قوی ترین طلسمات+قویترین دعا و طلسم+قوی ترین کتاب طلسم و دعانویسی مطالب مذهبی+طلسم سیاهی و طلاق+طلسم احضار محبت معشوق+دانلود کتاب طلسم محبت و طلاق قوی
نماز- چرایی نماز – نماز اول وقت
۱۳۹۵/۰۲/۲۱
–
۲۲۳ بازدید
سلام..میخواستم کمکم کنیددرباره اینکه چجوری نمازم وسروقت بخونم..اصلن چرابخونم؟
درپاسخ به مطالب زیر توجه کنید .
الف) چرا باید نماز بخوانیم ؟
در ابتدا لازم است بگوییم نماز در همه ادیان الهی وجود داشت است . البته در همه آنها به یک صورت و شکل نبوده است . آنچه مسلم است مراسمی به عنوان عبادت و پرستش در کلیه ادیان وجود داشته و دارد. با اندک مطالعه ای پیرامون تاریخ ادیان و مذاهب این مطلب کاملاا روشن می گردد. قرآن مجید نیز توصیه به نماز را از زبان بسیاری از پیامبران ادیان گذشته نقل کرده است .
نماز داراى جایگاه ویژه اى در ادیان الهى است و در طول تاریخ تمامى پیامبران و پیروان آنها سفارش به نماز شده اند. اما چرا نماز؟ اسلام و قرآن داراى سیستمى ترتیبى جهت نیل آدمى به مراتب کمال است که از جمله آنها اقامه نماز مى باشد. محور تربیت و تعالى انسان در مکتب اسلام، با توجه به خداوند و در نظر گرفتن موقعیت او و نیز جایگاه خود انسان میسّر است. این توجه با نماز حاصل مى شود. نماز و نه هیچ عبادت دیگرى، براى خداوند سودى به همراه ندارد و اگر هیچ کس در تمامى هستى سر بر آستان او نساید، بر دامن کبریایى او گردى نمى نشیند. ولى غفلت انسان از خداوند، زمینه سقوط وى به پست ترین درجات را فراهم مى کند. حال آن که یاد خداوند او را بر طریق مستقیم نگاه مى دارد و در طوفان حوادث زندگى و فراز و نشیب آن دست او را مى گیرد. اگر بخواهیم نقش نماز را در طول زندگى به چیزى تشبیه کنیم، باید بگوییم: نماز همانند چراغ هایى نورانى در مسیرى تاریک و ظلمانى و پیچ در پیچ است که انسان را به پیمودن راه اصلى و منحرف نگشتن و اسیر غول بیابان نشدن دعوت مى کند. این چراغ ها باید همواره روشن باشد وگرنه آدمى ممکن است در مرحله اى به بیغوله اى بیفتد و چه بسا بازگشت از آن میسر نباشد. فلسفه اصلى نماز و دیگر عبادات همین است. بدون نماز و عبادت انسان تربیت نمى شود و توان لازم را براى پیمودن راه کمال نمى یابد.نـمـاز موجب یاد خداست: یاد خدا بهترین وسیله براى خویشتن دارى و کنترل غرایز سرکش و جلوگیرى از روح طغیان است . نمازگزار همواره به یاد خدا مى باشد , خدایى که از تمام کارهاى کوچک وبزرگ ما آگاه است , خدایى که از آن چه در زوایاى روان ما وجود دارد و یا ازاندیشه ما مى گذرد , مطلع و با خبر است و کـمـترین اثر یاد خدا این است که به خودکامگى انسان و هوسهاى وى اعتدال مى بخشد , چنان که غـفلت از یاد خدا و بى خبرى از پاداشها و کیفرهاى او، موجب تیرگى عقل و خرد و کم فروغى آن مى شود . انـسـان غـافـل از خـدا در عـاقبت اعمال و کردار خود نمى اندیشد و براى ارضاى تمایلات و غرایز سـرکـش خـود حد و مرزى را نمى شناسد و این نماز است که او را در شبانه روزپنج بار به یاد خدا مى اندازد و تیرگى غفلت را از روح و روانش پاک مى سازد . به راستى , انسان که پایه حکومت غرایز در کانون وجود او مستحکم است , بهترین راه براى کنترل غرایز و خواستهاى مرز نشناس او همان یاد خدا , یاد کیفرهاى خطاکاران و حسابهاى دقیق و اشتباه ناپذیر آن مى باشد . از این نظر قرآن یکى ازاسرار نماز را یاد خدا معرفى مى کند : اقم الصلوه لذکرى نماز را براى یاد مـن بـپـا دار(سوره طه , آیه 14). اگر بخواهیم نقش نماز را در طول زندگى به چیزى تشبیه کنیم، باید بگوییم: نماز همانند چراغ هایى نورانى در مسیرى تاریک و ظلمانى و پیچ در پیچ است که انسان را به پیمودن راه اصلى و منحرف نگشتن و اسیر غول بیابان نشدن دعوت مى کند. این چراغ ها باید همواره روشن باشد وگرنه آدمى ممکن است در مرحله اى به بیغوله اى بیفتد و چه بسا بازگشت از آن میسر نباشد.
ب ) فلسفه خواند ن نمازبه شکل خاص ومعین
علّت و فلسفه احکام (یا حداقل برخی از احکام) بر کسی روشن نیست. این که چرا نماز صبح دو رکعت است یا نماز ظهر چهار رکعت یا چرا حمد و سوره نماز صبح و مغرب و عشا باید بلند خوانده شود، فلسفه آن روشن نیست. ولی در عین حال می توان گفت : خواندن نماز به صورت عربی و با همان الفاظ ,، شکل وقالب معین و کلماتی که پیامبر و دیگر مسلمانان صدر اسلام می خواندند دلائل مختلفی دارد که به برخی ازآن ها اشاره می کنیم.
اول: تعبدی و توقیفی بودن خواندن نماز به لفظ عربی، این معنا که شریعت اسلام دستور به عربی خواندن نماز داده است.این عبادات بر اساس دستور پیامبر و طبق عمل آن بزرگوار انجام می شود. پیامبر(ص) فرمود: صلوا کما رأیتمونی أُصلّی(بحارالأنوار، ج 82، ص 275 ) همان طور که من نماز می خوانم شما بخوانید. آنچه در عبادت باید مورد توجه باشد، عبودیّت و بندگی است. با توجه به این که روح عبادت بر تسلیم و تعبد است طبعا انسانی که می خواهد عبادت خدا کند آن چیزی را انجام می دهد که خداوند خواسته است وبر طبق آیات و روایات و سیره پیامبر این واجب و تکلیف دینی به این شکل واجب شده . اگر چه انسان می تواند در غیر اوقات نماز با هر زبانی با خداوند سخن گوید.افزون بر آن عبادت خداوند نیز وقتى عملى خواهد شد که آنچه او خواسته است ما انجام دهیم؛ نه آنچه که دلمان مى خواهد. چه این که روح عبادت، همانا عبودیت و بندگى است یعنى تسلیم فرمان بودن که طبیعتا باید انضباط و مقرراتى باشد تا بنده را به آن امتحان نموده، روح بندگى را در او پرورش دهند.
ثانیا: انسان باید دقیقا جایگاه خود را در هستى و به ویژه در برابر خداوند بازشناسد و متناسب با آن تصمیم بگیرد و عمل کند. به عبارت دیگر ابتدا باید جهان بینى خود را درست کرده و موضع خویش را در برابر خداى هستى روشن ساخت. در این جا دو روى کرد وجود دارد:
الف) موضع اومانیستى( Humanism ) این نگرش در سده هاى اخیر در اروپا رونق گرفت و به دیگر نقاط جهان نیز سرایت کرد به گونه اى که بسیارى نادانسته و حتى بدون آشنایى با نام و مفهومش شدیدا تحت تأثیر آن قرار گرفته اند. بر اساس این بینش انسان به جاى خدا مى نشیند. هرگونه برنامه و دستورالعمل آسمانى و خدایى را واپس مى زند و هرگونه بخواهد تصمیم مى گیرد و عمل مى کند. طبق این بینش اگر انسان بخواهد خداپرستى هم بکند به دلخواه خود و آن سان که مى پسندد عمل مى کند نه آن طور که از ناحیه خداوند تعیین شده است. به عبارت دیگر در نگرش اومانیستى انسان اصل مى باشد. این روش چیزى جز حاکمیت مطلق نفس اماره نیست و مسأله اى به نام تکلیف و وظیفه از ناحیه موجودى قدسى و فرابشرى به کلى کنار نهاده شده است.
ب ) موضع توحیدى( Theistic ) این نگرش مبتنى بر چند واقعیت است: – مالک تمام هستى از جمله انسان خداست (انا لله) و ما حتى مالک خویش نیز نیستیم. دوم آن که تمام هستى به سوى خدا باز مى گردد (وانا الیه راجعون). سوم این که کمال نهایى انسان در عبادت و پیروى پروردگار است. و چهار آن که اولین لازمه عبادت شناخت معبود و بازشناسى این نکته است که چگونه عبادتى شایسته مقام وى مى باشد و چون خداوند بهتر از هرکس حقیقت خویش و چگونگى عبادت شایسته را مى شناسد پس همو بهتر مى تواند ما را بر این امر هدایت فرماید. از همین رو ما را به بهترین نوع عبادات واداب آن رهنمون گردیده است.
