ميان ايذاء موسي(ع) تا ايذاء پيامبر(ص)، چه وجه شباهتي است؟

دراين آيه به مؤمنان مى گويد: «اى كسانى كه ايمان آورده ايد مانند كسانى نباشيد كه(موسى ) را اذيت و آزار كردند، اما خدا او را از همه نسبت هاى ناروا مبرا و پاك نمود، و او در پيشگاه خدا آبرومند و بزرگ منزلت بود».

انتخاب موسى از ميان تمام پيامبرانى كه مورد ايذاء قرار گرفتند بخاطر آن است كه موذيان بنى اسرائيل بيش از هر پيامبرى او را آزار دادند. به علاوه، آزارهائى بود كه بعضا شباهت به ايذاء منافقان نسبت به پيامبر (صلى اللّه عليه و آله و سلّم ) اسلام داشت.

 

در اينكه منظور از ايذاء موسى (عليه السلام ) در اينجا چيست؟ و چرا قرآن آن را به صورت سربسته بيان كرده؟، در ميان مفسران گفتگو است و احتمالات گوناگونى در تفسير آيه داده اند از جمله :

1 – طبق روايتى موسى (عليه السلام) و هارون (عليه السلام) بر فراز كوه رفتند و هارون بدرود حيات گفت. شايعه پراكنان بنى اسرائيل مرگ او را به موسى (عليه السلام) نسبت دادند، خداوند حقيقت امر را روشن ساخت و مشت شايعه سازان را باز كرد.

2 – «قارون» حيله گر براى اينكه تسليم قانون زكات نشود و حقوق مستمندان را نپردازد، توطئه اى چيد كه زن بدكاره اى در ميان جمعيت برخيزد و موسى (عليه السلام) را متهم به روابط نامشروع با خود كند كه به لطف الهى نه تنها اين توطئه مؤثر نيفتاد، بلكه همان زن به پاكى موسى (عليه السلام) و توطئه قارون گواهى داد.

3 – گروهى از دشمنان موسى (عليه السلام) او را متهم به سحر و جنون و دروغ بستن بر خدا كردند، اما خداوند به وسيله معجزات باهرات او را از اين نسبت هاى ناروا مبرا ساخت.

4 – جمعى از جهال بنى اسرائيل او را متهم به داشتن پاره اى از عيوب جسمانى مانند برص و غير آن كردند، زيرا او به هنگامى كه مى خواست غسل كند و خود را شستشو دهد هرگز در برابر ديگرى برهنه نمى شد، اما روزى هنگامى كه مى خواست در گوشه اى دور از جمعيت غسل كند لباس خود را بر قطعه سنگى گذاشت، اما سنگ به حركت درآمد و لباس موسى را با خود برد و بنى اسرائيل بدن او را ديدند كه هيچ عيب و نقصى نداشت!

5 – بهانه جوئي هاى بنى اسرائيل يكى ديگر از عوامل آزار موسى (عليه السلام) بود گاه تقاضا مى كردند خدا را به آنها نشان دهد، گاه مى گفتند غذاى يكنواخت «من و سلوى» براى ما مناسب نيست و گاه مى گفتند ما حاضر نيستيم وارد بيت المقدس شويم و با «عمالقه» بجنگيم، تو و پروردگارت برويد و آنجا را فتح كنيد تا ما وارد شويم!

 

اما آنچه نزديكتر به معنى آيه است اينست كه آيه شريفه يك حكم كلى و جامع را بيان مى كند، زيرا بنى اسرائيل از جنبه هاى مختلف موسى (عليه السلام) را ايذاء كردند، ايذاءهائى كه بى شباهت به آزار بعضى از مردم مدينه نسبت به پيامبر اسلام (صلى اللّه عليه و آله و سلّم) نبود و مانند پخش شايعات و نقل اكاذيب و نسبت ناروائى كه به همسر پيامبر (صلى اللّه عليه و آله و سلّم ) دادند و خرده گيري هائى كه در مورد ازدواج پيامبر (صلى اللّه عليه و آله و سلّم) با زينب داشتند و مزاحمت هائى كه در خانه او و يا به هنگام صدا زدن نامؤدبانه نسبت به پيامبر (صلى اللّه عليه و آله و سلّم) ايجاد مى كردند.

و اما نسبت دادن سحر و جنون و مانند اينها و يا عيوب بدنى هر چند در مورد موسى بوده، اما تناسبى با خطاب «يا ايها الذين آمنوا» در مورد پيامبر اسلام (صلى اللّه عليه و آله و سلّم) ندارد، زيرا نه موسى (عليه السلام ) و نه پيامبر اسلام (صلى اللّه عليه و آله و سلّم ) را مؤمنان متهم به «سحر» و «جنون» نكردند و همچنين اتهام به عيوب بدنى، به فرض كه در مورد موسى (عليه السلام) بوده و خداوند او را مبرا ساخت، در مورد پيامبر اسلام مصداقى در تاريخ نداشته است.

 

به هر حال از اين آيه مى توان استفاده كرد كه هر گاه كسى در پيشگاه خدا وجيه و صاحب قدر و منزلت باشد خدا به دفاع از او در برابر افراد موذى كه نسبت هاى ناروا به او مى دهند، مى پردازد. تو پاك باش و وجاهت خود را در پيشگاه خدا حفظ كن، او نيز به موقع پاكى تو را برملا مى سازد، هر چند بدخواهان در متهم ساختن تو بكوشند.

 

منبع: