میدان و دیپلماسی دو بال جمهوری اسلامی ایران هستند/آنهایی که به دنبال تخریب دیپلماسی هستند، در پازل بدخواهان حرکت می‌کنند

«سعید خطیب‌زاده» پیش از ظهر امروز در نشست خبری هفتگی با خبرنگاران که به صورت مجازی برگزار شد، به تحولات سیاست خارجی طی هفته گذشته اشاره کرد و گفت: ظریف روز دوشنبه هفته گذشته با رئیس‌جمهور و وزیر امور خارجه اندونزی دیدار کرد. ایشان درباره مسائل دوجانبه و تلاش‌های اندونزی برای حفظ برجام و قطعنامه ۲۲۳۱ تشکر کردند.

وی با بیان اینکه هفته گذشته نشست کمیسیون برجام هفته گذشته در وین در سطح معاونان برگزار شد، اظهار داشت: روز چهارشنبه وزیر امور خارجه پاکستان به تهران آمد. در جریان این سفر مرز سوم دو کشور افتتاح شد و تفاهم‌نامه بازارچه‌های مرزی امضا شد. دیروز هم وزیر امور خارجه به قطر و عراق سفر کرد. ایشان روز گذشته با امیر و وزیر امور خارجه قطر ملاقات کردند. امروز هم به عراق می‌روند و با مقامات این کشور دیدار می‌کنند.

این دیپلمات ارشد ادامه داد: هیات ایرانی امروز برای نشست کمیسیون مشترک برجام به وین سفر کرد و نشست کمیسیون مشترک برگزار خواهد شد.

خطیب‌زاده درباره اتفاقات مرزی ایران و ترکیه و خشونت مرزبان ترکیه علیه دو شهروند ایران تصریح کرد: حقوق شهروندان برای ما مهم است. از لحظه اول که از این مسئله آگاهی یافتیم، با دوستان ترکیه تماس گرفته و نمایندگی‌های ایران پیگیری کردند. مرزبانان دو کشور در این باره دیدار کردند.  

وی با بیان اینکه تهران همان روز اول یادداشت خود را به سفیر ترکیه داد، خاطرنشان کرد: ما فکر می‌کنیم با تکیه بر حسن همجواری می‌توان از تکرار این اتفاقات جلوگیری کرد. ابعاد آن برای ما هنوز مشخص نیست. وزارت امور خارجه در پاسداشت حقوق شهروندی تلاش می‌کند.  

مشروح نشست خبری سخنگوی وزارت خارجه را به نقل از ایرنا می‌خوانیم:

سخنگوی دستگاه دیپلماسی درباره فایل منتشر شده از ظریف ابراز داشت: تفاسیر شاذ درباره این فایل برای بعدا باشد. آنچه منتشر شده، یک مصاحبه رسانه‌ای نبود و گفت‌وگوی رسانه‌ای نبود. آنچه انجام شد، یک گفت‌وگوی معمول و محرمانه در دولت بود. رئیس‌جمهور برای انتقال سوابق و تجارب برای دولت‌ بعد نظرشان این بود که اعضای کابینه گفت‌وگوهایی برای ثبت در اسناد داشته باشند.  

خطیب‌زاده با تاکید بر اینکه قرار بر محرمانگی این گفت‌وگوها بوده است، بیان کرد: وزارت امور خارجه در بخش‌های این فرایند از مصاحبه، عوامل مصاحبه و… نقش نداشته است. اینکه چه کسانی و چرا منتشر کرده‌اند، را نمی‌دانیم.  

وی با بیان اینکه آنچه ظریف گفته باید به صورت کلی دیده شود، یادآور شد: فایل سه ساعته که منتشر شده، از دو شب قبل متوجه شدیم که در حال منتشر شدن است و دیروز هم دو شبکه خارجی آن را به صورت گسترده منتشر کردند. ظریف همواره گفته‌ است آنچه انجام می‌شود، حول قوه عاقله نظام است.  

رئیس مرکز دیپلماسی عمومی و رسانه‌ای وزارت امور خارجه افزود: در این فایل هم بر تکریم سردار سلیمانی صحبت می‌کنند و از نقش ایشان در صلح‌سازی و خرد و منطق ایشان تاکید کردند. یک ذوق‌زدگی در برخی از رسانه‌ها برای تقطیع صحبت‌های ظریف دیده شد ولی باید کلی دیده شود.  

سخنگوی دستگاه دیپلماسی در پاسخ به سوال دیگری درباره این فایل منتشر شده یادآور شد: ایشان موضوعاتی را که برای گفت‌وگوی آرشیوی انجام می‌شده، در هفت ساعت با دوستان ریاست جمهوری انجام داده است.  این‌گونه نیست که اینها مغایر سیاست‌های اعلامی ما باشد.  

به گفته خطیب‌زاده، سیاست‌های جمهوری اسلامی به صورت اجمالی پیگیری شده و این نشان می‌دهد که چقدر جامعه ایران پویا است و چقدر مسئولان در مقام گفت‌وگوهای جدی و کارشناسی از صراحت لهجه و بیان استفاده می‌کنند.

سخنگوی وزارت امور خارجه اضافه کرد: گفت‌وگوهایی که در پشت درهای بسته در ایران انجام می‌شود، بسیار جدی و شفاف است. همه را دعوت می‌کنم به کل گفت‌وگوی انجام شده توجه کنند. این سه ساعت و نیم، همه هفت ساعت نیست. همه ما در مقام کارشناسی پشت درهای بسته کارشناسانی هستیم که باید با صراحت صحبت کنیم.  

رئیس مرکز دیپلماسی عمومی و رسانه‌ای وزارت امور خارجه با اشاره به مناسبات ایران و روسیه گفت: آنچه در فایل شنیده می‌شود، بخش کوچکی از مسائل مختلف است. به عبارتی، برشی از مسائل میان دو کشور نسبت به یک موضوع درگذشته است. روابط ایران و روسیه مشارکت راهبردی و نزدیک است.  

خطیب‌زاده با تاکید بر اینکه تهران و مسکو تصمیم گرفته‌اند در سطح مختلف این روابط را گسترش بدهند، اظهار داشت: ظریف و لاوروف از معماران گسترش این روابط هستند. هر دو نفر، دوستی چند دهه‌ای دارند که مربوط به دوران مسئولیت‌شان در سازمان ملل است. نظر ما ارتقای روابط با کشورهایی نظیر روسیه بوده است. برخی ذوق‌زدگی‌ها در این رابطه تاثیری ندارد بلکه نشان می‌دهد در مسیر درستی در ارتقای روابط هستیم.  

وی با اشاره به ۱۴ سفر ظریف به مسکو تصریح کرد: ظریف سفرهای زیادی به مسکو داشته است. ایشان ۱۴ مرتبه در دوران مسئولیت وزارت به مسکو سفر کرده‌اند. روابط ما نسبت به گذشته ارتقای بیشتری یافته است و این مسیر ادامه می‌یابد. این ذوق‌زدگی در برخی رسانه‌های بدخواه تاثیری در روابط ما با متحدان‌مان ندارد.

خطیب زاده در پاسخ به سوالی درباره افزایش هجمه‌ها به وزارت امور خارجه و احتمال افزایش این حملات با توجه به نزدیک شدن به انتخابات ریاست جمهوری گفت: متاسفانه شاهد موجی هستیم که یک تعبیر این است که سیاست خارجی در راستای اهداف انتخاباتی برخی جریانات مورد سوء استفاده واقع می‌شود. آنچه اتفاق افتاد با اهدافی انجام می‌شود اما در ماموریت‌های ما خلل ایجاد نمی‌شود.  

سخنگوی وزارت امور خارجه با تاکید بر اینکه وزارت امور خارجه یک دستگاه حاکمیتی است، اظهار داشت: دستگاه دیپلماسی در چهار دهه گذشته خود نشان داده وظایف خود را پیگیری می‌کند. البته همراهی و اجماع در سیاست خارجی قدرت‌بخش است و ما همه را به همراهی برای حفاظت و تامین منافع عالیه مردم دعوت می‌کنیم.  

خطیب‌زاده درباره ارتباط سفر ظریف به دوحه و بغداد با رایزنی‌های انجام شده میان تهران و ریاض تصریح کرد: سفر ظریف به قطر و عراق در چارچوب دیپلماسی رمضان است. روابط خوب و برادرانه‌ای با قطر و عراق داریم. سفر به کشورهای دیگری هم در آینده در دستورکار است.

وی اضافه کرد: رایزنی‌ها با قطر و عراق درباره مسائل و روابط دوجانبه، مسائل جهان اسلام و منطقه در اولویت است. این سفرها ارتباطی با طرف‌های ثالث ندارد ضمن اینکه تلاش‌های این دو کشور در تحولات منطقه را ارج می‌نهیم.