ج)
جدید / نرم افزار پرسـمــان 3 (نسخه آندروید) تولید شد. برای دریافت رایگان کلیک کنید. / کانال تلگرامی پرسمان: porseman@
نمی توانم نماز اول وقت بخوانم (به زور والدین اکثر اوقات نماز اول وقت می خوانم اما اگر زور نباشد تا آخر وقت به تأخیر می افتد( راهکاری ارائه دهید تا نماز به وقتش خوانده شود.
شما اگر می دانستید که نماز به آنهم در اول وقت چه صلاحیت و شایستگی در شما ایجاد می کند و چگونه انسان را لایق توجه و عنایت حق تعالی می گرداند، هرگز چنین نمی کردید. بنابراین مشکل اصلی شما ضعف شناختی نسبت به خداوند، هدف زندگی و نقش دین در رشد و کمال معنوی انسان و همچنین ضعف آگاهی نسبت به نماز و نقش عبادت در زندگی، قرب الهی و شکوفایی هویت انسان و کسب سعادت آخرتی است. بنابراین راهکار اصلی این است که مطالعه کنید و آگاهی خود را نسبت به دین و عبادت و نماز افزایش دهید.
لازم است همیشه متذکر این معنا باشیم که هدف زندگی انسان، قرب به خداوند است و انسان مومن هیچ کاری در زندگی خود مهمتر از نزدیک شدن به خداوند ندارد. سعادت دنیا و آخرت انسان در گرو یاد خدا و انس با او و تقرب به او است و نماز از میان عبادات مهمترین و بهترین وسیله یاد خدا و نزدیک شدن به او است. الصلاق قربان کل تقی. نماز باعث نزدیک شدن انسان با تقوا به خداوند است. سهل انگاری نسبت به نماز سهل انگاری نسبت به سعادت دنیا و آخرت است و باعث می شود انسان در دنیا و آخرت از زیانکاران باشد.
همچنین در صورتی که سستی در عبادت و نماز, طولانی گردد، نشانگر بروز مشکل و موانع در زوایای وجودی انسان است که باید به صورت اساسی برطرف شود . بعضی از این مشکلات عبارتند از:
1- حب نفس و دوست داشتن بیش از حد خود.
2- جای گیری حب دنیا و زرق و برق آن در دل آدمی.
3- استفاده از غذای حرام و ناپاک.
4- تکرار گناه به حدی که دل سیاه گردد و شوق عبادت گرفته شود. با تفحص در نفس خود باید علت را پیدا کرد و مداوا نمایند.
5- نشناختن نماز و اهمیت و اسرار نهفته در آن. (که باید در فلسفه نماز مطالعه و تفکر کرد).
6- نشناختن نیاز انسان به نماز و نقشی که نماز در تکامل و سعادت انسان دارد.
7- عدم شناخت و توجه کافی نسبت به معبود; یعنی , همو که در نماز با او سخن می گوییم. (راه حل آن تفکر در نعمت و عظمت خداوند است)
8- اشتغال ذهن و فکر و اندیشه و تعلق قلب به دنیا و مسائل مادی.
اما راه کارهای عملی قابل ارائه به قرار زیر است :
1- برای ترغیب و تشویق به نماز, در آغاز بایستی زیر بناهای فکری فرد را مورد بررسی قرار داده و در اصلاح آن بکوشید. دیدگاه فرد در مورد خداوند, جهان هستی, انسان, معاد و… اموری است که دارای نتیجه مستقیم بر عملکرد فرد است. پس باید به تقویت و اصلاح این مبانی کوشید.
2- نماز, عملی است که در مجموعه عقیده توحیدی, دارای معنا و فلسفه است. پس در آغاز بایستی این مجموعه شناخته شود تا نماز جایگاه خود را در ذهن و اندیشه فرد باز نماید, از این رو یک شناخت صحیح و سالم و واقعی را در ذهن شخص رقم بزنید و او را به صورت مستقیم و غیرمستقیم از این واقعیت آگاه سازید.
مانند این که گوشزد گردد که در بینش توحیدی اسلام و دیگر ادیان الهی, انسان موجودی است که به سوی کمال و لقای پروردگار در حرکت است. «انا لله و انا الیه راجعون; از خدائیم و به سوی او باز می گردیم».
حال در این مسیر, ابزارهایی به مدد انسان می آید، تا او از فراموش کردن مسیر و هدف باز دارد که از مهم ترین آنها «نماز» است. «اقم الصلاه لذکری ; نماز را برای یاد من بپا دار».
انسان بدون نماز که بهترین راه ارتباطی با خداوند است ضعیف و ناتوان و حقیر خواهد شد و در تاریکی گناهان فرو خواهد لغزید. انسان طالب قدرت و توانایی است و این طلب خود را بیشتر از طریق ارتباط با قدرت بی نهایت خداوند و عبادت عملی می کند. نماز مانند باطری گوشی همراه که پس از مدتی ضعیف می شود و نیاز به شارژ دارد، شارژ کننده نیروهای معنوی انسان است.
ما در هر روز پنج نوبت نماز می خوانیم و با ارتباط با خدای متعال از او نیرو می گیریم. نماز معراج مومن است. آرامش و نورانیت مومن از طریق نماز و عبادت خداوند تامین می شود. نماز اظهار عبودیت و عشق نسبت به خالق و معشوق هستی است.
عبادت خواص بسیاری برای انسان دارد که شمارش آن ها و بیان آن خارج از حوصله یک نوشته و پاسخ است. در این زمینه کتاب های فراوانی نگاشته شده است که باید مطالعه نمود. کسانی که نماز نمی خوانند و یا در این مسیر کوتاهی می کنند، از این نیرو بی بهره می مانند و شخصیت آنان ضعیف و کوچک می شود و توانایی های اندکی دارند. روح مومن قوی و توانا است، چون دائما با خدای مهربان و نیروی مطلق هستی ارتباط دارد و به او تکیه می کند، به خاطر همین سختی های زندگی را به راحتی تحمل می کند و در مقابل هیچ دشمنی کم نمی اورد و برابر هیچ زورگویی کرنش نمی کند. آدمی بدون نماز راه را گم خواهد کرد.
نمازهای پنج گانه همانند چراغ های برق هستند که مسیری طولانی و پر خطر را روشن کرده اند تا کسی راه را گم نکند و به بیراهه و سقوط کشانده نشود. آنچه که موجب می گردد و برخی از نماز, روی گردان باشند و یا نسبت به آن تساهل کنند, ندانستن فلسفه نماز و یا درکی غلط از آن است.
سبک شمردن نماز:
از پیامبر اکرم(ص) نیز نقل شده است که فرمود: لا ینال شفاعتی من استخف بصلاته، شفاعت من به کسی که نمازش را سبک شمارد نمی رسد.(محمدی ری شهری، میزان الحکمه، دارالحدیث، ج5، ص117) چنان که امام صادق(ع) فرمود: شفاعت ما(خانواده) به کسی که نماز را سبک شمارد، نمی شود.(محمد بن یعقوب کلینی، کافی، ج2، ص270 و محمدی ری شهری، منتخب میزان الحکمه،سید حمید حسینی، دوم، 1382، قم، درالحدیث، ص302، حدیث3649)
از نظر اسلام نماز اهمیت بس عظیمی دارد در روایات به این تعبیرات بر می خوریم:
1- نماز ستون و پایه استوار دین است.
2- چهره و شکل دین است.
3- نماز انسان را به خدا نزدیک می کند.
4- نماز محبوبترین عمل است نزد خداوند.
5. امام صادق(ع) فرمود: اولین عملی که از انسان محاسبه می شود نماز اوست و اگر درست بود به مابقی اعمال او نظر می شود و اگر نه به مابقی اعمال او نگاه نمی شود.
و امام باقر(ع) فرمود: اولین چیزی که(در روز قیامت) محاسبه می شود نماز است اگر پذیرفته شد مابقی اعمال را می پذیرند(و گرنه پذیرفته نمی شود).(منبع روایت فوق، منتخب المیزان، همان، ص298 روایت 3591-3604) برخی چنین می پندارند که نماز انسان , نیازی را از خداوند برطرف می کند که البته خیالی واهی است.
خداوند نیازی به هیچ مخلوقی ندارد. از این رو آنچه که به عنوان عبادات بر آن تأکید شده, جملگی در جهت کمال انسان است.
نماز دارای آثار و فلسفه های متعدد دیگری نیز هست که به آن اشاره می کنیم:
1- نماز، تقدیر و سپاس گزاری از خداوند است.
2 – موجب آرامش انسان است.
3- موجب یاد خداست.
4 – نماز زمینه پرهیز از گناه را در انسان فراهم می کند.
5- تأکیدی بر نظافت و سلامتی است.
6- موجب انضباط و وقت شناسی است.
7 – دارای آثار وحدت بخش اجتماعی است.
8- خداوند منبع قدرت و کمال است و ما با نماز و ارتباط با خداوند از او قدرت و کمال می خواهیم و هدایت می طلبیم.
9-نماز اظهار بندگی نسبت به خداوند است.
10- نماز استعانت و کمک گرفتن از خدا برای طی مسیر زندگی و تحمل دشواری های راه خدا است.
