پارگی تاندون آشیل

پارگی تاندون آشیل (Achilles tendon rupture) جراحتی است که بر روی قسمت تحتانی پای فرد تأثیر گذاشته و باعث پاره شدن تاندون آشیل پشت پای فرد می شود.

این عارضه عمدتاً در افرادی که به صورت تفریحی ورزش می کنند اتفاق می افتد، اما فقط مختص ورزشکاران نبوده و می تواند برای هر کسی اتفاق بیفتد. تاندون آشیل نوعی فیبر قوی است که عضلات قسمت پشت ساق پا شما را به استخوان پاشنه شما متصل می کند. در صورتی که تاندون آشیل بیش از حد توان خود کشیده شود، می تواند به صورت کامل یا جزئی دچار پارگی شود.

اگر به هر دلیلی دچار پارگی تاندون آشیل شده باشید، ممکن است در حین بروز پارگی متوجه صدای پارگی شده و بلافاصله درد شدیدی در قسمت پشت پا و مچ پا خود حس کنید. بعد از آن به خاطر آسیب دیدگی احتمالاً دیگر نمی توانید به درستی قدم بردارید.

برای درمان پارگی تاندون آشیل معمولاً از جراحی استفاده می شود. با این حال راه های درمانی غیر جراحی نیز برای این عارضه وجود دارد که می توان از آن ها به عنوان یکی از گزینه های درمانی استفاده کرد.1
 

علل پارگی تاندون آشیل چیست

علت اصلی پاره شدن این تاندون Achilles tendon rupture مثل هر تاندون دیگری وارد شدن کشش بیش از حد تحمل به تاندون است و این کشش معمولا در حین بلند شدن روی پنجه پا ایجاد میشود.

در حین ورزش هایی مانند فوتبال، بسکتبال، والیبال، دویدن، تنیس یا شیرجه ورزشکار به دفعات روی پنجه پا بلند میشود و در حین این عمل عضلات پشت ساق بشدت تاندون آشیل را تحت کشش قرار میدهد. وقتی این کشش بیش از حد تحمل تاندون باشد ممکن است آن را پاره کند.

ورزش هایی که در آنها فرد باید به ناگهان بایستد یا به ناگهان شروع به حرکت کند یا روی پنجه بلند شود کشش زیادی را به این تاندون وارد میکنند. این مکانیسم پارگی بیشتر در ورزشکاران آماتور که بدون آمادگی اقدام به ورزش های سخت میکنند دیده شده و کمتر در ورزشکاران حرفه ای دیده میشود.

پارگی تاندون در حین ورزش بیشتر در کسانی دیده میشود که بدون گرم کردن خود و انجام حرکات کششی مبادرت به ورزش میکنند و یا بعد از خسته شدن شدید عضلات به ورزش ادامه میدهند.

محل پارگی معمولا حدود ۶-۲ سانتیمتر بالاتر از مچ پا یعنی در باریک ترین محل تاندون است. عواملی مانند عضلات پشت ساق سفت، تغییر کردن زمین بازی و کفش نامناسب (پاشنه کوتاه) میتوانند احتمال بروز این آسیب را بیشتر کنند.
 
مکانیسم دیگری که میتواند موجب پاره شدن آشیل شود سقوط از بلندی با کف پا است. در این حالت کف پا به ناگهان و با شدت به بالا و عقب رفته و این وضعیت موجب میشود تاندون آشیل به ناگهان و با شدت کشیده شود که میتواند منجر به پارگی آن شود. افتادن از پله یا نردبان میتواند با این مکانیسم تاندون را پاره کند.

گاهی اوقت ضربه مستقیم به تاندون مانند لگد حریف به تاندون میتواند آنرا پاره کند. گاهی اوقات هم یک بریدگی عمیق با یک جسم تیز در پشت مچ پا میتواند تاندون را پاره کند.

گاهی اوقات بافت تاندون به عللی ضعیف شده و با نیروهای کمتری پاره میشود. علل زیر میتوانند تاندون را ضعیف کنند

استفاده طولانی مدت از کورتن

تزریق داروهای حاوی کورتن در نزدیکی تاندون

بالا رفتن سن

التهاب تاندون آشیل

بیماری روماتیسم مفصلی و نقرس.2

نشانه های آسیب دیدن تاندون آشیل

اگرچه ممکن است هیچ علائم یا نشانه ای با پارگی تاندون آشیل همراه نباشد، اما اغلب مردم موارد زیر را تجربه می کنند

درد، احتمالا وخیم شدن و تورم در نزدیکی پاشنه پا

عدم توانایی خم کردن پای خود به سمت پایین و یا فشار وارد کردن بر روی پای آسیب دیده در هنگام راه رفتن.

ناتوانی در ایستادن بر روی انگشتان پای آسیب دیده

شنیدن صدای ترکیدن یا از هم گسیختن هنگامی که آسیب رخ بدهد.3

عوامل خطر پارگی تاندون آشیل

عواملی که ممکن است خطر پارگی تاندون آشیل را افزایش دهند عبارتند از:
 

سن

سن شیوع برای بروز پارگی تاندون آشیل 30 تا 40 سال است.
 

جنسیت فرد

مردان 5 برابر بیش تر از زنان دچار پارگی تاندون آشیل می شوند.
 

ورزش تفریحی

صدمات تاندون آشیل بیشتر در زمان ورزش کردن رخ می دهد. این ورزش ها شامل دویدن، پریدن، شروع و توقف ناگهانی یک حرکت مانند حرکات فوتبال ، بسکتبال و تنیس می شود.
 