این دیپلمات ارشد در پاسخ به سوالی درباره ادعای روزنامه وال استریت ژورنال مبنی بر اینکه دولت بایدن برای کاهش تحریم‌ها در حوزه نفت و مالی آمادگی نشان داده، خاطرنشان کرد: در موضع ما در رفع تحریم‌ها هیچ تغییری صورت نگرفته است. همه تحریم‌ها باید یکجا برداشته شود و تفاوتی بین تحریم‌ها نیست و همه باید راستی‌آزمایی شوند.

خطیب‌زاده با بیان اینکه طرح گام به گام و تدریجی را نمی‌پذیریم و در دستور کارمان نیست، ابراز داشت: آمریکا باید به تعهداتش عمل کند. هرچه کمتر از این، مانع بازگشت آمریکا به چارچوب برجام خواهد شد. ایران آمادگی دارد بعد از راستی‌آزمایی به تعهداتش ذیل برجام عمل کند.  

وی درباره اظهارات سفیر عربستان در سازمان ملل و طرح اتهاماتی علیه ایران بیان کرد: مسیر امنیت در منطقه از مسیر گفت‌وگوهای درون‌زا می‌گذرد. هرچه این فضا از طریق گفت‌وگوها شکل بگیرد، برای صلح و ثبات در پهنه نیلگون خلیج فارس مفیدتر خواهد بود.

سخنگوی وزارت امور خارجه در پاسخ به سوالی مبنی بر لزوم مذاکره مستقیم با آمریکا برای رفع تحریم‌ها خاطرنشان کرد: حتی اگر ۴۰ سال گذشته را در نظر نگیریم، اتقاقات چهار سال گذشته را نمی‌توانیم نادیده بگیریم. آمریکا برای خروج از برجام با ما مذاکره نکرد که بخواهیم برای برگشت آنها گفت‌وگو کنیم. بازگشت به برجام هم نیاز به گفت‌وگوهای مستقیم ندارد. 

به گفته خطیب‌زاده، تعهدات آمریکا ذیل برجام روشن است. کمیسیون مشترک برجام هم می‌تواند این تعهدات را به آمریکایی‌ها یادآوری کند. در مسیری که می‌رویم و طی می‌شود، تا زمانی که آمریکا به تعهداتش عمل نکند، هیچ صندلی در میز برجام نمی‌تواند داشته باشد. 

خبرنگاری پرسید منظور آقای عراقچی از تفاهم درباره لغو برخی تحریم‌ها دقیقا چیست، پاسخ داد: تغییری در سیاست‌ ما انجام نشده است. تمامی تحریم‌ها برجامی است و باید برداشته شوند. آنچه در وین اتفاق می‌افتد، با توجه به پیشرفت‌ها، درآوردن لیست تحریم‌های برجامی است. ممکن است آمریکایی‌ها نظرهای متفاوتی داشته باشند. مهم نظراتی است که ایران در کمیسیون مشترک برجام مطرح کرده است. ایران باید از رفع تحریم‌ها منتفع شود. 

وی با بیان اینکه درباره لغو، برداشته شدن یا تعلیق تحریم‌ها، نظرات ما مشخص است، ابراز داشت: متن برجام باید بدون کم و کاست اجرا شود. ما با سیاست داخلی آمریکا کاری نداریم. اینکه دولت آمریکا چگونه می‌خواهد تعهداتش را انجام دهد، به خودشان ربط دارد. لغو تحریم‌ها باید موثر باشد و نه روی کاغذ. ما این لغو تحریم‌ها را راستی‌آزمایی می‌کنیم و این کار توسط نهادها و دستگاه‌هایی که ارتباط دارند و می‌توانند تایید کنند، انجام می‌شود. 

سخنگوی وزارت امور خارجه درباره ارتباط سفر ظریف به عراق و قطر با بهبود مناسبات ایران و عربستان عنوان کرد: سفر ظریف به عراق و قطر به عربستان ربطی ندارد. البته ما در چند سال گذشته آمادگی خود را برای حل مسائل با پادشاهی سعودی اعلام کردیم و هر وقت آنها برای انجام این گفت‌وگوها تصمیم بگیرند، ما از این گفت‌وگوها استقبال می‌کنیم.

