پرسشگر محترم با سلام و تشکر از ارتباطتان با این مرکز.بایدعرض کرد .قرائتى که نظر دانشمندان شیعه را تأیید مى کند چند چیز است:
1 – در هیچیک از منابع تاریخى اسم پدر ابراهیم، «آزر» شمرده نشده است، بلکه همه «تارخ» نوشته اند، در کتب عهدین نیز همین نام آمده است، جالب اینکه افرادى که اصرار دارند پدر ابراهیم آزر بوده در اینجا به توجیهاتى دست زده اند که بهیچوجه قابل قبول نیست از جمله اینکه اسم پدر ابراهیم تارخ، و لقبش آزر بوده در حالى که این لقب نیز در منابع تاریخى ذکر نشده است. و یا اینکه آزر بتى بوده که پدر ابراهیم او را پرستش مى کرده است در حالى که این احتمال با ظاهر آیه قران که مى گوید پدرش آزر بود بهیچوجه سازگار نیست، مگر اینکه با کلمه اى در تقدیر بگیریم که آن هم بر خلاف ظاهر است. 2
قرآن مجید مى گوید مسلمانان حق ندارند براى مشرکان استغفار کنند اگر چه بستگان و نزدیکان آنها بوده باشند، سپس براى اینکه کسى استغفار ابراهیم را درباره آزر دستاویز قرار ندهد چنین میگوید «استغفار ابراهیم براى پدرش (آزر) فقط به خاطر وعدهاى بود که به او داده بود. به امید اینکه با این وعده دلگرم شود و از بت پرستى برگردد، اما هنگامى که او را در راه بت پرستى مصمم و لجوج دید دست از استغفار درباره او برداشت».(1).
از این آیه به خوبى استفاده مى شود که ابراهیم بعد از مأیوس شدن از آزر دیگر هیچگاه براى او طلب آمرزش نکرد و شایسته هم نبود چنین کند، و تمام قرائن نشان مى دهد این جریان در دوران جوانى ابراهیم و زمانى بود که در شهر بابل مى زیست و با بت پرستان مبارزه داشت. ولى آیات دیگر قرآن نشان مى دهد که ابراهیم در اواخر عمر خود و پس از پایان بناى کعبه براى پدرش از خداوند طلب آمرزش کرد -البته در این آیات چنانکه خواهد آمد از پدر تعبیر به «اب» نشده، بلکه تعبیر به والد که صریحاً مفهوم پدر را مى رساند، شده است-. آنجا که مى فرماید «حمد و سپاس براى خدائى که در پیرى به من اسماعیل و اسحاق را بخشیده، پروردگار من دعا را اجابت مى کند. پروردگارا من و پدر و مادرم و مؤمنین را در روز رستاخیز بیامرز».(2)
از انضمام این آیه به آیه سوره توبه که مسلمانان را از استغفار براى مشرکان بر حذر مى دارد و ابراهیم را از انجام چنین کارى جز براى یک مدت محدود آن هم براى یک هدف مقدس، بر کنار مى شمرد، به خوبى استفاده مى شود که منظور از «اب» در آیه مورد بحث پدر نیست، بلکه عمو یا پدر مادر و یا مانند آن است و به تعبیر دیگر «والد» در بیان معنى پدر صراحت دارد، در حالى که «اب» صراحت ندارد. در آیات قرآن کلمه «اب» نیز در مورد عمو به کار رفته است، مانند آیه 133 سوره بقره «فرزندان یعقوب به او گفتند ما خداوند تو و خداوند پدران تو ابراهیم و اسماعیل و اسحاق، خداوند یگانه را مى پرستیم» و این را مى دانیم که اسماعیل عموى یعقوب بود نه پدر او.
از روایات مختلف اسلامى نیز مى توان این موضوع را استفاده کرد، زیرا در حدیث معروفى از پیامبر اکرم صلی الله علیه وآله نقل شده است «همواره خداوند مرا از صلب پدران پاک به رحم مادران پاک منتقل مى ساخت، و هرگز مرا به آلودگیهاى دوران جاهلیت آلوده نساخت». شک نیست که روشنترین آلودگى دوران جاهلیت شرک و بت پرستى است، و کسانى که آن را منحصر به آلودگى زنا دانسته اند، هیچ دلیلى برگفته خود ندارند، بخصوص اینکه قرآن مى گوید «مشرکان آلوده و ناپاکند».(3)
_________________
1- توبه/ 114
2- ابراهیم/ 39 و 41
3- توبه/ 28