هر چند در یک نگاه ایده آل و در صورت فراهم بودن شرایط و زمینه های لازم ، اگر کشورمان به فعالیت های هسته ای خود ادامه می داد و حاضر به کوتاه آمدن از برخی از حقوق خود در جریان دستیابی به برجام ، نمی شد ، از این جهت شرایط بهتری برای کشور فراهم می شد ، اما با توجه به فضا سازیها و تبلیغات گسترده علیه کشورمان توسط دشمنان و به راه انداختن موج ایران هراسی و ارایه چهره ای غیر واقعی از کشورمان در عرصه بین الملل از یک سو و فشارهای ناشی از تحریم ها- که البته بخش عمده آن ناشی از ضعف مدیریت و فقدان برنامه ریزی مناسب برای کاهش آثار تحریم ها بود – و تبلیغات داخلی برخی جریان ها مبنی بر اینکه با دستیابی به توافق و حل شدن مشکل پرونده ای هسته ای کشورمان ، مشکلات کشور نیز برطرف خواهد شد ، لازم بود رویکردی دنبال شود که این فضا سازیها و تبلیغات را خنثی نماید گرچه با عمل نکردن آمریکا به تعهداتش ، موانعی در اجرای آن به وجود آمد ، اما صداقت جمهوری اسلامی و بد عهدی آمریکا در معرض دید افکار عمومی جهان قرار گرفت و بار دیگر قابل اعتماد نبودن آمریکا در عمل برای همگان ثابت شد و تلاش برخی جریان ها برای نزدیک شدن به آمریکا برای حل مشکلات کشور ناکام ماند و ثابت شد که تنها راه حل مشکلات کشور و پیشرفت ، تکیه بر درون و استفاده از ظرفیت ها و امکانات داخلی و تحقق اقتصاد مقاومتی است نه نگاه به بیرون . یکم. چرایی مذاکرات هسته ای. مذاکرات هسته ای با چند هدف دنبال شد که مهمترین آن عبارتنداز: 1-اثبات صداقت کشورمان در فعالیت های هسته ای و خنثی کردن تبلیغات منفی علیه کشورمان ؛ آمریکا و رژیم صهیونیستی و برخی از کشورهای اروپایی تبلیغات گسترده ای را در راستای ارایه چهره جنگ طلب از نظام جمهوری اسلامی در سطح جهان را به راه انداخته بودند و در سایه آن ، موج جدیدی از ایران هراسی را ایجاد نمودند و فضای نامناسبی بر علیه فعالیت های هسته ای کشورمان ایجاد گردیده بود که لازم بود از این فضا به نوعی غبار زدایی شود که رویکرد جدید، چنین زمینه ای را ایجاد نمود و با طرح شعار جهان عاری از خشونت و برخوردار از صلح و امنیت تلاش آنان را در نمایش چهره نامناسبی از کشورمان را خنثی نمود . مقام معظم رهبری در این رابطه فرمودند:« موافقت با این مذاکرات برای شکستن فضای خصمانه جبهه استکبار بر ضد ایران بود و این مذاکرات باید ادامه یابد اما همه بدانند که با وجود ادامه مذاکرات، فعالیتهای جمهوری اسلامی ایران در زمینه تحقیق و توسعه هسته ای به هیچ وجه متوقف نخواهد شد و هیچیک از دستاوردهای هسته ای نیز تعطیل بردار نیست، ضمن آنکه روابط آژانس بین المللی انرژی اتمی با ایران نیز باید روابط متعارف و غیرفوق العاده باشد…هدف آنها این است که با این بهانه، فضای بین المللی را بر ضد ایران حفظ کنند و بر همین اساس بود که با طراحی جدید دولت برای مذاکره درخصوص موضوع هسته ای موافقت شد تا این جوّ جهانی شکسته و ابتکار عمل از طرف مقابل گرفته شود و حقیقت نیز برای افکار عمومی دنیا مشخص شود. » ( بیانات در دیدار جمعی از مداحان اهل‌بیت (علیهم‌السلام) به مناسبت میلاد فاطمه‌ زهرا (سلام‌الله‌علیها)، 94/1/20) 2. راستی آزمایی اراده طرف های مقابل برای حل