خبرنگاری مدعی شد که ظریف در فایل منتشرشده سردار سلیمانی را تخریب کرده و پرسید که آیا وزیر امور خارجه با این نگاه به دنبال تامین منافع ملی است که سخنگوی وزارت امور خارجه یادآور شد: سوال شما در راستای تخریب بود. آیا تکریم، احترام و عزتی که ظریف نسبت به سردار سلیمانی داشته‌اند، کم بوده است؟

خطیب‌زاده با اشاره به ارتباط میدان و دیپلماسی بیان کرد: میدان و دیپلماسی دو بال جمهوری اسلامی ایران هستند. آنهایی که به دنبال تخریب دیپلماسی هستند، در پازل بدخواهان حرکت می‌کنند. هرگاه میدان و دیپلماسی با همدیگر همراه بوده و باشند، از جنگ کوزوو، عراق، یمن، افغانستان و… منافع ایران تامین شده و هر گاه این دو بال همراه نبودند یا اختلاف داشته‌اند، به نتیجه نرسیده‌اند. 

وی اضافه کرد: موضوع مهمتر این است که قوه عاقله‌ای در جمهوری اسلامی وجود دارد و همه حول محور ولایت عمل می‌کنند. این عهد دستگاه دیپلماسی است و همانطور هم که می‌دانیم عهد میدان و دستگاه‌های نظامی و امنیتی نیز هست. 

رئیس مرکز دیپلماسی عمومی و رسانه‌ای وزارت امور خارجه با تاکید بر اینکه سیاست خارجی نباید گروگان سیاست داخلی شود، گفت: من از همگان می‌خواهم تفاسیر شاذ ارائه ندهند. آنچه به عنوان محرمانه گفته می‌شود، درز آن جرم است و براساس آنها نمی‌توان مواضع عالی کشور را سنجید.

خطیب‌زاده درباره تلاش وزارت امور خارجه برای رفع برچسب تروریستی بودن سپاه از سوی آمریکا در مذاکرات وین هم اظهار داشت: قطعا سپاه پاسداران افتخار ایران است. هیج نهاد، ارگان و موجودیتی در ایران نباید مورد چنین تحریمی قرار گیرد. البته آمریکا البته دشمنی خود را با ارکان‌های نظام و ستون‌های جمهوری اسلامی نشان داده است. برای ما مهم است آمریکا به تعهدات خود عمل کند. رفع این برچسب‌ها نیز جزو این تعهدات است. 

وی درباره نامه ظریف به رهبرانقلاب هم تصریح کرد: این نامه مانند تمامی نامه‌هایی که وزارت امور خارجه به رهبری می‌فرستند، دارای طبقه‌بندی است. بخشی از آنچه منتشرشده درست است. مقام معظم رهبری نامه‌ای از ظریف سال گذشته دریافت کردند که با تدبیر ایشان موضوعات برجامی و سیاست خارجی با تمرکز بر رفع تحریم‌ها بدل به رقابت‌های جناحی و سیاست داخلی نشود، هرچند متاسفیم برخی هجمه‌ها برخلاف خواست رهبری و وزارت امور خارجه بوده است.

این دیپلمات ارشد افزود: منافع ملی منافع مردم است و وظیفه ما، پاسداشت آن است. اگر یک ساعت بتوانیم تحریم‌ها را رفع کنیم، نباید تردیدی در این باره کنیم. 

خطیب‌زاده در پاسخ به این سوال که آیا احتمال دارد وزرای عضو برجام در وین حضور یابند، خاطرنشان کرد: هیچ بحثی درباره حضور وزرا مطرح نیست. گفت‌وگوها در حال انجام است ولی با سرعت هم انجام نمی‌شود چراکه برخی اختلافات جدی وجود دارد. با همان قدرت در حال رایزنی هستیم. 

وی با بیان اینکه اگر آمریکا می‌خواهد به برجام بازگردد، باید به تعهدات خود عمل کند، ابراز داشت: هرچند بخشی از مسائل پیش رفته اما آنچه مانده بی‌اهمیت نیست. ما درباره هیچ چیز توافق نمی‌کنیم مگر اینکه درباره همه چیز توافق کرده باشیم. 

سخنگوی دستگاه دیپلماسی درباره اخبار منتشر شده مبنی بر حمله به یک کشتی در نزدیکی سوریه و ارتباط آن با ایران و اظهارات دولت سوریه در این باره بیان کرد: من نیز گزارش‌های پراکنده‌ای را در این باره دیده‌ام. آنچه دولت سوریه می‌گوید باید مورد استناد خبرگزاری‌ها قرار گیرد تا اینکه ببینیم چه اتفاقی افتاده است.