محافظت از اوقات نماز مورد تأکید قرآن کریم و روایات معصومین(ع) است. خداوند در آیه 9 سوره مؤمنون، محافظت از نماز را از اوصاف مؤمنان شمرده است: «و الذین هم علی صلواتهم یحافظون». عدم رعایت اوقات نماز، در قرآن کریم مورد نکوهش قرار گرفته است و آیه شریفه 4 و 5 از سوره ماعون یعنی: «فویل للمصلین الذین هم عن صلاتهم ساهون» در روایات به سبک شمردن و اهمیت ندادن به اوقات نماز تفسیر شده است، چنان چه در روایتی آمده است: «لیس عمل احب الی الله من الصلاه فلا یشغلنکم عن اوقاتها شیء من امور الدنیا فان الله عز وجل ذم اقواما فقال: الذین هم عن صلاتهم ساهون یعنی انهم غافلون استهانوا با وقاتها؛ هیچ عملی در نزد خداوند، محبوب تر از نماز نیست پس نباید هیچ کار دنیایی شما را از اوقات نماز مشغول کند، خداوند در آیه: «الذین هم عن صلاتهم ساهون، گروهی از مردم را سرزنش کرده است چون آنان به وقت نماز اهمیتی نمی دهند» (میزان الحکمه، ج 5، ص 399، ح 10378، انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی).
امیرمؤمنان(ع) در نامه ای به محمد بن ابوبکر نوشته اند چنین فرموده اند: «ارتقب وقت الصلات فصلها لوقتها و لاتعجل بها قبله لفراغ و لاتوخرها عنه لشغل؛ منتظر وقت نماز باش و نماز را در وقتش بگذار و قبل از وقت نماز، برای نماز عجله و شتاب نکن و آن را از وقتش به خاطر کار و شغلت به تأخیر نیانداز» (همان، ح 10380).
از مجموع آیات و روایات و نیز از سیره و روش پیشوایان دین و معصومین(ع) مثل نماز خواندن امیرمؤمنان(ع) در میدان صفین و اوج درگیری با دشمن در اول وقت ظهر و نیز نماز خواندن فرزند برومندش سیدالشهدا(ع) در میدان خون و حماسه کربلا در اول وقت نماز ظهر و توجه خاص سایر امامان معصوم(ع) به نماز اول وقت، استفاده می شود که نماز اول وقت را به خاطر کارهای روزمره و معمول که همیشه وجود دارند نباید به تأخیر انداخت این عبارت زیبا از حضرت امام خمینی(ره) برگرفته از همین رهنمودهای پیشوایان دین است که می فرماید: «به نماز نگویید کار دارم، به کار بگویید وقت نماز است».
فضیلت نماز اول وقت شارع مقدس اسلام ، براى هر نمازى دو وقت قرار داده است : وقت فضیلت ، وقت غیر فضیلت .
آیات و روایات سفارش مى کنند که : نماز را در وقت فضیلتش بخوانید. وقت فضیلت هر نماز، اول وقت آن است . روایاتى فراوانى در مورد فضیلت نماز اول وقت ، از پیامبر اسلام صلى الله علیه و آله و سلم و امامان معصوم علیهم السلام رسیده است ، از جمله :
1- پیامبر اسلام صلى الله علیه و آله و سلم فرمود:وقتى اول ظهر شد و خورشید از دایره نصف النهار به طرف مغرب حرکت کرد، درهاى آسمان و تمام درهاى بهشت باز مى شود و در آن وقت ، دعاها به اجابت مى رسند. خوشا به حال کسى که در آن وقت ، عملى صالح و حسنه اى شایسته انجام دهد تا آن عمل را به سوى آسمان بالا برند.
2- رسول گرامى اسلام صلى الله علیه و آله و سلم فرمود:هنگامى که اول وقت نماز فرا مى رسد، ملکى از زیر عرش الهى ندا مى کند و مى گوید: ایها الناس آماده نماز شوید و به وسیله آن ، آتش هایى را که براى خودتان روشن کرده اید خاموش نمایید. در این جا، آن حضرت مى خواهد بفرماید، کسى که اول وقت مشغول نماز شود، اولین کسى است که به سرعت جواب نداى آن ملک را داده و مبادرت به عمل صالح کرده است و این سرعت و مبادرت نمودن در اعمال صالح از روش پیامبران است .
3- نیز از آن حضرت چنین نقل شده است که فرمود: ملک الموت روزى پنج مرتبه ، موقع نماز به سوى پرونده اعمال انسان نظر مى کند، در این موقع اگر انسانى مشغول نماز باشد، ملک الموت موقع مرگ شهادتین را به او تلقین مى کند و شیطان را از او دور مى سازد.
4- در روایتى از زبان ملک الموت آمده که فرمود:هیچ خانه اى در شرق و غرب عالم نیست مگر این که من هر روز روزى پنج بار هنگام نماز پنجگانه با اهل آن مصافحه مى کنم . هر کس بر نماز اول وقت ، مواظبت کند، هنگام مرگ خودم بر بالین او حاضر مى شوم و شهادتین را بر زبانش جارى مى سازم و شیطان را از او دور مى نمایم . حضرت رسول صلى الله علیه و آله و سلم در این حدیث به دو موضوع مهم اشاره مى فرماید: اول این که ، کسانى که نماز خود را در اول وقت ، انجام مى دهند، موقع مرگ که خطرناک ترین مواقع براى انسان است (و اگر کسى ایمانش ضعیف و سست باشد، ممکن است شیطان ایمان او را ببرد) زبانش باز مى شود و شهادتین را جارى مى کند.
در نتیجه با ایمان کامل از دنیا مى رود، در این موقع اگر کسى هم نباشد که آن مختصر را تلقین کند خود ملک الموت او را تلقین مى کند. دوم این که : شیطان که هنگام مرگ هر انسانى بر بالین او حاضر مى شود و کوشش مى کند ایمان محتضر را بگیرد تا او با حال کفر از دنیا برود، ملک الموت ، آن ملعون را دور مى سازد که ایمان او را نبرد.
5- امام صادق (علیه السلام ) در این باره مى فرماید: هنگامى که وقت نماز داخل شد، تمام درهاى آسمان باز مى شود و فرشتگان ، اعمال انسان را در آن وقت بالا مى برند. دوست ندارم عمل هیچ کس از عمل من جلوتر به آسمان بالا رود و دوست ندارم عمل کسى در پرونده عملش جلوتر از عمل من نوشته شود.
6- نیز امام صادق (علیه السلام ) مى فرماید: من باید در مسابقه به نماز و اعمال صالح از همه جلوتر باشم و نماز خود را در اول وقت که هنوز کسى آن را شروع نکرده بخوانم و در این مسابقه برنده باشم .
7- امام رضا (علیه السلام ) فرمود: هر رکعتى از نماز در اول وقت ، مطابق با هزار رکعت در غیر وقت آن است .
8- امام جعفر صادق (علیه السلام ) نقل شده است که فرمود: شیعیان ما را به مواظبت نمودن نماز اول وقت ، امتحان کنید! (امام (علیه السلام ) مى خواهد این مطلب را بیان کند که اگر نمازگزار، نماز خود را در اول وقت بخواند از شیعیان ما مى باشد.)
9- امام صادق (علیه السلام ) نیز درباره نماز اول وقت مى فرماید: کسى – به نماز اول وقت اهمیت دهد و سعى کند که آن را در اول وقت به جاى آورد، من (چهار چیز را) براى او زمانت مى کنم (و آن ها عبارت اند از):اول این که : هنگام مرگ با حالت شادمانى ، خوشحالى ، راحتى و سرور از دنیا مى رود. دوم این که ، تمام غم ها و غصه ها و ناراحتى هاى او (در دنیا و آخرت ) برطرف مى گردد.
سوم این که ، از عذاب الهى و آتش سوزان جهنم نجت پیدا مى کند. چهارم این که ، (اول صبح قیامت ) داخل بهشت هاى پر نعمت مى شود. نماز امام زمان در اول وقت : یکى از کسانى که حتما نماز خود را اول وقت مى خواند وجود نازنین ، امام زمان حضرت مهدى (علیه السلام ) روحى و ارواح العالمین لمقدمه الفداه مى باشد و براى آن حضرت ، ممکن نیست نماز خود را در غیر وقت خودش اقامه نماید.
بعد از آن حضرت افراد صالح و بندگان مخلص خداونداند. بعضى از محدثان بزرگوار نقل کرده اند که : نماز اول وقت ، حتما بالا مى رود و اگر کسى نماز خود را در اول وقت بخواند ملائکه آسمان ، نماز او را با نماز امام زمان (علیه السلام ) و افراد صالح خداوند، بالا مى برند و از فضل وجود و کرم خداوند دور است .
نمازى که با نماز امام زمان بالا رود، به آن توجه نکند و آن را قبول ننماید. قرآن مجید، نماز اول وقت را یکى از صفات مؤ منان مى داند و مى فرماید :مؤ منان کسانى هستند که نمازهایشان را حفظ مى کنند. حفظ نماز به این است که نمازگزاران آن را از اول وقت به تاءخیر نیندازند. بخشی از کتاب سجاده عشق اثر نعمت الله صالحی حاجی آبادی. برگرفته از سایت غدیر ارگ
آثار نماز اول وقت: نماز اول وقت در نصوص دینی، مورد تأکید بسیار قرار گرفته و فضایل فراوانی برای آن نقل شده است. از نظر تأثیرات روحی، روانی و اجتماعی، می توان امور زیر را نام برد:
الف) عادت دادن شخص به نظم.
ب) وجود نشاط و آمادگی و حضور قلب بیشتر جهت انس و ارتباط با خدا و تقویت کمالات نفسانی.
