مصر همچنان به لحاظ سیاسی و امنیتی در آشفتگی و هرج و مرج ناشی از تغییر ناگهانی معادلات داخلی به سر می برد. اقدام ارتش علیه محمد مرسی و برکناری وی از قدرت و کشتار فاجعه آمیز طرفداران اخوان المسلمین در خیابانهای قاهره و اسکندریه منجر به ایجاد وضعیتی بحرانی در مصر شده است. در برهه فعلی تلفیق میلیتاریسم و سیاست چهره منطقه ای و بین المللی قاهره را مخدوش کرده است. خطر وقوع و استمرار جنگ داخلی و یا ارتجاع و بازگشت به دوران سیاه حسنی مبارک هم اکنون بر سر ملت مصر سایه انداخته است. بی دلیل نیست که در چنین شرایطی دیکتاتور سابق مصر به جای مجازات در زندان، به اظهار نظر در خصوص آینده سیاسی قاهره می پردازد! متاسفانه نمادها و نشانه های هرج و مرج در مصر بیش از پیش به چشم می خورد. در چنین شرایطی ایالات متحده آمریکا پروژه “محاصره نامحسوس قاهره” را در دستور کار خود قرار داده است. این محاصره جنبه ای سیاسی و امنیتی دارد و بر اساس آن، کاخ سفید در صدد چینش پازلهای سیاسی و منطقه ای و در نهایت تنظیم ضرباهنگ رفتار سیاسی مقامات مصری است.

هشدار صریح مقام معظم رهبری در خصوص اوضاع مصر

چندی پیش مقام معظم رهبری در خطبه های نماز عید سعید فطر به نکات مهم و قابل تاملی در خصوص مسائل جاری در مصر اشاره فرمودند:

” احتمال وقوع جنگ داخلی در مصر قوت گرفته و این یک فاجعه است.آیا اوضاع سوریه، آثار بسیار خطرناک جنگ داخلی و پیامدهای بسیار ناگوار حضور عوامل مزدور غرب و اسرائیل و تروریست‌ها در مناطق مختلف جهان اسلام، برای مصری‌ها قابل درک و عبرت نیست؟ زبان خشن گروه‌ها در مقابل یکدیگر مطلقا بی‌فایده است و اگر جنگ داخلی به راه افتد بهانه لازم برای دخالت قدرتهای بیگانه ایجاد خواهد شد و بلای بزرگی بر سر ملت مصر خواهد آمد….”

همان طور که گویاست،رهبر معظم انقلاب اسلامی به مسئله دخالت قدرتهای بیگانه در مصر اشاره کرده اند. این هشدار صریح باید از سوی ملت مصر و سایر ملت های مسلمان مورد توجه قرار گیرد. ایالات متحده آمریکا به عنوان اصلی ترین کانون مداخله گر در نظام بین الملل سعی دارد به زیرساخت های سیاسی، فرهنگی و امنیتی مصر نفوذ کند. در این میان طرفداران لائیسیته، هواداران حسنی مبارک، تعدادی از ژنرال های ارتش و حتی برخی گروههای سلفی تندرو که خواستار به دست آوردن قدرتی حداقلی هستند به ایالات متحده آمریکا به صورت مستقیم و غیر مستقیم یاری می رسانند. این خود خطری است که باید از سوی انقلابیون مصر جدی گرفته شود. “گذار از دوران مبارک” نباید با “دخالت غرب در امور داخلی مصر” گره بخورد.

واژگان کودتا، اعتراض، نظامی گری، مداخله جویی و افراطی گری در فضای سیاسی قاهره به یکدیگر گره خورده است. لائیسیته و تکفیری گری را می توان به دو لبه یک قیچی برنده تشبیه کرد که حرکت آن می تواند ملت مصر را فلج سازد. افراط و تفریط شکل گرفته در مصر طی دوران ریاست جمهوری حسنی مبارک و محمد مرسی تحت تاثیر حاکمیت لائیسیته و سلفی گری بوده است.