وفصل پرونده هسته ای کشورمان؛ بعد از گذشت یک دوره پر فراز و نشیب از پرونده هسته ای کشورمان و ایستادگی و پافشاری بر حقوق هسته ای و دستیابی به موفقیت های چشمگیری در این عرصه با وجود همه تحریم ها و فشارها ، لازم بود تا از سوی کشورمان رویکردی اتخاذ شود که اراده طرف های مقابل برای حل وفصل این مسأله مورد آزمایش قرار بگیرد و اینکه آیا با وجود آمادگی کشورمان برای مذاکره و حل وفصل این موضوع آیا این کشورها نیز اراده جدی در حل این مسأله دارند ؟ و به اصطلاح با این سیاست توپ به زمین آنان افتاد و افکار عمومی متوجه نوع رفتار آنان گردید. 3- تجربه برای مردم و خنثی شدن برخی تبلیغات داخلی ؛ در عرصه داخلی نیز به دنبال دوره ای از ایستادگی و اعمال فشار و تحریم از سوی طرف های مقابل،تبلیغات گسترده ای به راه افتاده بود که در صورتی که مشکل پرونده هسته ای کشورمان حل وفصل گردد، تحریم های بین المللی از بین خواهد رفت و مشکلات کشور برطرف خواهد شد که لازم بود پاسخ عملی و مناسبی به این تبلغات و افکار عمومی داخلی داده شود که رویکرد دولت آقای روحانی چنین زمینه ای را ایجاد نمود . بر این اساس مقام معظم رهبری ضمن حمایت از مذاکرات هسته ای فرمودند: « هیچ‌کس نباید این مجموعه‌ مذاکره‌کنندگان ما را با مجموعه‌ شامل آمریکا – همان شش دولت، به‌اصطلاح پنج بعلاوه‌ یک – سازش‌کار بداند؛ این غلط است؛ اینها مأموران دولت جمهورى اسلامى ایران هستند، اینها بچّه‌هاى خودمان هستند، بچّه‌هاى انقلابند؛ یک مأموریّتى را دارند انجام می دهند. کار سختى هم هست [که‌] بر عهده‌ اینها است؛ دارند با تلاش فراوان آن کارى را که بر عهده‌ آنها است انجام می دهند. بنابراین نباید مأمورى را که مشغول یک کارى است و مسئول یک فرایندى است مورد تضعیف یا توهین یا بعضى از تعبیراتى که گاهى شنیده میشود – که اینها سازش‌کارند، و مانند اینها – قرار داد؛ نه، این حرفها نیست. بنده هم اوّلِ امسال در مشهد مقدّس در سخنرانى گفتم [که‌] مذاکره در موضوعات خاص اشکالى ندارد؛ منتها گفتم من اعتماد ندارم، خوشبین نیستم به مذاکره، لکن می خواهند مذاکره کنند، بکنند؛ ما هم به اذن‌الله ضررى نمی کنیم. یک تجربه‌اى در اختیار ملّت ایران است – که حالا من مختصراً عرض خواهم کرد – این تجربه ظرفیّت فکرى ملّت ما را بالا خواهد برد؛ مثل تجربه‌اى که در سال ۸۲ و ۸۳ در زمینه‌ تعلیق غنى‌سازى انجام گرفت، که آن‌وقت تعلیق غنى‌سازى را در مذاکرات با همین اروپایى‌ها، جمهورى اسلامى براى یک مدّتى پذیرفت. خب ما دو سال عقب افتادیم، لکن به نفع ما تمام شد. چرا؟ چون فهمیدیم که با تعلیق غنى‌سازى، امید همکارى از طرف شرکاى غربى مطلقاً وجود ندارد. اگر ما آن تعلیق اختیارى را – که البتّه به‌نحوى تحمیل شده بود، لکن ما قبول کردیم، مسئولین ما قبول کردند – آن روز قبول نکرده بودیم، ممکن بود کسانى بگویند خب یک ذرّه شما عقب‌نشینى می کردید، همه‌ مشکلات حل میشد، پرونده‌ هسته‌اى ایران عادى میشد. آن تعلیق غنى‌سازى این فایده را براى ما داشت که معلوم شد با عقب‌نشینى، با تعلیق غنى‌سازى، با عقب افتادن کار، با تعطیل کردن بسیارى از کارها مشکل حل نمی شود؛ طرف مقابل دنبال مطلب دیگرى است؛ این را ما فهمیدیم، لذا