ج) زمینه سازی جهت برگزاری جماعت های بزرگ و انس و الفت واتحاد بیشتر مسلمانان. توضیح آنکه: وقتی جامعه اسلامی مقید به خواندن نماز در اول وقت باشند، در هر منطقه غالب مردم هم زمان به نماز خواهند ایستاد. این مسأله آمادگی آنان را برای جماعت و ایجاد صفوف گسترده و پرجمعیت بیشتر می کند.
در حالی که نماز در غیر اول وقت، در بین زمانه های مختلف پرکنده می شود و از اجتماع و شکوه عبادی و انس و الفت مؤمنان در مراکز دینی می کاهد.
در مورد ارزش نماز اول وقت آقای مصباح می گوید: آیت الله بهجت از مرحوم آقای قاضی (ره) نقل می کردند که ایشان می فرمود: « اگر کسی نماز واجبش را اول وقت بخواند و به مقامات عالیه نرسد مرا لعن کند! و یا فرمودند: به صورت من تف بیندازد. » اول وقت سرّعظیمی است « حافظوا علی الصلوات: در انجام نمازها کوشا باشید. » خود یک نکته ای است غیر از « أقیموا الصلوة: و نماز را بپا دارید. » و همچنین که نماز گزار اهتمام داشته باشد و مقید باشد که نماز را اول وقت بخواند فی حدّ نفسه آثار زیادی دارد، هر چند حضور قلب هم نباشد. »
سیره امام خمینی رض: از خصوصیات مهم حضرت امام (ره ) این بود که همیشه نماز را در اول وقت می خواندند و به نافله ها اهمیت می دادند این خصوصیات از همان آغاز جوانی وقتی که هنوز بیشتر از بیست سال نداشتند در ایشان وجود داشت چند تن از دوستان نقل می کردند . ما ابتدا فکر می کردیک که خدا نکرده ایشان از روی تظاهر نماز اول وقت می خوانند به همین خاطر سعی داشتیم کاری کنیم که اگر اینکار از روی تظاهر است جلوی آن را بگیریم مدت زیادی در این فکر بودیم و بارها به طرق مختلف ایشان را امتحان کردیم مثلا درست اول وقت نماز سفره غذا را می انداختیم و یا رفتن به مسافرت را اول وقت نماز قرار می دادیم اما ایشان می فرمودند : شما غذایتان را بخورید من بعد می خورم
و یا موقع مسافرت می فرمودند شما بروید من هم می آیم و به شما می رسم . مدتها از این مسئله گذشت و نه تنها نماز اول وقت ایشان تزک نشد بلکه ما را هم واداشتند که در اول وقت نمازمان را بخوانیم . ایشان به نماز جماعت هم خیلی اهمیت می دادند و تا آنجا که ما می دیدیم همیشه در نماز جماعت حاضر می شدند حساسیت امام برای نماز اول وقت به قدری بود که اگر در حضور شخصیتهای مهم و با وجود مطلب مهم وقت نماز که می شد ایشان جلسه را ترک می گفتند و به نماز می ایستادند .
(محمد عبایی ) و (علی صیاد شیرازی )
روزی طلبه های رزمنده آمدند تا با اما ملاقات کنند وقت ملاقات امام تمام شده بود و درست سر ظهر بود وقتی ما موضوع را به ایشان گفتیم در کمال تعجب نماز را سریعتر خواندند و برای این عزیزان سخنرانی مفصلی نیز ایراد فرمودند . (محمد عبایی ) دقت امام در خصوص وقت نماز و حق نماز آن قدر چشمگیر بود که پلیسهای فرانسه از روی رفت و آمد ایشان ساعتشان را میزان می کردند .
خضوع و خشوع ایشان به هنگام که با خدای خود راز و نیاز می کردند توصیف ناپذیر است حضرت امام هیچ کاری را بر اقامه نماز اول وقت ارجح نمی دانستند این منش بسیار والای ایشان از همان زمان جوانی و طلبگی زبانزد کسانی بود که ایشان را می شناختند . (مرضیه حدیده چی ) و ( علی اکبر آشتیانی )
روزی که شاه فرار کرد ما پاریس در نوفل لوشاتو بودیم پلیس فرانسه خیابان اصلی نوفل لوشاتو را بست تمام خبرنگاران از تمام قاره ها و شاید 150 دوربین فقط صحبت امام را مستقیم پخش می کردند و می خواستند بدانند امام چه تصمیمی دارند اما چند دقیقه صحیت کردند به محض اینکه متوجه شدند که ظهر شده فرمودند و السلام علیکم و رحمة الله و برکاته و این در حالی بود که ایشان میلیونها بیننده داشتند و خبرنگار از C.N.Nو B.B.C و خبرنگاران و خبرگزاران از قاره های مختلف و از آسویتدپرس و یونایتد پرس و رویتر و مجلات و روزنامه های دیگر و رادیو و تلویزیون داشتند . (احمد خمینی )
آقا همیشه و هر روز از ساعت دوازده نماز را شروع می کردند و ساعت یک و پنج دقیقه نمازشان تمام می شد و ناهار می خوردند در روز وفات ایشان ، ایشان مرتب وقت اذان ظهر را می پرسیدند و مرتب از اطرافیان می پرسیدند که ظهر شده یا خیر بعد از اینکه نماز ظهر و عصر را خواندند بعد از ساعتی بیهوش شدند و شرایط جسمی ایشان بدتر شد تا وقت اذان مغرب که پزشکان خواستند ایشان را با یادآوری نماز بهوش آورند . وقتی به ایشان گفتند غروب شده ایشان با دست راست اشاره کردند و متوجه مطلب شدند و با حرکت ابرو نماز خواندند و البته سوال ایشان برای ساعت و وقت نماز بیشتر بر این اصل بود که نکند نماز اول وقت بجا نباوردند نه بخاطر اینکه نمازشان قضا شود . برای مطالعه بیشتر ر.ک:
1- پرتوی از اسرار نماز, قرائتی
2- اسرار الصلاه , ملکی تبریزی
3- آداب الصلاه , امام خمینی
4- صلاه الخاشعین , دستغیب
5- اسرارالصلاه , جوادی آملی
6- راز نماز محسن قرائتى
7- راز نماز بى آزار شیرازى
8- پرواز در ملکوت امام خمینى
9- از ژرفاى نماز آیت الله خامنه اى
10- این است نقش عبادات محمد باقر صدر
11- حکمت عبادات، آیت اللّه جوادى آملى.
د) مطلبی دیگر در مورد نماز اول وقت
چگونه به نماز اول وقت مقید شویم؟
پی جویی برای جواب این سوال، خود قدم شروع مناسبی است. چرا که نشان دهنده تمایل برای انجام این کار، و درک مقداری از نیکی آن است. هر چند که درک کاملی از فضیلت این عمل نیست. چرا که در صورت فهم کامل از جایگاه نماز اول وقت، انسان بدون هیچ گونه تردیدی با عزم راسخ به آن مبادت می کند و هیچ مشکلی را بر سر راه خود نمی پذیرد.
انسانی که زندگی خود در عالم مادی را، حضور موقت در میدان امتحان می داند، و دنیا را به منزله مزرعه ای برای آخرت می بیند، عبادت خدا حاشیه زندگی اش نمی شود.
«وَ مِنَ النَّاسِ مَنْ یَعْبُدُ اللَّهَ عَلى حَرْفٍ[حج/۱۱] و از میان مردم کسى است که خدا را با تردید مى پرستد.»
بلکه عبادت اصل و اساس زندگی او می شود. و سعی می کند تمام لحظات زندگی اش، عبودیت خدای متعال محسوب شود، تا در این بازار الهی، به کسب سود بیشتر نائل شود:
حضرت علی (ع) از دید الهی دنیا را این گونه توصیف می کنند: دنیا براى کسى که از آن براى آخرتش توشه برگیرد، سراى توانگرى است … بازارگاه دوستان خداست که در آن کسب رحمت کنند و سودشان بهشت است.[۱]
بنابراین با این نوع دیدگاه انسان سعی می کند، با جهت دهی اعمال در جهت رضای الهی، تمام اعمالش عبادت خدای متعال محسوب شود. و برای چنین کسی، چیزی مانع نماز اول وقت نخواهد شد. چرا که نماز ستون دین، و در راس تمام عبادات قرار دارد.
امام صادق علیه السلام: فضیلت اوّل وقت [نماز ]بر آخر وقت همچون فضیلت آخرت بر دنیاست.[۲]امام صادق علیه السلام: فضیلت اوّل وقت بر آخر آن براى مؤمن، از دارایى و فرزندش بهتر است.[۳]
امام صادق علیه السلام: هر نمازى دو وقت دارد: اوّل و آخر. اوّل وقت، بهترین آن است. هیچ کس نباید نماز را بدون علّت به آخر وقت بیندازد. آخر وقت فقط براى بیمار و علیل و کسى که عذرى دارد، قرار داده شده است. اوّل وقت [مایه] خشنودى خداست و آخر وقت [باعث ] آمرزش خدا.[۴]بنابراین با این نوع دیدگاهی که در این نوشته تصویر شد، انسان به راحتی به نماز اول وقت مقید می شود. چون عزم و اراده انسان می تواند کوه ها را جا به جا کند و احساس ضعف در مقابل بعضی از اعمال، ناشی از نبود تصمیم جدی و عزم راسخ است.