مروری بر تحولات داخلی مصر

متاسفانه آنچه در مصر رخ می دهد یک تراژدی تمام عیار است. بر هیچ کس پوشیده نیست که ملت مصر تا چه اندازه نسبت به حاکمیت طرفداران حسنی مبارک و حامیان غربی وی نگران است. اساسا انتخاب محمد مرسی به عنوان رئیس جمهور مصر بر همین مبنا صورت گرفت. “گذار از دوران مبارک” و” حرکت به سوی آزادی از چنگال غرب” دو هدف اصلی ملت مصر طی سالهای اخیر بوده است. اقبال ملت مصر به شریعت اسلامی و لحاظ نمودن آن در قانون اساسی نیز مرهون و معلول وجود نگاه متعالی اسلام خواهانه در آنهاست. در چنین شرایطی باید راهی برای خروج از بن بست پیدا کرد. طی روزهای اخیر تحولات سیاسی زیادی در مصر به وقوع پیوسته است:

حزب سازندگی و توسعه وابسته به جماعت اسلامی مصر پیشنهاد کرده است که محمد مرسی رئیس جمهور برکنار شده این کشور، نخست وزیری را برعهده بگیرد. علاء ابوالناصر دبیرکل حزب سازندگی و توسعه مصر اعلام کرد منتظر پاسخ ارتش به پیشنهادهای خود برای خارج کردن این کشور از بحران کنونی است.ابوالناصر همچنین خواستار برگزاری همه پرسی درباره نقشه راه مرحله انتقالی در مصر شد.این در حالیست که محمد مرسی رئیس جمهور برکنار شده این کشور به علت اتهامات در خصوص فرار از زندان، قتل و همچنین جاسوسی، برای حدود یک ماه دیگر در بازداشت خواهد بود. مرسی اوایل ماه ژوئیه توسط ارتش مصر برکنار شد و از آن زمان تاکنون در بازداشت است.

وزارت کشور مصر نیز در هشدار جدیدی به تظاهر کنندگان طرفدار محمد مرسی، رئیس جمهور برکنار شده مصر، اطلاع داد در صورتی که خیابان ها را مسدود و از رفت و آمد ممانعت کنند، پلیس مداخله خواهد کرد.

این هشدار یک روز بعد از تظاهراتی در قاهره داده شد که هزاران نفر در اعتراض به برکناری و بازداشت محمد مرسی، در آن شرکت کردند.

وزارت کشور مصر در بیانیه ای تظاهر کنندگان را به ارتکاب جرائم زیادی از جمله مسدود کردن جریان آمد و شد، ربودن روزنامه نگاران و ضبط تجهیزات آنها متهم کرد.به گزارش خبرگزاری فرانسه از قاهره، این بیانیه تاکید کرد به طور قاطع با این اقدامات و هر گونه تهدید امنیت شهروندان مقابله خواهد شد.

موضوع دیگر در این خصوص، به موضع گیری های محمد البرادعی در خصوص تحولات جاری در مصر باز می گردد.دادگاهی در قاهره شکایتی را دریافت کرد که به موجب آن از دادگاه خواسته شده است تابعیت مصری محمد البرادعی مدیر کل سابق آژانس بین المللی انرژی اتمی لغو شود. در این شکایت از دادگاه خواسته است نشان افتخار «نیل» از محمد البرادعی پس گرفته شود و این سیاستمدار از کشور ممنوع الخروج شود. در این شکایت از عدلی منصور رئیس جمهوری موقت مصر به دلیل قبول استعفای محمد البرادعی پس از پایان دادن به تحصن هواداران محمد مرسی در میدان رابعه عدویه و النهضه انتقاد شد. شکایت مذکور البرادعی را متهم می کند که با استعفای خود این شائبه را که پایان دادن به تحصن هواداران اخوان المسلمین بر خلاف قانون و مقررات بوده است تقویت کرد. پیش از این نیز شکایات دیگری علیه محمد البرادعی مطرح شده بود که در همه آنها البرادعی به خیانت در امانت متهم شده بود.البرادعی در خصوص وضعیت جاری در کشورش می گوید:

” آنچه که علیه محمد مرسی، رئیس جمهوری برکنار شده مصر رخ داد، در نتیجه وجود نظام ریشه داری بود که علیه وی توطئه چینی کرد و به دروغ، بحران برق و مسائل دیگر را در دوره وی ایجاد کرد. پاکسازی دستگاه قضایی باید اولین تصمیم محمد مرسی می‌بود، چرا که دستگاه قضایی پایه و اساس نظام است و باید مرسی یک دادگاه انقلابی ویژه تشکیل می‌داد تا نظام مبارک را محاکمه کند و نباید این اقدام آخرین تصمیم وی می‌بود. ”

سایه نامبارک فرعون بر رود نیل

حسنی مبارک، دیکتاتور سابق مصر و همراهانش با مشاهده وضعیت نا به سامان سیاسی داخلی در مصر، سودای بازگشت به قدرت را در سر دارند. البته بدیهی است که حسنی مبارک دیگر نمی تواند به جایگاه خود بازگردد، اما چنین سودای خطرناکی در سر طرفداران وی در ارتش و ادارات دولتی وجود دارد. بنابراین ملت مصر هم اکنون با خطر انحراف یا حتی امحای قیام بزرگ خود علیه حسنی مبارک رو به روست. اعلام آزادی حسنی مبارک از زندان خود نشانه ای دال بر وقوع برخی تحرکات خطرناک در مصر است. ایالات متحده آمریکا و عربستان سعودی که از اصلی ترین حامیان کشتار ملت مصر توسط ارتش بوده اند، در صددند بار دیگر بازماندگان مبارک را در معادلات سیاسی قاهره جای دهند.

اخیرا روزنامه مصری الیوم السابع با انتشار نواری صوتی منسوب به حسنی مبارک، دیکتاتور سابق مصر نکاتی را از قول وی اعلام کرده است :

” پیشتر بر این باور بودم که عبدالفتاح السیسی، وزیر دفاع مصر وابسته به اخوان المسلمین است، اما برایم ثابت شد که وی شخصی زیرک است! حبیب العادلی، وزیر کشور اسبق مصر تنها ظرف سه روز می‌توانست اوضاع را در کشور آرام کند، در حالی که سامی عنان، رئیس سابق ستاد ارتش مصر این توانایی را نداشت. من در سال 2010 احساس کردم که آمریکا به هر طریقی شده، قصد دارد مرا برکنار کند، آمریکایی که داستان انتقال وراثتی حکومت به پسرم جمال را مطرح کردند!”

در همین جهت اظهارات دیکتاتور سابق مصر نشان می دهد که وی سعی دارد حداقل در ظاهر،حمایت ایالات متحده آمریکا از خود را در برهه حساس فعلی کتمان کند. بر هیچ کس پوشیده نیست که دولت باراک اوباما رئیس جمهور ایالات متحده آمریکا تا آخرین روزهای سقوط مبارک از وی حمایت می کرد و حتی نسبت به سرکوب انقلابیون کمترین موضعی نمی گرفت. در هر صورت باید مراقب حرکات خزنده حسنی مبارک و همراهانش در فضای سیاسی داخلی مصر بود. این حرکات خزنده می تواند پیام یا نشانه ای دال بر رسوب دوباره دیکتاتوری غربی-صهیونیستی در مصر باشد. حسنی مبارک خود قبلا نماد این نوع دیکتاتوری در قاهره بوده است.

