر روز آن را در همان زمان (ها) مصرف کنید. مهم است که مصرف این دارو را ادامه دهید حتی اگر احساس خوبی داشته باشید. دستورالعمل دوز را با دقت دنبال کنید و این دارو را دقیقاً طبق تجویز، مصرف کنید.

مصرف دارو را بدون مشورت با پزشک خود متوقف نکنید. در صورت توقف ناگهانی دارو، بعضی از شرایط ممکن است بدتر شوند. ممکن است لازم باشد دوز خود را به تدریج کاهش دهید.

اگر وضعیت شما بهبود نیافت و یا بدتر شد، به پزشک اطلاع دهید.

عوارض جانبی

با مصرف این دارو، ناراحتی معده، سردرد، سرگیجه، تغییرات قاعدگی، کم خوابی، افزایش اشتها و یا افزایش وزن ممکن است رخ دهند. اگر هر کدام از این موارد ادامه پیدا کرد یا بدتر شد، فوراً به پزشک یا داروساز خود اطلاع دهید.

به یاد داشته باشید که پزشک این دارو را بدین دلیل برای شما تجویز کرده است که نفع آن را برای شما بیشتر از خطر عوارض جانبی آن در نظر گرفته است. بسیاری از افرادی که از این دارو استفاده می‌کنند، عوارض جانبی جدی ندارند.

در صورت بروز هر کدام از این موارد بعید، اما جدی، به پزشک خود اطلاع دهید: علائم عفونت (مثلاً تب، گلودرد مداوم)، درد استخوانی / مفصلی، افزایش تشنگی / ادرار، ضربان قلب سریع / آرام / نامنظم، درد / فشار چشم، مشکلات بینایی، سوزش سر دل، مدفوع سیاه، استفراغی که مثل قهوه به نظر برسد، پف کردن صورت، تورم مچ پا / پاها، درد معده یا شکم، درد / قرمزی / تورم دست‌ها / پاها، خستگی، تغییرات ذهنی / خلقی، افسردگی، نوسانات خلق و خوی، تحریک پذیری، رشد مو / پوست غیر معمول، درد / گرفتگی عضلات، ضعف، کبودی / خونریزی آسان، روند بهبود زخم، نازک شدن پوست، تشنج.

واکنش آلرژیک بسیار حساس به این دارو نادر است. اما اگر متوجه علائم واکنش شدید آلرژیک شدید، از جمله: بثورات پوستی، خارش / تورم (به ویژه در صورت / زبان / گلو)، سرگیجه شدید، مشکل تنفسی، فوراً به پزشک متخصص مراجعه نمایید.

موارد احتیاط

قبل از مصرف دگزامتازون، اگر به این دارو یا به کورتیکواستروئیدهای دیگر (به عنوان مثال، پردنیزون) حساسیت دارید؛ یا اگر آلرژی دارید، با پزشک یا داروساز خود مطرح کنید. این محصول ممکن است حاوی مواد غیر فعالی باشد که می‌توانند واکنش‌های آلرژیک و مشکلات دیگر ایجاد کنند. برای اطلاعات بیشتر با داروساز خود صحبت کنید.

قبل از استفاده از این دارو، پزشک یا داروساز را از سوابق پزشکی خود مطلع نمایید به خصوص سوابقی همچون: ابتلا به انواع عفونت‌ها (مثلاً سل، تبخال، عفونت‌های قارچی)، بیماری کلیوی، بیماری‌های کبدی، بیماری‌های روحی / روانی (مانند روانپریشی، اضطراب، افسردگی)، فشار خون بالا، مشکلات قلبی (به عنوان مثال، نارسایی احتقانی قلب، حمله قلبی اخیر)، بیماری‌های قلبی و عروقی، دیابت، بیماری‌های چشم (مانند آب مروارید، گلوکوم، عفونت هرپس چشم)، استخوان‌های شکننده (پوکی استخوان)، سابقه لخته خون.

این دارو ممکن است علائم عفونت را پنهان کند و یا شما را بیشتر در معرض خطر عفونت‌های شدید قرار دهد. هر گونه آسیب یا بروز علائم عفونت (به عنوان مثال گلودرد / تب / سرفه، درد هنگام ادرار، درد عضلانی) که در طول درمان رخ می‌دهد، را فوراً به پزشک گزارش دهید.

استفاده از داروهای کورتیکواستروئید برای مدت زمان طولانی می‌تواند موجب شود واکنش بدن به استرس فیزیکی دشوارتر شود. بنابراین، قبل از عمل جراحی یا درمان اورژانسی، یا اگر دچار بیماری / آسیب جدی شدید، به پزشک یا دندانپزشک خود اطلاع دهید که از این دارو استفاده می‌کنید یا از این دارو طی ۱۲ ماه گذشته استفاده کرده‌اید. اگر دچار خستگی غیرمعمول / شدید یا کاهش وزن شدید، فوراً پزشک را مطلع نمایید. اگر قرار است مدت زمان طولانی از این دارو استفاده کنید، یک کارت هشدار یا دستبند پزشکی شناسایی که استفاده شما از این دارو را مشخص کند، به همراه داشته باشید.

از انجام واکسیناسیون، ایمن سازی یا آزمایشات پوستی خودداری کنید، مگر اینکه به طور خاص توسط پزشک تجویز شده باشد. واکسن‌های زنده در صورتی که همزمان با مصرف این دارو تزریق شوند، ممکن است عوارض جدی (مثلاً عفونت) ایجاد شوند. از تماس با افرادی که به تازگی واکسن فلج اطفال خوراکی یا واکسن آنفولانزای استنشاقی دریافت کرده‌اند، خودداری کنید.

از تماس با افرادی که مبتلا به آبله مرغان یا سرخک هستند خودداری کنید، مگر اینکه قبلاً این بیماری‌ها (مثلاً در دوران کودکی) را داشته باشید. اگر در معرض یکی از این عفونت‌ها هستید و قبلاً آن را نداشته‌اید، فوراً به پزشک مراجعه کنید.

اگر سابقه زخم دارید یا مقدار زیادی آسپرین یا سایر داروهای آرتروز را مصرف می‌کنید، از مصرف نوشیدنی‌های الکلی بپرهیزید، تا خطر خونریزی معده / روده کاهش یابد. برای جزئیات بیشتر با پزشک یا داروساز مشورت کنید.

اگر دچار دیابت هستید، این دارو ممکن است کنترل قند خون خود را دشوارتر سازد. میزان قند خون خود را به طور مرتب بررسی کنید و پزشک خود را از نتایج مطلع نمایید. ممکن است نیاز باشد دارو، برنامه تمرینی یا رژیم غذایی شما تنظیم شود.

مصرف این دارو ممکن است موجب سرگیجه شود. از رانندگی، استفاده از ماشین آلات یا هر کاری که نیاز به هشیاری دارد، تا زمانی که بتوانید با خیال راحت چنین کارهایی را انجام دهید، خودداری کنید.

این دارو ممکن است در صورت استفاده طولانی مدت، رشد کودک را کاهش دهد. برای جزئیات بیشتر با پزشک یا داروساز مشورت کنید. به طور منظم به پزشک مراجعه کنید تا رشد و قد کودک شما بررسی شود.

در دوران بارداری، این دارو باید تنها در صورت نیاز شدید مورد استفاده قرار گیرد. در مورد خطرات و مزایای آن با پزشک خود صحبت کنید. نوزادان متولد شده از مادرانی که از این دارو برای مدت زمان طولانی یا در دوزهایی بالای استفاده کرده‌اند ممکن است سطح پایین هورمون کورتیکواسترویید داشته باشند. در صورت بروز علائم مانند تهوع / استفراغ، اسهال شدید یا ضعف در نوزاد، به پزشک خود اطلاع دهید.