[۱]. نهج البلاغه، کلمات قصار ۱۳۱.
[۲]. ثواب الأعمال : ٥٨/٢.
[۳]. بحار الأنوار : ٨٢/٣٥٩/٤٣.
[۴]. بحار الأنوار : ٨٣/٢٥/٤٧.
الف) چرا باید نماز بخوانیم ؟
در ابتدا لازم است بگوییم نماز در همه ادیان الهی وجود داشت است . البته در همه آنها به یک صورت و شکل نبوده است . آنچه مسلم است مراسمی به عنوان عبادت و پرستش در کلیه ادیان وجود داشته و دارد. با اندک مطالعه ای پیرامون تاریخ ادیان و مذاهب این مطلب کاملاا روشن می گردد. قرآن مجید نیز توصیه به نماز را از زبان بسیاری از پیامبران ادیان گذشته نقل کرده است .
نماز داراى جایگاه ویژه اى در ادیان الهى است و در طول تاریخ تمامى پیامبران و پیروان آنها سفارش به نماز شده اند. اما چرا نماز؟ اسلام و قرآن داراى سیستمى ترتیبى جهت نیل آدمى به مراتب کمال است که از جمله آنها اقامه نماز مى باشد. محور تربیت و تعالى انسان در مکتب اسلام، با توجه به خداوند و در نظر گرفتن موقعیت او و نیز جایگاه خود انسان میسّر است. این توجه با نماز حاصل مى شود. نماز و نه هیچ عبادت دیگرى، براى خداوند سودى به همراه ندارد و اگر هیچ کس در تمامى هستى سر بر آستان او نساید، بر دامن کبریایى او گردى نمى نشیند. ولى غفلت انسان از خداوند، زمینه سقوط وى به پست ترین درجات را فراهم مى کند. حال آن که یاد خداوند او را بر طریق مستقیم نگاه مى دارد و در طوفان حوادث زندگى و فراز و نشیب آن دست او را مى گیرد. اگر بخواهیم نقش نماز را در طول زندگى به چیزى تشبیه کنیم، باید بگوییم: نماز همانند چراغ هایى نورانى در مسیرى تاریک و ظلمانى و پیچ در پیچ است که انسان را به پیمودن راه اصلى و منحرف نگشتن و اسیر غول بیابان نشدن دعوت مى کند. این چراغ ها باید همواره روشن باشد وگرنه آدمى ممکن است در مرحله اى به بیغوله اى بیفتد و چه بسا بازگشت از آن میسر نباشد. فلسفه اصلى نماز و دیگر عبادات همین است. بدون نماز و عبادت انسان تربیت نمى شود و توان لازم را براى پیمودن راه کمال نمى یابد.نـمـاز موجب یاد خداست: یاد خدا بهترین وسیله براى خویشتن دارى و کنترل غرایز سرکش و جلوگیرى از روح طغیان است . نمازگزار همواره به یاد خدا مى باشد , خدایى که از تمام کارهاى کوچک وبزرگ ما آگاه است , خدایى که از آن چه در زوایاى روان ما وجود دارد و یا ازاندیشه ما مى گذرد , مطلع و با خبر است و کـمـترین اثر یاد خدا این است که به خودکامگى انسان و هوسهاى وى اعتدال مى بخشد , چنان که غـفلت از یاد خدا و بى خبرى از پاداشها و کیفرهاى او، موجب تیرگى عقل و خرد و کم فروغى آن مى شود . انـسـان غـافـل از خـدا در عـاقبت اعمال و کردار خود نمى اندیشد و براى ارضاى تمایلات و غرایز سـرکـش خـود حد و مرزى را نمى شناسد و این نماز است که او را در شبانه روزپنج بار به یاد خدا مى اندازد و تیرگى غفلت را از روح و روانش پاک مى سازد . به راستى , انسان که پایه حکومت غرایز در کانون وجود او مستحکم است , بهترین راه براى کنترل غرایز و خواستهاى مرز نشناس او همان یاد خدا , یاد کیفرهاى خطاکاران و حسابهاى دقیق و اشتباه ناپذیر آن مى باشد . از این نظر قرآن یکى ازاسرار نماز را یاد خدا معرفى مى کند : اقم الصلوه لذکرى نماز را براى یاد مـن بـپـا دار(سوره طه , آیه 14). اگر بخواهیم نقش نماز را در طول زندگى به چیزى تشبیه کنیم، باید بگوییم: نماز همانند چراغ هایى نورانى در مسیرى تاریک و ظلمانى و پیچ در پیچ است که انسان را به پیمودن راه اصلى و منحرف نگشتن و اسیر غول بیابان نشدن دعوت مى کند. این چراغ ها باید همواره روشن باشد وگرنه آدمى ممکن است در مرحله اى به بیغوله اى بیفتد و چه بسا بازگشت از آن میسر نباشد.
ب ) فلسفه خواند ن نمازبه شکل خاص ومعین
علّت و فلسفه احکام (یا حداقل برخی از احکام) بر کسی روشن نیست. این که چرا نماز صبح دو رکعت است یا نماز ظهر چهار رکعت یا چرا حمد و سوره نماز صبح و مغرب و عشا باید بلند خوانده شود، فلسفه آن روشن نیست. ولی در عین حال می توان گفت : خواندن نماز به صورت عربی و با همان الفاظ ,، شکل وقالب معین و کلماتی که پیامبر و دیگر مسلمانان صدر اسلام می خواندند دلائل مختلفی دارد که به برخی ازآن ها اشاره می کنیم.
اول: تعبدی و توقیفی بودن خواندن نماز به لفظ عربی، این معنا که شریعت اسلام دستور به عربی خواندن نماز داده است.این عبادات بر اساس دستور پیامبر و طبق عمل آن بزرگوار انجام می شود. پیامبر(ص) فرمود: صلوا کما رأیتمونی أُصلّی(بحارالأنوار، ج 82، ص 275 ) همان طور که من نماز می خوانم شما بخوانید. آنچه در عبادت باید مورد توجه باشد، عبودیّت و بندگی است. با توجه به این که روح عبادت بر تسلیم و تعبد است طبعا انسانی که می خواهد عبادت خدا کند آن چیزی را انجام می دهد که خداوند خواسته است وبر طبق آیات و روایات و سیره پیامبر این واجب و تکلیف دینی به این شکل واجب شده . اگر چه انسان می تواند در غیر اوقات نماز با هر زبانی با خداوند سخن گوید.افزون بر آن عبادت خداوند نیز وقتى عملى خواهد شد که آنچه او خواسته است ما انجام دهیم؛ نه آنچه که دلمان مى خواهد. چه این که روح عبادت، همانا عبودیت و بندگى است یعنى تسلیم فرمان بودن که طبیعتا باید انضباط و مقرراتى باشد تا بنده را به آن امتحان نموده، روح بندگى را در او پرورش دهند.
ثانیا: انسان باید دقیقا جایگاه خود را در هستى و به ویژه در برابر خداوند بازشناسد و متناسب با آن تصمیم بگیرد و عمل کند. به عبارت دیگر ابتدا باید جهان بینى خود را درست کرده و موضع خویش را در برابر خداى هستى روشن ساخت. در این جا دو روى کرد وجود دارد:
الف) موضع اومانیستى( Humanism ) این نگرش در سده هاى اخیر در اروپا رونق گرفت و به دیگر نقاط جهان نیز سرایت کرد به گونه اى که بسیارى نادانسته و حتى بدون آشنایى با نام و مفهومش شدیدا تحت تأثیر آن قرار گرفته اند. بر اساس این بینش انسان به جاى خدا مى نشیند. هرگونه برنامه و دستورالعمل آسمانى و خدایى را واپس مى زند و هرگونه بخواهد تصمیم مى گیرد و عمل مى کند. طبق این بینش اگر انسان بخواهد خداپرستى هم بکند به دلخواه خود و آن سان که مى پسندد عمل مى کند نه آن طور که از ناحیه خداوند تعیین شده است. به عبارت دیگر در نگرش اومانیستى انسان اصل مى باشد. این روش چیزى جز حاکمیت مطلق نفس اماره نیست و مسأله اى به نام تکلیف و وظیفه از ناحیه موجودى قدسى و فرابشرى به کلى کنار نهاده شده است.
ب ) موضع توحیدى( Theistic ) این نگرش مبتنى بر چند واقعیت است: – مالک تمام هستى از جمله انسان خداست (انا لله) و ما حتى مالک خویش نیز نیستیم. دوم آن که تمام هستى به سوى خدا باز مى گردد (وانا الیه راجعون). سوم این که کمال نهایى انسان در عبادت و پیروى پروردگار است. و چهار آن که اولین لازمه عبادت شناخت معبود و بازشناسى این نکته است که چگونه عبادتى شایسته مقام وى مى باشد و چون خداوند بهتر از هرکس حقیقت خویش و چگونگى عبادت شایسته را مى شناسد پس همو بهتر مى تواند ما را بر این امر هدایت فرماید. از همین رو ما را به بهترین نوع عبادات واداب آن رهنمون گردیده است.
ج)
جدید / نرم افزار پرسـمــان 3 (نسخه آندروید) تولید شد. برای دریافت رایگان کلیک کنید. / کانال تلگرامی پرسمان: porseman@
نمی توانم نماز اول وقت بخوانم (به زور والدین اکثر اوقات نماز اول وقت می خوانم اما اگر زور نباشد تا آخر وقت به تأخیر می افتد( راهکاری ارائه دهید تا نماز به وقتش خوانده شود.
