خداوند به وسیله امام زمان (عج) به هر مظلومی از اولیاء و انبیاء و اصفیاء خویش از زمانی که پدر ما حضرت آدم (ع) به زمین آمده، وعده نصرت عطا فرموده و وعده داده که زمین را پس از آنکه از ظلم و ستم و بی عدالتی پر شده، از عدل و داد پر کند.

علاوه بر موارد ذکر شده طبق برخی روایات نیمه این ماه شب قدر به شمار آمده که پیشوایان دینی به احیاء و شب زنده داری آن سفارش و تأکید کرده اند، زیرا ماه شعبان ماهی بسیار شریف بوده و منسوب به پیامبر اکرم (ص) است.

شعبان فرصتی برای مهیا شدن

نسیم خوش ماه مبارک شعبان وزیدن گرفته، ماه مبارک و پر برکتی که سرشار از زیبایی‌ها و لطافت هاست.

شعبان آخرین گام، قبل از مهمانی بزرگ ماه رمضان بوده و در فضیلت و اعمال ماه شعبان آمده است که شعبان ماه بسیار شریفى بوده و منسوب به حضرت سید انبیاء (ص) است و آن حضرت این تمام ماه را روزه مى گرفتند و به ماه مبارک رمضان وصل می کردند و مى فرمودند شعبان ماه من است و هر که یک روز از ماه من را روزه بدارد بهشت بر او را واجب شود. و نیز در حدیث دیگری می فرمایند: ماه شعبان ماهی است که اعمال انسان‌ها بالا می رود در حالی که مردم از آن غفلت می‌کنند.

از حضرت صادق (ع) روایت است که چون ماه شعبان داخل مى‌شد حضرت امام زین العابدین (ع) اصحاب خود را جمع مى‌نمود و مى فرمود: اى گروه اصحاب من مى‌دانید که این چه ماهى است؟ این ماه شعبان بوده و جدم حضرت رسول اکرم (ص) مى فرمود که شعبان ماه من است.

پس روزه بدارید در این ماه و براى محبت پیغمبر خود و براى تقرب به سوى پروردگار خود بحق آن خدایى که جان على بن الحسین به دست قدرت اوست سوگند یاد مى کنم که از پدرم حسین بن على (ع) شنیدم که فرمود شنیدم از امیرالمؤ منین (ع) که هر که روزه دارد و شعبان را براى محبت پیغمبر خدا و تقرب بسوى خدا دوست دارد و خدا او را نزدیک گرداند و از کرامت خود در روز قیامت و بهشت براى او واجب گرداند.

به درستى که رسول خدا (ص) هرگاه هلال ماه شعبان را می‌دید امر مى‌فرمود منادى را که ندا مى‌کرد در مدینه: اى اهل مدینه من رسولم از جانب رسول خدا (ص) بسوى شما و می‌گفت آگاه باشید به درستى که شعبان ماه من است، پس خدا رحمت کند کسى را که یارى کند من را بر ماه من و آن را روزه بدارد.

از امام صادق (ع) نقل است که امیرالمؤ منین (ع) مى‌فرمود فوت نشد از من روزه ماه شعبان از زمانى که شنیدم منادى رسول خدا (ص) سفارش کرد به روزه این ماه و فوت نخواهد شد از من تا مدتى که حیات دارم انشاء الله، پس روزه دو ماه شعبان و رمضان از جانب خدا توبه و مغفرت است.

از حضرت صادق (ع) روایت شده است که از آن حضرت درباره فضیلت روزه رجب سؤ ال کردند و ایشان فرمودند: چرا از روزه شعبان غافلید؟ راوى عرض کرد: یابن رسول الله چه ثوابی دارد برای کسى که یک روز از شعبان را روزه بدارد؟ و ایشان فرمودند: به خدا قسم بهشت ثواب اوست، راوی عرض کرد: یابن رسول الله بهترین اعمال در این ماه چیست؟ امام صادق فرمودند: تصدق و استغفار.

عرفا و بزرگان نیز توجه ویژه ای به ماه شعبان داشته و دارند، حضرت امام خمینی (ره) نیز تأکید فراوانی بر بزرگداشت و استفاده از فرصت‌های این ماه داشتند، ایشان پیرامون فضیلت ماه شعبان می‌فرمایند: ماه رمضان، ماه نبوت و ماه شعبان، ماه امامت است.

ماه رمضان مبارک بوده برای اینکه لیله القدر را دارد و ماه شعبان مبارک است برای اینکه نیمه شعبان را دارد، ماه مبارک رمضان جلوه لیله القدر بوده زیرا تمام حقایق و معانی در او جمع است و ماه شعبان، ماه امامان بوده که ادامه همان راه است.

در ماه مبارک رمضان، مقام رسول اکرم (ص) به ولایت «کَلَّی اِلهی بِالاَصالَه» تمام برکات را در این جهان بسط داده و ماه شعبان که ماه امامانمان است و به برکت ولایت مطلقه به تبع رسول الله همان معانی را ادامه می دهد.

پس ماه رمضان هم ماهیست که تمام پرده ها را دریده و جبرئیل امین بر رسول خدا (ص) وارد شده است.

به عبارت دیگر وارد شده که پیغمبر اکرم (ص) جبرئیل امین را در دنیا، و ماه شعبان ماه ولایت است و همه این معانی را ادامه می دهد.

ماه رمضان مبارک بوده، زیرا قرآن بر او وارد شده و این کتاب آسمانی مشتمل بر تمام معارف بوده و تمام مایحتاج بشر است و ماه مبارک شعبان هم که ماه امامان بوده زیرا ادعیه ائمه اطهار (ع) در او وارد شده است و ادامه همان حقیقت و معانی در تمام دوره هاست.