تزریق استروئید

پزشکان برای کاهش درد و التهاب گاهی اوقات استروئیدها را در مفصل مچ پا تزریق می کنند. این داروها جنبه درمانی دارد. اما همین داروها می تواند تاندون های اطراف را تضعیف کرده و باعث بروز پارگی تاندون آشیل شود.
 

برخی از آنتی بیوتیک ها

آنتی بیوتیک های مثل فلوئوروکینولون، سیپروفلوکساسین (سیپرو) یا لووفلوکساسین خطر بروز عارضه را را افزایش می دهند.
 

چاقی

وزن بیش از حد فشار بیشتری روی تاندون ایجاد کرده و می تواند در طولانی مدت باعث بروز این اختلال در فرد شود.1

تشخیص پارگی تاندون آشیل چگونه است

تشخیص این پارگی معمولا با صحبت های پزشک با بیمار و معاینه بیمار امکانپذیر است. پزشک بررسی میکند که آیا بیمار میتواند روی پنجه پایش بلند شود یا خیر. همچنین پوست روی تاندون را لمس میکند که ببیند آیا پارگی لمس میشود.

یک تست بالینی برای تشخیص این پارگی تست فشار Squeeze test یا تست تامسون Thomson test است. در این تست بیمار به شکم خوابیده و زانوی طرف مبتلا را خم میکند. سپس پزشک عضلات پشت ساق را فشار میدهد و سپس بررسی میکند که آیا با فشار این عضلات مچ پای بیمار به سمت کف پا خم میشود یا خیر. اگر مچ پا خم نشد میتواند علامتی دال بر پارگی تاندون باشد.

 تست دیگری که ممکن است پزشک انجام دهد تست سوزن Needle test است. پزشک یک سوزن را از راه پوست به داخل تاندون آشیل بالاتر از جاییکه حدس میزند پاره شده باشد فرو کرده و سپس مچ پای بیمار را بالا و پایین میکند. در صورت سلامت تاندون، انتهای بیرونی سوزن به بالا و پایین میرود ولی در صورت پاره بودن تاندون آشیل با حرکت دادن مچ پا سوزن به بالا و پایین نمیرود.

تست دیگر تست فشار است. در این روش بیمار به شکم خوابیده و پزشک دستگاهی را که با آن فشار خون بیماران را میگیرند به دور ساق بیمار بسته و آنرا تا نیمه از هوا پر میکند.

در صورت سلامت تاندون، با حرکت دادن مچ پا به بالا و پایین باید مقدار فشاری را که دستگاه نشان میدهد کم و زیاد شود و در صورت پاره بودن تاندون این فشار با حرکت مچ پا تغییر نمیکند.

در صورت شک به وجود پارگ تاندون میتوان از سونوگرافی یا ام آر آی استفاده کرد. گاهی اوقات تشخیص پارگی تاندون آشیل واقعا مشکل شده و پزشک نمیتواند در روزهای اول آنرا تشخیص دهد. در این موارد بیمار باید بعد از چند روز مجددا معاینه و بررسی شود.

علائم مشابه پارگی تاندون آشیل میتواند در تاندنیت آشیل، کشش یا پارگی عضلات پشت ساق یا لخته شدن خون در وریدهای ساق ایجاد شود.2
 

درمان آسیب دیدگی آشیل

روش درمان برای یک تاندون آشیل پاره شده به سن شما، سطح فعالیت و شدت جراحت بستگی دارد. به طور کلی، افراد جوان تر و فعال تر جراحی را انتخاب می کنند، تا ترمیم کامل تاندون آشیل پاره شده صورت پذیرد، در حالیکه افراد مسن تر احتمالا تمایل بیشتری در انتخاب روش غیر جراحی دارند.

با این حال مطالعات اخیر، اثر نسبتا برابری از هر دو عمل جراحی و غیر جراحی را نشان داده اند. این رویکرد به طور معمول شامل پوشیدن قالب یا کفش راه رفتن همراه با گوه هایی برای بالا نگه داشتن پاشنه پا می باشد، که منجر به التیام تاندون پاره شده می گردد.

این روش خطراتی همچون عفونت که همراه جراحی می باشند را ندارد. هرچند احتمال پارگی مجدد در روش غیر جراحی بیشتر است و مدت زمان بهبودی طولانی تر است. چنانچه پارگی مجدد رخ بدهد، ترمیم از طریق جراحی دشوارتر خواهد بود.

جراحی آشیل آسیب دیده

فرایند عموما شامل ایجاد یک برش در پشت ساق پا و دوختن تاندون پاره شده می باشد. بسته به وضعیت بافت پاره شده، بهبودی می تواند توسط سایر تاندون ها تقویت شود. عوارض جراحی می تواند شامل عفونت و آسیب به عصب باشد. درجه عفونت در جراحی هایی که از شکاف کوچکتر استفاده می شود کاهش می یابد.
 

چگونگی توان بخشی پارگی آشیل

بعد از درمان، چه درمان جراحی و چه غیر جراحی، باید تحت برنامه توانبخشی قرار بگیرید که شامل تمرینات فیزیوتراپی برای تقویت ماهیچه های پا و تاندون آشیل می باشد. اکثریت مردم بعد از 4 تا 6 ما به سطح فعالیت قبلی خود بازمیگردند.3

پینوشتها
1.www.pezeshket.com
2.www.iranorthoped.com
3.www.darmankade.com