شما اگر می دانستید که نماز به آنهم در اول وقت چه صلاحیت و شایستگی در شما ایجاد می کند و چگونه انسان را لایق توجه و عنایت حق تعالی می گرداند، هرگز چنین نمی کردید. بنابراین مشکل اصلی شما ضعف شناختی نسبت به خداوند، هدف زندگی و نقش دین در رشد و کمال معنوی انسان و همچنین ضعف آگاهی نسبت به نماز و نقش عبادت در زندگی، قرب الهی و شکوفایی هویت انسان و کسب سعادت آخرتی است. بنابراین راهکار اصلی این است که مطالعه کنید و آگاهی خود را نسبت به دین و عبادت و نماز افزایش دهید.
لازم است همیشه متذکر این معنا باشیم که هدف زندگی انسان، قرب به خداوند است و انسان مومن هیچ کاری در زندگی خود مهمتر از نزدیک شدن به خداوند ندارد. سعادت دنیا و آخرت انسان در گرو یاد خدا و انس با او و تقرب به او است و نماز از میان عبادات مهمترین و بهترین وسیله یاد خدا و نزدیک شدن به او است. الصلاق قربان کل تقی. نماز باعث نزدیک شدن انسان با تقوا به خداوند است. سهل انگاری نسبت به نماز سهل انگاری نسبت به سعادت دنیا و آخرت است و باعث می شود انسان در دنیا و آخرت از زیانکاران باشد.
همچنین در صورتی که سستی در عبادت و نماز, طولانی گردد، نشانگر بروز مشکل و موانع در زوایای وجودی انسان است که باید به صورت اساسی برطرف شود . بعضی از این مشکلات عبارتند از:
1- حب نفس و دوست داشتن بیش از حد خود.
2- جای گیری حب دنیا و زرق و برق آن در دل آدمی.
3- استفاده از غذای حرام و ناپاک.
4- تکرار گناه به حدی که دل سیاه گردد و شوق عبادت گرفته شود. با تفحص در نفس خود باید علت را پیدا کرد و مداوا نمایند.
5- نشناختن نماز و اهمیت و اسرار نهفته در آن. (که باید در فلسفه نماز مطالعه و تفکر کرد).
6- نشناختن نیاز انسان به نماز و نقشی که نماز در تکامل و سعادت انسان دارد.
7- عدم شناخت و توجه کافی نسبت به معبود; یعنی , همو که در نماز با او سخن می گوییم. (راه حل آن تفکر در نعمت و عظمت خداوند است)
8- اشتغال ذهن و فکر و اندیشه و تعلق قلب به دنیا و مسائل مادی.
اما راه کارهای عملی قابل ارائه به قرار زیر است :
1- برای ترغیب و تشویق به نماز, در آغاز بایستی زیر بناهای فکری فرد را مورد بررسی قرار داده و در اصلاح آن بکوشید. دیدگاه فرد در مورد خداوند, جهان هستی, انسان, معاد و… اموری است که دارای نتیجه مستقیم بر عملکرد فرد است. پس باید به تقویت و اصلاح این مبانی کوشید.
2- نماز, عملی است که در مجموعه عقیده توحیدی, دارای معنا و فلسفه است. پس در آغاز بایستی این مجموعه شناخته شود تا نماز جایگاه خود را در ذهن و اندیشه فرد باز نماید, از این رو یک شناخت صحیح و سالم و واقعی را در ذهن شخص رقم بزنید و او را به صورت مستقیم و غیرمستقیم از این واقعیت آگاه سازید.
مانند این که گوشزد گردد که در بینش توحیدی اسلام و دیگر ادیان الهی, انسان موجودی است که به سوی کمال و لقای پروردگار در حرکت است. «انا لله و انا الیه راجعون; از خدائیم و به سوی او باز می گردیم».
حال در این مسیر, ابزارهایی به مدد انسان می آید، تا او از فراموش کردن مسیر و هدف باز دارد که از مهم ترین آنها «نماز» است. «اقم الصلاه لذکری ; نماز را برای یاد من بپا دار».
انسان بدون نماز که بهترین راه ارتباطی با خداوند است ضعیف و ناتوان و حقیر خواهد شد و در تاریکی گناهان فرو خواهد لغزید. انسان طالب قدرت و توانایی است و این طلب خود را بیشتر از طریق ارتباط با قدرت بی نهایت خداوند و عبادت عملی می کند. نماز مانند باطری گوشی همراه که پس از مدتی ضعیف می شود و نیاز به شارژ دارد، شارژ کننده نیروهای معنوی انسان است.
ما در هر روز پنج نوبت نماز می خوانیم و با ارتباط با خدای متعال از او نیرو می گیریم. نماز معراج مومن است. آرامش و نورانیت مومن از طریق نماز و عبادت خداوند تامین می شود. نماز اظهار عبودیت و عشق نسبت به خالق و معشوق هستی است.
عبادت خواص بسیاری برای انسان دارد که شمارش آن ها و بیان آن خارج از حوصله یک نوشته و پاسخ است. در این زمینه کتاب های فراوانی نگاشته شده است که باید مطالعه نمود. کسانی که نماز نمی خوانند و یا در این مسیر کوتاهی می کنند، از این نیرو بی بهره می مانند و شخصیت آنان ضعیف و کوچک می شود و توانایی های اندکی دارند. روح مومن قوی و توانا است، چون دائما با خدای مهربان و نیروی مطلق هستی ارتباط دارد و به او تکیه می کند، به خاطر همین سختی های زندگی را به راحتی تحمل می کند و در مقابل هیچ دشمنی کم نمی اورد و برابر هیچ زورگویی کرنش نمی کند. آدمی بدون نماز راه را گم خواهد کرد.
نمازهای پنج گانه همانند چراغ های برق هستند که مسیری طولانی و پر خطر را روشن کرده اند تا کسی راه را گم نکند و به بیراهه و سقوط کشانده نشود. آنچه که موجب می گردد و برخی از نماز, روی گردان باشند و یا نسبت به آن تساهل کنند, ندانستن فلسفه نماز و یا درکی غلط از آن است.
سبک شمردن نماز:
از پیامبر اکرم(ص) نیز نقل شده است که فرمود: لا ینال شفاعتی من استخف بصلاته، شفاعت من به کسی که نمازش را سبک شمارد نمی رسد.(محمدی ری شهری، میزان الحکمه، دارالحدیث، ج5، ص117) چنان که امام صادق(ع) فرمود: شفاعت ما(خانواده) به کسی که نماز را سبک شمارد، نمی شود.(محمد بن یعقوب کلینی، کافی، ج2، ص270 و محمدی ری شهری، منتخب میزان الحکمه،سید حمید حسینی، دوم، 1382، قم، درالحدیث، ص302، حدیث3649)
از نظر اسلام نماز اهمیت بس عظیمی دارد در روایات به این تعبیرات بر می خوریم:
1- نماز ستون و پایه استوار دین است.
2- چهره و شکل دین است.
3- نماز انسان را به خدا نزدیک می کند.
4- نماز محبوبترین عمل است نزد خداوند.
5. امام صادق(ع) فرمود: اولین عملی که از انسان محاسبه می شود نماز اوست و اگر درست بود به مابقی اعمال او نظر می شود و اگر نه به مابقی اعمال او نگاه نمی شود.
و امام باقر(ع) فرمود: اولین چیزی که(در روز قیامت) محاسبه می شود نماز است اگر پذیرفته شد مابقی اعمال را می پذیرند(و گرنه پذیرفته نمی شود).(منبع روایت فوق، منتخب المیزان، همان، ص298 روایت 3591-3604) برخی چنین می پندارند که نماز انسان , نیازی را از خداوند برطرف می کند که البته خیالی واهی است.
خداوند نیازی به هیچ مخلوقی ندارد. از این رو آنچه که به عنوان عبادات بر آن تأکید شده, جملگی در جهت کمال انسان است.
نماز دارای آثار و فلسفه های متعدد دیگری نیز هست که به آن اشاره می کنیم:
1- نماز، تقدیر و سپاس گزاری از خداوند است.
2 – موجب آرامش انسان است.
3- موجب یاد خداست.
4 – نماز زمینه پرهیز از گناه را در انسان فراهم می کند.
5- تأکیدی بر نظافت و سلامتی است.
6- موجب انضباط و وقت شناسی است.
7 – دارای آثار وحدت بخش اجتماعی است.
8- خداوند منبع قدرت و کمال است و ما با نماز و ارتباط با خداوند از او قدرت و کمال می خواهیم و هدایت می طلبیم.
9-نماز اظهار بندگی نسبت به خداوند است.
10- نماز استعانت و کمک گرفتن از خدا برای طی مسیر زندگی و تحمل دشواری های راه خدا است.