بعد از آن شروع کردیم غنى‌سازى را آغاز کردن. امروز وضعیّت جمهورى اسلامى با سال ۸۲، زمین تا آسمان فرق کرده؛ آن روز ما چانه میزدیم سرِ دو، سه سانتریفیوژ، [ در حالى که‌] امروز چندین هزار سانتریفیوژ مشغول کارند. جوانهاى ما، دانشمندان ما، محقّقین ما، مسئولین ما همّت کردند، کارها را پیش بردند. بنابراین از مذاکراتى هم که امروز در جریان است، ما ضررى نخواهیم کرد. البتّه بنده همچنان که گفتم خوشبین نیستم؛ من فکر نمیکنم [از] این مذاکرات آن نتیجه‌اى را که ملّت ایران انتظار دارد، به‌دست بیاید، لکن تجربه‌اى است و پشتوانه‌ تجربى ملّت ایران را افزایش خواهد داد و تقویت خواهد کرد؛ ایرادى ندارد امّا لازم است ملّت بیدار باشد. ما از مسئولین خودمان که دارند در جبهه‌ دیپلماسى فعّالیّت می کنند، کار می کنند، قرص و محکم حمایت می کنیم، امّا ملّت باید بیدار باشد، بداند چه اتّفاقى دارد مى‌افتد [تا] بعضى از تبلیغاتچى‌هاى مواجب‌بگیر دشمن و بعضى از تبلیغاتچى‌هاى بى‌مزدومواجب – از روى ساده‌لوحى – نتوانند افکار عمومى را گمراه کنند. یکى از ترفندها و خلاف‌گویى‌ها این است که این‌جور القا کنند به افکار عمومى مردم که اگر ما در قضیّه‌ هسته‌اى، تسلیم طرف مقابل شدیم، همه‌ مشکلات اقتصادى و معیشتى و غیره حل خواهد شد؛ این را دارند تبلیغ می کنند. البتّه تبلیغاتچى‌هاى خارجى با شیوه‌هاى کاملاً ماهرانه‌ تبلیغاتى خط می دهند، در داخل هم بعضى از روى ساده‌لوحى و بدون اینکه نیّت سوئى داشته باشند، بعضى هم واقعاً از روى غرض همین را دارند تبلیغ می کنند که اگر ما در این قضیّه کوتاه آمدیم و تسلیم شدیم در مقابلِ طرف مقابل، همه‌ مشکلات اقتصادى و مانند اینها حل خواهد شد؛ این خطا است…. قبل از اینکه مسئله‌ هسته‌اى مطرح باشد، همین دشمنى‌ها، همین مخالفتها از اوّل انقلاب بود؛ … مسئله مسئله‌ دیگرى است؛[ مسئله این است که‌] ملّت ایران به خواسته‌هاى آمریکا نه گفت، ملّت ایران گفت آمریکا علیه ما هیچ غلطى نمی تواند بکند. اینها با موجودیّت جمهورى اسلامى مخالفند، با نفوذ و اقتدار جمهورى اسلامى مخالفند. آن روزى اینها راضى میشوند که ایران یک ملّت ضعیف، کنارمانده، منزوى، بى‌اعتبار و بى‌احترام باشد.» (بیانات در دیدار دانش‌آموزان و دانشجویان به مناسبت روز ملّى مبارزه با استکبار جهانى‌، 92/8/12) دوم. نقض برجام و بدعهدی آمریکا: مقام معظم رهبری هیچگاه در واکنش به بد عهدی آمریکا فرمودند: [این] از آن اشتباهات عجیب‌وغریب و بسیار خطرناک [است]. [میگویند] اگر ما با آمریکا سازش کردیم، مشکلات کشور حل میشود. خب، حالا ده تا دلیل میشود شمرد برای اینکه این حرف غلط است، این حرف دروغ است، این حرف فریب است. سازش با آمریکا مشکلات کشور را به‌هیچ‌وجه حل نمیکند؛ نه مشکلات اقتصادی را، نه مشکلات سیاسی را، نه مشکلات امنیّتی را، نه مشکلات اخلاقی را، بلکه بدتر خواهد کرد. ده پانزده دلیل وجود دارد و میشود شمرد و ردیف کرد برای این قضیّه؛ آخری‌اش همین قضیّه‌ی برجام است. من چقدر در طول مذاکرات گفتم که اینها بدعهدند، اینها دروغگویند، اینها پای حرفشان نمی‌ایستند؛ حالا ملاحظه میکنید! امروز آن کسی که دارد میگوید آنها بدعهدند دیگر من [فقط] نیستم؛ مسئولین