شعبان درمانی برای انسان‌های گمشده در دنیای مدرن

اگر مقداری در روند زندگی اجتماعی جامعه امروزی دقت کنیم، همه چیز در مسیر پیشرفت و سبقت و کمال است، ولی در این میان یک چیز گویی که به فراموشی سپرده شده، کسی که تمام عالم هستی برای او تشکیل شده بود انسان گمشده‌ای در دنیای مدرن است.

روزی انسان را اشرف مخلوقات خطاب کردند، ولی این انسان با خود کاری کرده که به سخت ترین بیماری های مهلک دچار شده، تا جایی که از اشرف مخلوقات تنزل پیدا کرده و مصداق واقعی« إِنَّ شَرَّ الدَّوَابِّ عِنْدَ اللَّهِ الصُّمُّ الْبُکْمُ الَّذینَ لا یَعْقِلُونَ، بدترین جنبندگان نزد خدا، افراد کر و لالى هستند که اندیشه نمى کنند» (سوره مبارکه انفال، آیه شریفه ۲۲).

مهیا شدن برای ماه میهمانی خدا

یکی دیگر از چیزهای که در این ماه باید عنایت ویژه ای نسبت به آن داشت، آماده کردن روح و جان و جسم برای ورود به ماه خداست، ماه مبارک رمضان، ماهیست که فرشتگان و اولیای الهی منتظر روئیت آن هستند، ماهی که درهای بهشت در آن باز می شود و شیاطین به غل و زنجیر کشیده می شوند و ماه مبارک شعبان بهترین فرصت برای پاک سازی روح و جان از سیاهی‌های گناه و معصیت است.

اعمال عبادی ماه شعبان

۱ـ هر روز هفتاد مرتبه ذکر «اَسْتَغْفِرُاللهَ وَ اَسْئَلُهُ التَّوْبَةَ» گفته شود.

۲ـ هر روز هفتاد مرتبه ذکر «اَسْتَغْفِرُاللهَ الَّذى لا اِلهَ اِلاّ هُوَ الرَّحْمنُ الرَّحیمُ، الْحَىُّ الْقَیّوُمُ وَ اَتُوبُ اِلَیْهِ» گفته شود و در بعضى روایات «الْحَىُّ الْقَیُّومُ» پیش از «الرَّحْمنُ الرَّحیمُ» است و عمل به هر دو خوب بوده و از روایات استفاده مى‌شود که بهترین دعاها و ذکرها در این ماه استغفار بوده و هر کس در هر روز این ماه هفتاد مرتبه استغفار کند مثل آن بوده که هفتاد هزار مرتبه در ماه‌هاى دیگر استغفار کند.

۳ـ صدقه دادن در این ماه اگرچه به اندازه نصف دانه خرمایى باشد، خوب است و خداوند بدن صدقه دهنده را بر آتش جهنم حرام می‌کند، از حضرت صادق (ع) سؤال شد یابن رسول الله بهترین اعمال در این ماه چیست؟ و ایشان فرمودند: صدقه دادن و استغفار، هر کس در ماه شعبان صدقه دهد، خداوند آن صدقه را رشد دهد همچنان که یکى از شما شتر تازه متولد شده‌ای را تربیت مى‌کند تا آن که در روز قیامت به صدقه دهنده برسد در حالتى که به اندازه کوه احد شده باشد.

۴ـ در کل این ماه هزار بار ذکر «لا اِلهَ اِلا اللهُ وَلا نَعْبُدُ اِلاّ اِیّاهُ مُخْلِصینَ لَهُ الدّینَ وَ لَوُ کَرِهَ الْمُشْرِکُونَ» را که ثواب بسیار دارد؛ گفته شود و از جمله آنکه عبادت هزار ساله در نامه عملش نوشته می‌شود.

۵ـ در هر پنجشنبه این ماه دو رکعت نماز اقامه شود و در هر رکعت بعد از حمد، صد مرتبه سوره توحید و بعد از سلام صد بار صلوات فرستاده شود تا حق تعالى هر حاجتى که دارد را برآورد.

چه در امور دنیوی و یا در امور معنوی و نیز روزه این ماه فضیلت بسیار دارد و روایت شده که در هر روز پنجشنبه ماه شعبان آسمان‌ها را زینت مى‌کنند، پس ملائکه عرض مى‌کنند خداوندا بیامرز روزه‌داران این روز را و دعایشان را مستجاب گردان و در روایت نبوى آمده است که هر که روز دوشنبه و پنجشنبه شعبان را روزه بگیرد حق تعالى بیست حاجت از حوائج دنیا و بیست حاجت از حاجت‌هاى آخرت او را برآورده می کند.

۶ـ در این ماه صلوات بسیار فرستاده شود.

۷ـ خواندن مناجات شعبانیه امیرمؤمنان حضرت علی (ع) که در طول ماه سفارش شده و مورد توجه حضرت علی (ع) و سایر امامان بوده است.

علاوه بر اعمالی که ذکر شد و مشترک میان همه ایام این ماه است،‌ اعمالی نیز مخصوص برخی از ایام از جمله روز اول و سیزدهم و نیمه ماه شعبان و شب و روزهای پایانی سفارش شده و در کتب ادعیه موجود است و ارادتمندان به مطالعه این کتب توصیه می کنم.

الف، حجت الاسلام حسین مهدوی پارسا، 9 خرداد 93