خطیب‌زاده در پاسخ به سوالی درباره درباره طولانی شدن احتمالی گفت‌وگوها در وین یادآور شد: علاقه‌ای برای گفت‌وگوهای طولانی‌مدت و فرسایشی ندارینم اما در عین حال، عجله‌ای هم نداریم. مادامی که منافع ایران نعل به نعل و جز به جز رعایت نشود، عجله نداریم. اگر مشاهده کنیم مسیر رفع تحریم‌ها با مشکل روبه‌رو است، گفت‌وگوهای وین را ادامه نمی‌خواهیم داد.

وی درباره استانداردهای دوگانه حقوق بشری از سوی برخی کشورهای غربی و اعمال تحریم‌های حقوق بشری از سوی ایران علیه مقامات کشورهای غربی عنوان کرد: سابقه اروپا در موضوع حقوق‌بشر و برخوردهای سیاسی و دوگانه‌، هیچ شان و آبرویی برای آنها نگذاشته است، مخصوصا برای برخی کشورها خاص که داعیه‌دار حقوق بشر شوند. 

رئیس مرکز دیپلماسی عمومی و رسانه‌ای وزارت امور خارجه با بیان اینکه اتفاقاتی که در آسیا، آفریقا و حتی در اروپا رخ داده چه کسانی خائنین به حقوق بشر هستند، گفت: ایران نه تنها گفت‌وگوهای خود با اتحادیه اروپا در همه حوزه‌ها را تعلیق کرد، بلکه در حال بررسی و نهایی کردن یک لیست برای اقدام مشابه هستیم. اروپا باید بداند فصل این گونه برخوردها با کشورها به ویژه ایران گذشته است. 

خبرنگاری پرسید اگر آمریکا به صورت گام به گام اقدام به رفع تحریم‌ها کند، واکنش ایران چیست که خطیب‌زاده پاسخ داد: خیلی وقت است موضوع طرح گام به گام دیگر مطرح نیست. حتی در وین هم این موضوع مطرح نیست. اینکه در آمریکا چه رژیم‌های حقوقی مطرح است، به ما ربطی ندارد. در حقوق بین‌الملل دولت‌ها مسئولیت‌هایی دارند. آمریکا برای عمل به تعهداتش از این مسئله مستثنی نیست. همه می‌دانند رئیس‌جمهور آمریکا این توان را دارد، اگر این اراده را داشته باشد. ما این اراده را راستی‌آزمایی خواهیم کرد 

وی درباره ارتباط مذاکرات وین برای رفع تحریم‌ها و انتخابات در ایران اظهار داشت: درخصوص انجام تعهدات‌مان در قبال ملت ایران نباید یک ساعت هم تعلل کرد، چه برسد به چند ماه. موضع نظام این است که وزارت امور خارجه تا روز آخر این دولت و دولت بعدی این مسیر طی شود. دیپلمات‌های وزارت امور خارجه، دیپلمات‌های نظام هستند. 

به گفته سخنگوی وزارت امور خارجه، درباره حساسیت چند ماه آینده که در نامه ظریف به رهبری هم آمده، برخواسته از تغییرات در نظام بین‌الملل و سطوح مختلف است. امیدواریم اوضاع بهتر شود ولی بعید نیست که اوضاع همچنان حساس باشد. رفت و آمدها در سطوح مختلف دولتی تاثیری در پیگیری حقوق ملت ایران ندارد. 

خطیب‌زاده درباره نفوذ در نهادهای کشور و انتشار فایل صوتی از ظریف تصریح کرد: این فایل متاسفانه پریشب بیرون آمد. ابتدا به شکل محدود منتشر شد. صبح دیروز این فایل را از برخی خبرنگاران گرفتیم و بعد متوجه شدیم این فایل در سطح گسترده‌تری منتشر شده است. آنچه برخی رسانه‌ها منتشر کردند، اول از آنجا بیرون نیامد ولی مراجع ذیربط باید نظر بدهند. 

وی درباره رفع تحریم اشخاص در مذاکرات وین هم خاطرنشان کرد: تمامی تحریم‌ها باید با توجه به روز بازگشت و اجرایی شدن برجام باید رفع شوند. درخصوص برخی تحریم‌ها در کمیسیون مشترک اختلاف نظر وجود دارد و آمریگا گفته برخی از تحریم‌ها برجامی نیستند و با برچسب دیگر است.

سخنگوی دستگاه دیپلماسی با اشاره به عملکرد تیم مذاکره‌کننده ایران در وین ابراز داشت: به طور جدی براساس دستورالعمل نظام تیم کارشناسی ما مذاکره می‌کند و روزانه گزارش می‌دهند و وقتی هم که تیم به ایران برگردد، همه ارکان نظام را آگاه کرده و با دستورالعمل‌های جدید به وین می‌روند.