این دارو ممکن است به شیر مادر منتقل شود و ممکن است در نوزاد شیرده علائم نامطلوب ایجاد کند. قبل از شیردهی، با پزشک خود مشورت کنید.

تداخلات دارویی

تداخلات دارویی ممکن است نحوه عملکرد داروها را تغییر دهند یا افزایش خطر ابتلا به عوارض جدی را افزایش می‌دهد. فهرستی از تمام محصولاتی که استفاده می‌کنید (از جمله داروهای تجویزی / بدون نسخه و محصولات گیاهی) تهیه و آن را به پزشک و داروساز خود ارائه دهید. بدون تأیید پزشک مصرف هیچ دارویی را شروع یا متوقف نکنید و دوز آنها را تغییر ندهید.

برخی از محصولاتی که ممکن است با این دارو تداخل داشته باشند عبارتند از: آمینوگلوتتیمید ، قرص‌های ضد بارداری، داروهای سرطانی خاص (داساتینیب ، لاپاتینیب، سانیتینیب ، آلدسلوکین ) کلستیرامین، دیگوکسین، داروهایی که می‌توانند خونریزی / کبودی ایجاد کنند (از جمله داروهای ضد انعقادی مانند کلوپیدوگرل، رقیق کننده‌های خون مانند دابیگاتران / وارفارین، NSAIDs مانند آسپرین / سلکوکسیب / ایبوپروفن)، افدرین، جایگزینی هورمون استروژن، ایزونیازید ، میفپریستون ، ریلپیویرین، تالیدومید.

داروهای دیگر می‌توانند بر حذف دگزامتازون از بدن شما تأثیر داشته باشند که ممکن است بر نحوه عملکرد دگزامتازون تاثیرگذار باشند. نمونه چنین داروهایی شامل ضد قارچ‌های آزول (مانند کتوکونازول)، باربیتورات ها (مانند فنوباربیتال)، ریفامایسین ها (مانند ریفامپین)، داروهای خاصی برای درمان تشنج (مانند فنی توئین) و غیره می‌باشند.

اگر پزشک دستور داده است که برای حمله قلبی یا پیشگیری از سکته مغزی دوز پایین آسپرین (معمولاً در دوزهای ۸۱ تا ۳۲۵ میلی گرم در روز) مصرف کنید، باید مصرف آن را ادامه دهید مگر اینکه پزشک دستور دیگری بدهد. برای جزئیات بیشتر از پزشک یا داروساز سؤال کنید.

این دارو ممکن است در آزمایشات آزمایشگاهی خاص (از جمله آزمایشات پوستی) تداخل ایجاد کند و احتمالاً باعث نتایج کاذب خواهد شد. اطمینان حاصل کنید که پرسنل آزمایشگاهی و تمام پزشکان شما می‌دانند که شما از این دارو استفاده می‌کنید.
 

مصرف دوز بالا یا اوردوز 

در صورتی که دوز بالایی مصرف گردد با مرکز مسمومیت یا اورژانس تماس گیرید. در تهران می توان با مرکز مسمومیت با شماره تلفن ۱۴۹۰ تماس بگیرید. ساکنان دیگر شهر ها می توانند با مرکز کنترل مسمومیت استانی یا اورژانس ۱۱۵ تماس بگیرند.
 

نکته های مهم

دگزامتازون را به بقیه افراد جهت مصرف ندهید. این برخلاف قانون است. تست های آزمایشگاهی و یا پزشکی ممکن است به صورت دوره ای برای نشان دادن پیشرفت شما و یا کنترل عوارض جانبی انجام شود. برای جزئیات بیشتر با پزشک خود مشورت کنید.

با پزشک خود در مورد تغییرات شیوه زندگی که می‌توانند عوارض جانبی این دارو را کاهش دهد (مانند تمرینات استقامتی، تغییرات غذایی، از جمله کنترل مصرف نمک و دریافت بیشتر پتاسیم / کلسیم) مشورت کنید.

منبع: سایت راستینه