محافظت از اوقات نماز مورد تأکید قرآن کریم و روایات معصومین(ع) است. خداوند در آیه 9 سوره مؤمنون، محافظت از نماز را از اوصاف مؤمنان شمرده است: «و الذین هم علی صلواتهم یحافظون». عدم رعایت اوقات نماز، در قرآن کریم مورد نکوهش قرار گرفته است و آیه شریفه 4 و 5 از سوره ماعون یعنی: «فویل للمصلین الذین هم عن صلاتهم ساهون» در روایات به سبک شمردن و اهمیت ندادن به اوقات نماز تفسیر شده است، چنان چه در روایتی آمده است: «لیس عمل احب الی الله من الصلاه فلا یشغلنکم عن اوقاتها شیء من امور الدنیا فان الله عز وجل ذم اقواما فقال: الذین هم عن صلاتهم ساهون یعنی انهم غافلون استهانوا با وقاتها؛ هیچ عملی در نزد خداوند، محبوب تر از نماز نیست پس نباید هیچ کار دنیایی شما را از اوقات نماز مشغول کند، خداوند در آیه: «الذین هم عن صلاتهم ساهون، گروهی از مردم را سرزنش کرده است چون آنان به وقت نماز اهمیتی نمی دهند» (میزان الحکمه، ج 5، ص 399، ح 10378، انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی).
امیرمؤمنان(ع) در نامه ای به محمد بن ابوبکر نوشته اند چنین فرموده اند: «ارتقب وقت الصلات فصلها لوقتها و لاتعجل بها قبله لفراغ و لاتوخرها عنه لشغل؛ منتظر وقت نماز باش و نماز را در وقتش بگذار و قبل از وقت نماز، برای نماز عجله و شتاب نکن و آن را از وقتش به خاطر کار و شغلت به تأخیر نیانداز» (همان، ح 10380).
از مجموع آیات و روایات و نیز از سیره و روش پیشوایان دین و معصومین(ع) مثل نماز خواندن امیرمؤمنان(ع) در میدان صفین و اوج درگیری با دشمن در اول وقت ظهر و نیز نماز خواندن فرزند برومندش سیدالشهدا(ع) در میدان خون و حماسه کربلا در اول وقت نماز ظهر و توجه خاص سایر امامان معصوم(ع) به نماز اول وقت، استفاده می شود که نماز اول وقت را به خاطر کارهای روزمره و معمول که همیشه وجود دارند نباید به تأخیر انداخت این عبارت زیبا از حضرت امام خمینی(ره) برگرفته از همین رهنمودهای پیشوایان دین است که می فرماید: «به نماز نگویید کار دارم، به کار بگویید وقت نماز است».
فضیلت نماز اول وقت شارع مقدس اسلام ، براى هر نمازى دو وقت قرار داده است : وقت فضیلت ، وقت غیر فضیلت .
آیات و روایات سفارش مى کنند که : نماز را در وقت فضیلتش بخوانید. وقت فضیلت هر نماز، اول وقت آن است . روایاتى فراوانى در مورد فضیلت نماز اول وقت ، از پیامبر اسلام صلى الله علیه و آله و سلم و امامان معصوم علیهم السلام رسیده است ، از جمله :
1- پیامبر اسلام صلى الله علیه و آله و سلم فرمود:وقتى اول ظهر شد و خورشید از دایره نصف النهار به طرف مغرب حرکت کرد، درهاى آسمان و تمام درهاى بهشت باز مى شود و در آن وقت ، دعاها به اجابت مى رسند. خوشا به حال کسى که در آن وقت ، عملى صالح و حسنه اى شایسته انجام دهد تا آن عمل را به سوى آسمان بالا برند.
2- رسول گرامى اسلام صلى الله علیه و آله و سلم فرمود:هنگامى که اول وقت نماز فرا مى رسد، ملکى از زیر عرش الهى ندا مى کند و مى گوید: ایها الناس آماده نماز شوید و به وسیله آن ، آتش هایى را که براى خودتان روشن کرده اید خاموش نمایید. در این جا، آن حضرت مى خواهد بفرماید، کسى که اول وقت مشغول نماز شود، اولین کسى است که به سرعت جواب نداى آن ملک را داده و مبادرت به عمل صالح کرده است و این سرعت و مبادرت نمودن در اعمال صالح از روش پیامبران است .
3- نیز از آن حضرت چنین نقل شده است که فرمود: ملک الموت روزى پنج مرتبه ، موقع نماز به سوى پرونده اعمال انسان نظر مى کند، در این موقع اگر انسانى مشغول نماز باشد، ملک الموت موقع مرگ شهادتین را به او تلقین مى کند و شیطان را از او دور مى سازد.
4- در روایتى از زبان ملک الموت آمده که فرمود:هیچ خانه اى در شرق و غرب عالم نیست مگر این که من هر روز روزى پنج بار هنگام نماز پنجگانه با اهل آن مصافحه مى کنم . هر کس بر نماز اول وقت ، مواظبت کند، هنگام مرگ خودم بر بالین او حاضر مى شوم و شهادتین را بر زبانش جارى مى سازم و شیطان را از او دور مى نمایم . حضرت رسول صلى الله علیه و آله و سلم در این حدیث به دو موضوع مهم اشاره مى فرماید: اول این که ، کسانى که نماز خود را در اول وقت ، انجام مى دهند، موقع مرگ که خطرناک ترین مواقع براى انسان است (و اگر کسى ایمانش ضعیف و سست باشد، ممکن است شیطان ایمان او را ببرد) زبانش باز مى شود و شهادتین را جارى مى کند.
در نتیجه با ایمان کامل از دنیا مى رود، در این موقع اگر کسى هم نباشد که آن مختصر را تلقین کند خود ملک الموت او را تلقین مى کند. دوم این که : شیطان که هنگام مرگ هر انسانى بر بالین او حاضر مى شود و کوشش مى کند ایمان محتضر را بگیرد تا او با حال کفر از دنیا برود، ملک الموت ، آن ملعون را دور مى سازد که ایمان او را نبرد.
5- امام صادق (علیه السلام ) در این باره مى فرماید: هنگامى که وقت نماز داخل شد، تمام درهاى آسمان باز مى شود و فرشتگان ، اعمال انسان را در آن وقت بالا مى برند. دوست ندارم عمل هیچ کس از عمل من جلوتر به آسمان بالا رود و دوست ندارم عمل کسى در پرونده عملش جلوتر از عمل من نوشته شود.
6- نیز امام صادق (علیه السلام ) مى فرماید: من باید در مسابقه به نماز و اعمال صالح از همه جلوتر باشم و نماز خود را در اول وقت که هنوز کسى آن را شروع نکرده بخوانم و در این مسابقه برنده باشم .
7- امام رضا (علیه السلام ) فرمود: هر رکعتى از نماز در اول وقت ، مطابق با هزار رکعت در غیر وقت آن است .
8- امام جعفر صادق (علیه السلام ) نقل شده است که فرمود: شیعیان ما را به مواظبت نمودن نماز اول وقت ، امتحان کنید! (امام (علیه السلام ) مى خواهد این مطلب را بیان کند که اگر نمازگزار، نماز خود را در اول وقت بخواند از شیعیان ما مى باشد.)
9- امام صادق (علیه السلام ) نیز درباره نماز اول وقت مى فرماید: کسى – به نماز اول وقت اهمیت دهد و سعى کند که آن را در اول وقت به جاى آورد، من (چهار چیز را) براى او زمانت مى کنم (و آن ها عبارت اند از):اول این که : هنگام مرگ با حالت شادمانى ، خوشحالى ، راحتى و سرور از دنیا مى رود. دوم این که ، تمام غم ها و غصه ها و ناراحتى هاى او (در دنیا و آخرت ) برطرف مى گردد.
سوم این که ، از عذاب الهى و آتش سوزان جهنم نجت پیدا مى کند. چهارم این که ، (اول صبح قیامت ) داخل بهشت هاى پر نعمت مى شود. نماز امام زمان در اول وقت : یکى از کسانى که حتما نماز خود را اول وقت مى خواند وجود نازنین ، امام زمان حضرت مهدى (علیه السلام ) روحى و ارواح العالمین لمقدمه الفداه مى باشد و براى آن حضرت ، ممکن نیست نماز خود را در غیر وقت خودش اقامه نماید.
بعد از آن حضرت افراد صالح و بندگان مخلص خداونداند. بعضى از محدثان بزرگوار نقل کرده اند که : نماز اول وقت ، حتما بالا مى رود و اگر کسى نماز خود را در اول وقت بخواند ملائکه آسمان ، نماز او را با نماز امام زمان (علیه السلام ) و افراد صالح خداوند، بالا مى برند و از فضل وجود و کرم خداوند دور است .
نمازى که با نماز امام زمان بالا رود، به آن توجه نکند و آن را قبول ننماید. قرآن مجید، نماز اول وقت را یکى از صفات مؤ منان مى داند و مى فرماید :مؤ منان کسانى هستند که نمازهایشان را حفظ مى کنند. حفظ نماز به این است که نمازگزاران آن را از اول وقت به تاءخیر نیندازند. بخشی از کتاب سجاده عشق اثر نعمت الله صالحی حاجی آبادی. برگرفته از سایت غدیر ارگ
آثار نماز اول وقت: نماز اول وقت در نصوص دینی، مورد تأکید بسیار قرار گرفته و فضایل فراوانی برای آن نقل شده است. از نظر تأثیرات روحی، روانی و اجتماعی، می توان امور زیر را نام برد:
الف) عادت دادن شخص به نظم.
ب) وجود نشاط و آمادگی و حضور قلب بیشتر جهت انس و ارتباط با خدا و تقویت کمالات نفسانی.
ج) زمینه سازی جهت برگزاری جماعت های بزرگ و انس و الفت واتحاد بیشتر مسلمانان. توضیح آنکه: وقتی جامعه اسلامی مقید به خواندن نماز در اول وقت باشند، در هر منطقه غالب مردم هم زمان به نماز خواهند ایستاد. این مسأله آمادگی آنان را برای جماعت و ایجاد صفوف گسترده و پرجمعیت بیشتر می کند.