لزوم دشمن شناسی ملت مصر

هم اکنون ملت مصر در چنین برهه حساسی باید “دشمن شناسی” دقیق را در صدر اهداف خود تعریف کند. در این خصوص ایالات متحده آمریکا و عربستان سعودی حکم اصلی ترین کانون های القای توطئه و آشوب در مصر را دارند. افزایش سطح مراودات سیاسی، امنیتی، تجاری و حتی برگزاری مانورهای نظامی مشترک میان مصر و عربستان در دوران مرسی چه معنا و مفهومی داشته است؟ حافظه تاریخی مرسی تا اندازه ای ضعیف شده بود که حمایت های وقیحانه ریاض از حسنی مبارک را در دوران دستگیری و زندانی شدن و شکنجه اعضای اخوان المسلمین در مصر را فراموش و تصویری آرمانگرایانه از ریاض ترسیم کرد. به جرأت می توان ادعا کرد که یکی از اصلی ترین عوامل تضعیف حکومت مرسی ترسیم تصاویر غیر واقعی و خیال پردازانه از کاخ سفید، عربستان و حتی جامعه مصر بوده است. نکته تاسفبار برای اخوان المسلمین اینکه آل سعود به شدت از برکناری مرسی از قدرت استقبال کرده است. حتی برخی منابع امنیتی رژیم صهیونیستی ( مانند دبکا فایل) فاش کرده اند که ریاض در سرنگونی حکومت مرسی نقشی محوری ایفا کرده است. به عبارت بهتر، ” استقبال از سرنگونی مرسی” دست مریزاد آل سعود به اخوان المسلمین بوده است! در چنین شرایطی باید از گذشته عبرت گرفت. رفتار شناسی عربستان در قبال تحولات قاهره نشان می دهد که شاهزاده بندر بن سلطان به عنوان رئیس دستگاه امنیت سعودی ها در صدد پیاده سازی نقشه های خطرناکی در قاهره است.

بی دلیل نیست که اتاقهای فکر در ایالات متحده آمریکا و رژیم صهیونیستی برای ادامه حیات خطرناک و مسموم گروههای طرفداران لائیسیته و تکفیری‌ در کشورهای مسلمان به یک اندازه اهمیت قائل هستند. میلیتاریزه کردن فضای سیاسی مصر بسیار خطرناک است. در چنین فضایی ملت مصر باید ضمن تکیه بر آگاهی و هشیاری جمعی، استقلال خود در خاورمیانه و نظام بین الملل حفظ کند. بدون شک اکثر شهروندان مصری نسبت به این حقیقت واقف هستند که واشنگتن، تل آویو و ریاض هیچ گاه خیرخواه آنها نبوده و با نگاه ابزارگرایانه خود سعی در هدایت تحولات قاهره دارند. بنابراین کار بزرگ ملت مصر به تازگی آغاز شده است. زمان حیات دوباره ملت مصر زیر سایه استقلال از غرب و متحدان عربی آمریکا فرا رسیده است.

نتیجه گیری

ملت مصر در شرایط سخت و تعیین کننده ای قرار گرفته اند. هم اکنون بیشترین توطئه ها متوجه ملت مصر و این سرزمین اسلامی و تاریخی است. رژیم صهیونیستی نیز به صورت چراغ خاموش، ولی مستمر و فعال اوضاع قاهره را رصد می کند و در صدد احیای دوران تاریک وابستگی قاهره به تل آویو است. بدیهی است که روحیه انقلابی ملت مصر، اعم از مخالفان و موافقان مرسی پابرجا و استوار است. نظرسنجی موسسه “پیو” در همان ماههای اول سقوط مبارک نشان می دهد که اکثر ملت مصر با پیمان کمپ دیوید و همچنین ارتباط با ایالات متحده آمریکا مخالف هستند. این در حالیست که تعداد زیادی از شهروندان مصری نیز به واسطه نقش آفرینی بارز کاخ سفید در خصوص حمایت از حسنی مبارک (و همچنین حمایت از سرکوبگری های اخیر ارتش مصر) واشنگتن را دشمن اصلی قاهره می دانند. نقش آفرینی منفی عربستان سعودی در امور داخلی مصر نیز به هیچ عنوان قابل کتمان نیست. در چنین شرایطی باید پروسه “نجات قیام مصر” با هدف جلوگیری از بازگشت دوباره عوامل غرب و رژیم صهیونیستی و تلاش برای ایجاد و استکرار وحدت ملی مورد توجه قرار گیرد.

بصیرت