نگاه شهوت‌آمیز که در مقابل «غضّ بصر» و چشم‌پوشی قرار دارد، نگاه خیره و شهوت آلود به نامحرم است که با انگیزه لذّت‌طلبی انجام می‌گردد و موجب لذّت و تحریک قوای جنسی و شهوت انسان می‌گردد؛ بنابراین اگر نگاه شما به صورت خیره و عمدی نیست و در اثر برخوردهای طبیعی و اجتماعی ایجاد می شود به آن حساس نباشید، مهم آن است که بتوانید نگاه عمدی و اختیاری خود را کنترل نمایید.

متأسّفانه با این ناهنجاری اجتماعی روبه‌رو هستیم که برخی از خانم‌ها با وضع نامناسب پوشش و آرایش خود زمینه‌ساز انحراف و به گناه افتادن دیگرانند. چه ما بخواهیم یا نخواهیم در طول شبانه‌روز با طیف وسیعی از این افراد مواجهیم که در محیط تحصیل، اشتغال، زندگی و… حضور دارند؛ بنابراین به نظر می‌رسد راه نجات بخش آن است که من و شما به حدّی از خودسازی برسیم که موفق به کنترل نگاه خود گردیم.

گفتنی است که گرچه ازدواج و داشتن رابطه عاطفی و زناشویی مناسب با همسر به نوبه خود یکی از مواردی است که زمینه نگاه به نامحرم را خواهد کاست؛ امّا به هیچ وجه به تنهایی نمی‌تواند به عنوان راهکاری مؤثّر در این زمینه باشد؛ زیرا واقعیت آن است که متأهلین زیادی وجود دارند که متأسّفانه به «چشم‌چرانی» مبتلا هستند؛ بنابراین در ادامه برخی راه‌کارها جهت کنترل نگاه به نامحرم پیشنهاد می‌شود:

کنترل محرک های دیداری و شنیداری: بیشترین عامل گرایش مردان به سوی چشم‌چرانی از سویی حس تنوع طلبی مردان و از سوی دیگر حس خودنمایی در زنان است؛ بنابراین از حضور و تردّد در مکان‌هایی که زنان بد‌حجاب خودنمایی می‌کنند، پرهیز نمایید.

کوچک نشمردن گناه «نگاه به نامحرم»: هر انحراف بزرگی، مقدّماتی دارد. امام صادق(علیه السلام) می‌فرمایند:

«اَلنَّظرَهُ بَعْدَ النًّظرَهِ تَزرِعُ فی الْقَلبِ الشَّهْوَهَ وَ کَفی بِها لِصاحِبِها فِتْنَه؛[ محمدبن علی بن حسین بن بابویه (صدوق)، من لا یحضره الفقیه ،ج 4،‌ ص 18، ح 4970.] چشم‌چرانی، تخم شهوت را در دل می‌کارد و چنین کاری برای نگاه‌کننده کافی است که منشأ فتنه گردد».

عزم جدی و مراقبت دائمی نسبت به ترک آن: تحریک‌پذیری غریزه جنسی از طریق چشم به اندازه‌ای است که نه تنها از نگاه تیز و شهوت‌آلود به نامحرم نهی شده، بلکه سفارش شده حتّی به پوشاک زن نامحرم نگاه نکنید. حضرت عیسی(علیه السلام) در این زمینه می‌فرمایند:

«لَا تَکُونَنَّ حَدِیدَ النَّظَرِ إِلَی مَا لَیْسَ لَکَ فَإِنَّهُ لَنْ یَزْنِیَ فَرْجُکَ مَا حَفِظْتَ عَیْنَکَ فَإِنْ قَدَرْتَ أَنْ لَا تَنْظُرَ إِلَی ثَوْبِ الْمَرْأَةِ الَّتِی لَا تَحِلُّ لَکَ فَافْعَل»[ ورام ابن ابى فراس ، مجموعه ورام (تنبیه الخواطر)، ج 1، ص62.   ] ؛ «نباید به چیزی که بر تو روا نیست، خیره نگاه کنی؛ زیرا تا وقتی که چشمت را حفظ کنی هرگز دچار زناکاری نمی شوی و اگر توانستی به لباس زنی که نامحرم است نگاه نکنی، نگاه نکن».

بنابراین شایسته است با توجّه به این‌که نگاه کردن به هر چیزی (هم‌جنس باشد یا غیرهم‌جنس، کودک باشد یا نوجوان، عکس، فیلم، لباس، مجسّمه و یا مانکن) که سبب تحریک شهوت شود، ناپسند است، سعی نمایید در همه حال بر تصمیم خود بر ترک چشم‌چرانی پایبند بمانید.

خود را در محضر خداوند دیدن: و او را در همه حال مراقب و بینای به افعال خود دانستن. امام صادق(علیه السلام) فرمودند:

«ما اعتَصَمَ أحَدٌ بمِثلِ ما اعتَصَمَ بِغَضِّ البَصَرِ؛ فإنّ البَصَرَ لا یَغُضُّ عَن مَحارِمِ اللّه ِإلاّ وقد سَبَقَ إلی قَلبِهِ مُشاهَدَةُ العَظَمَةِ والجَلالِ؛[ محمد محمدی ری‌ شهری، میزان الحکمه، ج 12، ص223، ح20348.] هیچ کس با چیزی چون فروهشتن چشم [از نامحرم وگناه] خود را حفظ نکرد؛ زیرا چشمْ خود را از نگاه به حرام‌های خدا باز نمی‌دارد؛ مگر اینکه قبلاً عظمت و جلال خداوند را در دل خویش مشاهده کند».

همچنین از امیرالمؤمنین علی ‌بن‌ ابی طالب(علیه السلام) سؤال شد:

«بما یُستَعانُ علی غُمضِ البَصَرِ؟ فقالَ: بالخُمودِ تَحتَ سُلطانِ المُطَّلِعِ علی سِترِکَ؛ برای فروهشتن چشم [از گناه] از چه وسیله‌ای می‌توان کمک گرفت؟ فرمود: با آرام گرفتن به همراه در نظر داشتن قدرت خداوندی که بر نهانی‌های تو آگاه است».[ همان، ج 12، ص223، ح20348.]

مطالعه و تفکر پیرامون عواقب سوء دنیوی و اخروی نگاه به نامحرم: برای پی‌بردن به آثار و تبعات هر پدیده‌ای بر پدیده دیگر منطقی آن است که بدانیم این‌ دو چه رابطه‌ای با یکدیگر دارند تا در پرتو شناخت مکانیسم این رابطه به راحتی تأثیر هر کدام را بر دیگری بسنجیم. امیرالمؤمنین علی(علیه السلام) در این مورد می‌فرمایند:

«اَلعَین بَریدُ القَلبِ؛[ همان، ص 209، ح20285.]چشم، پیغام رسان دل است».

این روایت نشان از آن دارد که «چشم» بر «دل» تأثیرگذار است؛ زیرا سخنان پیغام‌رسان برای پیغام دهنده حجّت و اعتبار دارد. از اینجا می‌توان حدس زد که نگاه، تأثیرات عمیقی بر روح و روان انسان می‌گذارد، خصوصاً بعد از اینکه بدانیم فاصله نگاه و گناه چیزی جز جابجا شدن یک حرف (نون) نیست؛ لذا در ادامه به سه مورد از تبعات و پیامدهای نگاه به نامحرم به طور اجمال اشاره می‌نماییم.

آشفتگی روانی: چشم چرانی، آرامش روحی و روانی انسان را نابود ساخته و فرد را دچار اندوه و حسرت طولانی می‌نماید. امیرالمؤمنین علی(علیه السلام) می‌فرمایند:

«مَنْ أَطْلَقَ طَرْفَهُ کَثُرَ أَسَفُهُ ؛[ محمّد باقر مجلسی، بحارالأنوار، ج 75، ص91، ح 98.] هر کس دیده اش را آزاد گذارد، افسوسش زیاد شود».

غفلت و فراموشی: حضرت علی(علیه السلام) می‌فرماید:

«لَیْسَ فِی الْبَدَنِ شَیْ ءٌ أَقَلَ شُکْراً مِنَ الْعَیْنِ فَلَا تُعْطُوهَا سُؤْلَهَا فَتَشْغَلَکُمْ عَنْ ذِکْرِ اللَّهِ عَزَّ وَجَل؛[ همان، ج 10، ص 107، باب 7، ح 1.    ] چیزی در بدن کم سپاس‌تر از چشم نیست. خواسته او را ندهید که شما را از ذکر خدا باز می دارد».

عذاب اخروی: رسول خدا(صلی الله علیه و آله و سلم) می‌فرماید:

«مَنْ مَلَأَ عَیْنَیْهِ مِنِ امْرَأَةٍ حَرَاماً حَشَاهُمَا اللَّهُ تَعَالَی یَوْمَ الْقِیَامَةِ بِمَسَامِیرَ مِنَ النَّارِ وَ حَشَاهُمَا نَاراً حَتَّی یَقْضِیَ بَیْنَ النَّاسِ ثُمَّ یُؤْمَرُ بِهِ إِلَی النَّار؛[ محمدبن علی بن حسین بن بابویه (صدوق) ، ثواب الأعمال و عقاب الأعمال، ص 286.] آن که چشمانش را از نگاه به زن نامحرم پر کند، روز قیامت، خداوند چشمانش را با میخ‌های آتشین و از آتش پر کند، تا وقتی که به حساب مردم رسیدگی کند، سپس امر می‌شود که او را به جهنم ببرند».

مطالعه و تفکر پیرامون چشم پاکی و نتایج آن

چشمی که به نگاه حرام آلوده نگردد، سبب برکات زیر می‌گردد:

الف. کنار رفتن پرده‌ها از عالم ملک و ملکوت و دیدن شگفتی‌های عالم: رسول خدا(صلی الله علیه و آله و سلم) فرمود:

«غُضُّوا أَبْصَارَکُمْ تَرَوْنَ الْعَجَائِب؛ [ محدث نوری، مستدرک الوسائل، ج 14، ص269، باب 81، ح8.]چشم‌های‌تان را (از نامحرم) بپوشانید تا عجایب و شگفتی‌ها را ببینید».

ب. راحتی قلب: امام علی(علیه السلام) می‌فرماید:

«مَنْ غَضَّ طَرْفَهُ اَراحَ قَلْبَهُ؛[ همان، ص271، باب 81، ح 12. ]هر که پایین اندازد چشم خود را آسایش دهد دل خود را».

ج. رشد اخلاقی و نیک‌خویی:‌ برای پرورش اخلاق پسندیده دستورالعمل‌های فراوانی وجود دارد که یکی از آن‌ها فرو بستن چشم از حرام است؛ زیرا ثابت و پابرجا شدن هر صفتی در انسان منشأ صفات عالی دیگر نیز در او می‌گردد. امام علی(علیه السلام) می‌فرماید:

«مَنْ عَفَّتْ أَطْرَافُهُ حَسُنَتْ أَوْصَافُهُ؛[ عبدالواحد بن محمد تمیمى آمدى، غرر الحکم و درر الکلم، ص 256، ح 5428.] هر کسی اعضا و جوارح او از حرام باز ایستد اخلاق و صفات او نیز نیکو گردد».

د. جلب پاداش الهی: امام صادق(علیه السلام) می‌فرماید:

«مَنْ نَظَرَ إِلَی امْرَأَةٍ فَرَفَعَ بَصَرَهُ إِلَی السَّمَاءِ أَوْ غَمَّضَ بَصَرَهُ لَمْ یَرْتَدَّ إِلَیْهِ بَصَرُهُ حَتَّی یُزَوِّجَهُ اللَّهُ مِنَ الْحُورِ الْعِین ؛[ مکارم الأخلاق، ص236، فصل عاشر.] اگر کسی چشمش بزنی افتد و چشم از او بردارد و به آسمان اندازد، یا ببندد، هنوز چشم بهم نزده که خداوند حور العینی به او تزویج نماید».

هـ. چشیدن شیرینی و لذّت ایمان: پیامبر اسلام(صلی الله علیه و آله و سلم) فرمودند:

«النَّظَرُ سَهْمٌ مَسْمُومٌ مِنْ سِهَامِ إِبْلِیسَ فَمَنْ تَرَکَهَا خَوْفاً مِنَ اللَّهِ أَعْطَاهُ اللَّهُ إِیمَاناً یَجِدُ حَلَاوَتَهُ فِی قَلْبِهِ؛[ محمدبن علی بن حسین بن بابویه (صدوق)،بحارالأنوار، ج101،ص 38، ح 34.] نگاه، تیری مسموم از تیرهای شیطان است، هر که از ترس خدا آن را ترک کند خداوند ایمانی به او می دهد که شیرینی آن را در دل خود احساس می کند».