در حالی که نماز در غیر اول وقت، در بین زمانه های مختلف پرکنده می شود و از اجتماع و شکوه عبادی و انس و الفت مؤمنان در مراکز دینی می کاهد.
در مورد ارزش نماز اول وقت آقای مصباح می گوید: آیت الله بهجت از مرحوم آقای قاضی (ره) نقل می کردند که ایشان می فرمود: « اگر کسی نماز واجبش را اول وقت بخواند و به مقامات عالیه نرسد مرا لعن کند! و یا فرمودند: به صورت من تف بیندازد. » اول وقت سرّعظیمی است « حافظوا علی الصلوات: در انجام نمازها کوشا باشید. » خود یک نکته ای است غیر از « أقیموا الصلوة: و نماز را بپا دارید. » و همچنین که نماز گزار اهتمام داشته باشد و مقید باشد که نماز را اول وقت بخواند فی حدّ نفسه آثار زیادی دارد، هر چند حضور قلب هم نباشد. »
سیره امام خمینی رض: از خصوصیات مهم حضرت امام (ره ) این بود که همیشه نماز را در اول وقت می خواندند و به نافله ها اهمیت می دادند این خصوصیات از همان آغاز جوانی وقتی که هنوز بیشتر از بیست سال نداشتند در ایشان وجود داشت چند تن از دوستان نقل می کردند . ما ابتدا فکر می کردیک که خدا نکرده ایشان از روی تظاهر نماز اول وقت می خوانند به همین خاطر سعی داشتیم کاری کنیم که اگر اینکار از روی تظاهر است جلوی آن را بگیریم مدت زیادی در این فکر بودیم و بارها به طرق مختلف ایشان را امتحان کردیم مثلا درست اول وقت نماز سفره غذا را می انداختیم و یا رفتن به مسافرت را اول وقت نماز قرار می دادیم اما ایشان می فرمودند : شما غذایتان را بخورید من بعد می خورم
و یا موقع مسافرت می فرمودند شما بروید من هم می آیم و به شما می رسم . مدتها از این مسئله گذشت و نه تنها نماز اول وقت ایشان تزک نشد بلکه ما را هم واداشتند که در اول وقت نمازمان را بخوانیم . ایشان به نماز جماعت هم خیلی اهمیت می دادند و تا آنجا که ما می دیدیم همیشه در نماز جماعت حاضر می شدند حساسیت امام برای نماز اول وقت به قدری بود که اگر در حضور شخصیتهای مهم و با وجود مطلب مهم وقت نماز که می شد ایشان جلسه را ترک می گفتند و به نماز می ایستادند .
(محمد عبایی ) و (علی صیاد شیرازی )
روزی طلبه های رزمنده آمدند تا با اما ملاقات کنند وقت ملاقات امام تمام شده بود و درست سر ظهر بود وقتی ما موضوع را به ایشان گفتیم در کمال تعجب نماز را سریعتر خواندند و برای این عزیزان سخنرانی مفصلی نیز ایراد فرمودند . (محمد عبایی ) دقت امام در خصوص وقت نماز و حق نماز آن قدر چشمگیر بود که پلیسهای فرانسه از روی رفت و آمد ایشان ساعتشان را میزان می کردند .
خضوع و خشوع ایشان به هنگام که با خدای خود راز و نیاز می کردند توصیف ناپذیر است حضرت امام هیچ کاری را بر اقامه نماز اول وقت ارجح نمی دانستند این منش بسیار والای ایشان از همان زمان جوانی و طلبگی زبانزد کسانی بود که ایشان را می شناختند . (مرضیه حدیده چی ) و ( علی اکبر آشتیانی )
روزی که شاه فرار کرد ما پاریس در نوفل لوشاتو بودیم پلیس فرانسه خیابان اصلی نوفل لوشاتو را بست تمام خبرنگاران از تمام قاره ها و شاید 150 دوربین فقط صحبت امام را مستقیم پخش می کردند و می خواستند بدانند امام چه تصمیمی دارند اما چند دقیقه صحیت کردند به محض اینکه متوجه شدند که ظهر شده فرمودند و السلام علیکم و رحمة الله و برکاته و این در حالی بود که ایشان میلیونها بیننده داشتند و خبرنگار از C.N.Nو B.B.C و خبرنگاران و خبرگزاران از قاره های مختلف و از آسویتدپرس و یونایتد پرس و رویتر و مجلات و روزنامه های دیگر و رادیو و تلویزیون داشتند . (احمد خمینی )
آقا همیشه و هر روز از ساعت دوازده نماز را شروع می کردند و ساعت یک و پنج دقیقه نمازشان تمام می شد و ناهار می خوردند در روز وفات ایشان ، ایشان مرتب وقت اذان ظهر را می پرسیدند و مرتب از اطرافیان می پرسیدند که ظهر شده یا خیر بعد از اینکه نماز ظهر و عصر را خواندند بعد از ساعتی بیهوش شدند و شرایط جسمی ایشان بدتر شد تا وقت اذان مغرب که پزشکان خواستند ایشان را با یادآوری نماز بهوش آورند . وقتی به ایشان گفتند غروب شده ایشان با دست راست اشاره کردند و متوجه مطلب شدند و با حرکت ابرو نماز خواندند و البته سوال ایشان برای ساعت و وقت نماز بیشتر بر این اصل بود که نکند نماز اول وقت بجا نباوردند نه بخاطر اینکه نمازشان قضا شود . برای مطالعه بیشتر ر.ک:
1- پرتوی از اسرار نماز, قرائتی
2- اسرار الصلاه , ملکی تبریزی
3- آداب الصلاه , امام خمینی
4- صلاه الخاشعین , دستغیب
5- اسرارالصلاه , جوادی آملی
6- راز نماز محسن قرائتى
7- راز نماز بى آزار شیرازى
8- پرواز در ملکوت امام خمینى
9- از ژرفاى نماز آیت الله خامنه اى
10- این است نقش عبادات محمد باقر صدر
11- حکمت عبادات، آیت اللّه جوادى آملى.
د) مطلبی دیگر در مورد نماز اول وقت
چگونه به نماز اول وقت مقید شویم؟
پی جویی برای جواب این سوال، خود قدم شروع مناسبی است. چرا که نشان دهنده تمایل برای انجام این کار، و درک مقداری از نیکی آن است. هر چند که درک کاملی از فضیلت این عمل نیست. چرا که در صورت فهم کامل از جایگاه نماز اول وقت، انسان بدون هیچ گونه تردیدی با عزم راسخ به آن مبادت می کند و هیچ مشکلی را بر سر راه خود نمی پذیرد.
انسانی که زندگی خود در عالم مادی را، حضور موقت در میدان امتحان می داند، و دنیا را به منزله مزرعه ای برای آخرت می بیند، عبادت خدا حاشیه زندگی اش نمی شود.
«وَ مِنَ النَّاسِ مَنْ یَعْبُدُ اللَّهَ عَلى حَرْفٍ[حج/۱۱] و از میان مردم کسى است که خدا را با تردید مى پرستد.»
بلکه عبادت اصل و اساس زندگی او می شود. و سعی می کند تمام لحظات زندگی اش، عبودیت خدای متعال محسوب شود، تا در این بازار الهی، به کسب سود بیشتر نائل شود:
حضرت علی (ع) از دید الهی دنیا را این گونه توصیف می کنند: دنیا براى کسى که از آن براى آخرتش توشه برگیرد، سراى توانگرى است … بازارگاه دوستان خداست که در آن کسب رحمت کنند و سودشان بهشت است.[۱]
بنابراین با این نوع دیدگاه انسان سعی می کند، با جهت دهی اعمال در جهت رضای الهی، تمام اعمالش عبادت خدای متعال محسوب شود. و برای چنین کسی، چیزی مانع نماز اول وقت نخواهد شد. چرا که نماز ستون دین، و در راس تمام عبادات قرار دارد.
امام صادق علیه السلام: فضیلت اوّل وقت [نماز ]بر آخر وقت همچون فضیلت آخرت بر دنیاست.[۲]امام صادق علیه السلام: فضیلت اوّل وقت بر آخر آن براى مؤمن، از دارایى و فرزندش بهتر است.[۳]
امام صادق علیه السلام: هر نمازى دو وقت دارد: اوّل و آخر. اوّل وقت، بهترین آن است. هیچ کس نباید نماز را بدون علّت به آخر وقت بیندازد. آخر وقت فقط براى بیمار و علیل و کسى که عذرى دارد، قرار داده شده است. اوّل وقت [مایه] خشنودى خداست و آخر وقت [باعث ] آمرزش خدا.[۴]بنابراین با این نوع دیدگاهی که در این نوشته تصویر شد، انسان به راحتی به نماز اول وقت مقید می شود. چون عزم و اراده انسان می تواند کوه ها را جا به جا کند و احساس ضعف در مقابل بعضی از اعمال، ناشی از نبود تصمیم جدی و عزم راسخ است.
[۱]. نهج البلاغه، کلمات قصار ۱۳۱.
[۲]. ثواب الأعمال : ٥٨/٢.
[۳]. بحار الأنوار : ٨٢/٣٥٩/٤٣.
[۴]. بحار الأنوار : ٨٣/٢٥/٤٧.