در پرتو دولت مهدوی، دانش، تکنیک و اقتصاد پیشرفت حیرت‌انگیزی خواهد داشت که هر یک از آنها با یکدیکر دارای ارتباط تنگاتنگی است.

پیشرفت برق‌آسای علوم

این مسأله در روایات، بسیار گویا و روشن مطرح شده است. امام صادق علیه‌السلام می‌فرماید:

علم بیست‌وهفت شاخه دارد که تنها دو شاخه از آن تا زمان ظهور برای بشر آشکار خواهد شد و بیست‌وپنج شاخه دیگر در زمان دولت آرمانی امام موعود آشکار می‌شود.[۱]
بنابراین، پیشرفت علوم، دوازده برابر بیشتر از همه اعصار گذشته خواهد بود.

در روایات دیگری، آمده است که عقل بشر در زمان ظهور حضرت کامل خواهد شد؛[۲] راه اندیشیدن و خردورزی و شکوفایی دانش و بستر کمال برای انسان هموار خواهد شد و امام مهدی علیه‌السلام، جهل و نادانی را از ساحت فکر و اندیشه بشر خواهد زدود.

پیشرفت تکنیک و فن‌آوری

در این زمینه احادیثی وجود دارد که از زوایای متفاوتی به مسأله می‌نگرند. بی‌شک، تکنولوژی در زمان حضرت بسیار متفاوت با فن‌آوری امروزی بشر خواهد بود. دیگر اینکه در زمان حضرت محدودیت امروز حاکم بر تکنولوژی بشر وجود نخواهد داشت و گستره آن بسیار وسیع‌تر از آن خواهد بود که بشر امروز بتواند آن را درک کند.

جهت‌دار شدن علم

دین‌خواهی در زمان ظهور، همراه و هم‌زمان با علم می‌گسترد و انسان آن عصر، دین‌داری را با پیشرفت فن‌آ‌وری ناسازگار نمی‌بیند؛ بنابر روایات، انرژی و استفاده از انرژی غیرخورشیدی[۳]، وسایل سریع‌السیر[۴]، صدا و تصویر به‌گونه‌ای شهودی و حضوری در گستره عالم هستی کارآمد خواهند شد؛[۵] همه چیز مانند کف دست، پیش روی خواهد بود و حضرت بر همه عالم فرمان خواهد راند؛[۶] نیکان در آزادی کامل و بدون محدود شدن خواهند بود.[7]
و همچنین در روایات آمده است در عصر ظهور ـ به دلیل وجود وسایل مدرن ـ سفر به فضا و کرات امری عادی خواهد بود.[۸]
تمام اینها در سایه حکومت امام عصر تحقق می‌پذیرد و بشر نظیر آن را هنوز تجربه نکرده است. البته همه این پیشرفت‌های بزرگ و تعجب‌برانگیز از طریق اعجاز صورت نمی‌گیرد، بلکه این پیشرفت‌ها محصول تکامل علمی عصر بعد از ظهور است؛ زیرا زندگی بشر در این عالم باید مطابق سنن حاکم بر طبیعت باشد، نه اعجاز که استثنا به‌شمار می‌رود و در موارد ضروری اتفاق می‌افتد. پس در دوران ظهور حضرت، صنایع و تکنولوژی تکامل می‌یابد.

پیشرفت‌های بزرگ اقتصادی

وقتی علم و دانش ترقی کرد و صنایع و تکنولوژی مطابق نیاز فراهم آمد، ناگزیر اقتصاد رشد خواهد کرد؛ یعنی پیشرفت علمی و فن‌آوری، اقتصاد توسعه‌یافته‌ای را نیز در برخواهد داشت؛ چنان‌که در آموزه‌های دینی ما آمده است:

«گنجینه‌های زمین بر او (امام موعود) ظاهر می‌شود و در سراسر جهان، هیچ ویرانی باقی نخواهد ماند…»،[۹]
یا اینکه:

«زمین برکاتش را خارج می‌سازد».[۱۰]
و یا گفته پیامبر که فرمود:

امت من، در زمان مهدی به نعمت‌هایی دست می‌یابند که پیش از آن و در هیچ دوره‌ای بدان دست نیافته‌اند. در آن روزگار، آسمان فراوان باران دهد و زمین هیچ روییدنی را در دل خود نگاه ندارد.[۱۱]
یا اینکه:

مردم آن‌ گونه معیشتی با رفاه خواهند داشت که کسی یافت نمی‌شود تا به او زکات دهند (یعنی مستحق زکات وجود ندارد).[۱۲]
از این روایات، می‌توان استفاده کرد که در عصر امام موعود توسعه همه ‌جانبه و موزونی اتفاق خواهد افتاد که همه مردم از این توسعه اقتصادی برخوردار خواهند شد. وقتی فرآورده‌های زراعی فراوان شود و عمران و آبادانی گسترش پیدا کند و زمین همه برکاتش را تقدیم حضرت نماید، دیگر چیزی به نام فقر اقتصادی و جامعه طبقاتی مفهوم نخواهد داشت.

——————————————————————————–

پی‌نوشت‌ها

1. بحارالانوار، علامه مجلسی، ج52، ص336.

2. همان، ص328.

3. همان، ج52، ص337.

4. همان، ص321.

5.‌ همان، ص391.

6. همان، ص 328.

7.‌ همان، ص390.

۸. همان، ص۳۲۱.

8.‌ منتخب‌الاثر، لطف‌الله صافی، ص482؛ کمال‌الدین، شیخ صدوق، ج1، ص331.

۱۰. بحارالانوار، علامه مجلسی، ج52، ص 338.

١۱. همان، ج51، ص83.

۱۲.‌ همان، ج 52، ص337.