محترم کشور، خود مذاکره‌کنندگان ما که این‌همه زحمت کشیدند، یک سال و خرده‌ای مذاکره کردند، رفتند، نشستند، برخاستند؛ ده روز، پانزده روز، بیست روز خارج از کشور، پشت میز مذاکره با آن‌همه زحمت، عرق ریختند، زحمت کشیدند، آنها دارند میگویند. در همین جلسه‌ی وزرای خارجه‌ای که در نیویورک، در حدود یک ماه قبل تشکیل شد، وزیر محترم خارجه‌ی ما هم شرکت کرد، آنها هم شرکت کرده بودند؛ در آن جلسه وزیر خارجه‌ی ما یک کیفرخواست بزرگی علیه آنها ذکر میکند؛ میگوید شماها این کار را کردید که نباید میکردید، این کار را نکردید که باید میکردید؛ یک کیفرخواست، یک ادّعانامه؛ جوابی هم نداشتند؛ خب اینها این[طور] هستند؛ سازش کنید سر سوریه، سازش کنید سر حزب‌الله، سازش کنید سر افغانستان و پاکستان، سازش کنید سر عراق، سازش کنید سر مسائل داخلی؛ با چه کسی؟ با آن کسی که لحظه‌ای از دشمنی فروگذار نمیکند. هدفشان این است که نگذارند این ملّت رشد کند، هدفشان این است که نگذارند مشکلات اقتصادی این کشور حل بشود؛ [آن‌وقت] اینها می‌آیند کمک به حلّ مشکلات کنند؟ اوّلاً طرف دروغگو است، فریبگر است، بدعهد است، خنجرازپشت‌بزن است، در همان حالی که دارد با یک دست دست میدهد، به قول خودشان یک مشت سنگ در دست دیگرش است که بزند به سر طرف مقابل. طرف، این‌جور آدمی است. ثانیاً آمریکا میخواهد مشکلات ملّت ایران را حل کند؟ خود آمریکا دچار بحران است؛ این را چرا نمیگویند؟ این را همه‌ی دستگاه‌های مهمّ قضاوت‌کننده‌ی در این‌گونه مسائل در دنیا، حتّی خود آمریکایی‌ها دارند میگویند. آمریکا دچار بحران است؛ بحران اقتصادی، بحران بین‌المللی، بحران سیاسی، بحران اخلاقی؛ خودش دچار بحران است. امروز قرضهای دولت آمریکا تقریباً نزدیک به تولید ناخالص کلّ آمریکا است؛ این نشانه‌ی بحران است، این را اقتصاددان‌ها میگویند. میگویند هروقتی که دیون یک دولت نزدیک شد به تولید ناخالص یک دولت، این دولت در حال بحران است؛ این اقتصاد اقتصاد بحرانی است؛ امروز آمریکا این‌جوری است. آن مقداری که بدهکار است، نزدیک به حدود شصت و چند درصد تولید ناخالص ملّی‌اش است؛ این میخواهد به چه کسی کمک بکند؟ این میخواهد بمَکد، این میخواهد بکَند تا خودش را ترمیم بکند؛ این می‌آید به اقتصاد کشوری کمک کند؟ این از لحاظ اقتصادی. از لحاظ سیاسی [هم] دچار بحرانند. امروز بدون استثنا، در هر نقطه‌ای از دنیا -این را من با قاطعیّت عرض میکنم- که یک ملّتی قیام کند، حرکت کند علیه مستبدّی، علیه دولتی، علیه حکومتی، شعارش «مرگ بر آمریکا» است؛ یک‌روز شعار مرگ بر آمریکا فقط مال اینجا بود؛ امروز در منطقه‌ی غرب آسیا، در منطقه‌ی شرق آسیا، [حتّی] در خود اروپا، در منطقه‌ی آمریکای لاتین، در منطقه‌ی آفریقا، ملّتهایی که قیام میکنند، اوّلین شعارشان علیه آمریکا است؛ این وضع سیاسی آمریکا است. بحران از این بالاتر؟ آمریکا برای منطقه‌ی غرب آسیا نقشه داشت. ببینید، شماها یادتان نیست، البتّه مال خیلی وقت نیست، مال ده دوازده‌سال قبل است، ولی خب شما جوانها آن روز را هم یادتان نیست. وزیرخارجه‌ی آمریکا آن روز آمد گفت که «ما میخواهیم یک خاورمیانه‌ی بزرگ درست کنیم»؛ در قضیّه‌ی لبنان و جنگ ۳۳ روزه، اسم خاورمیانه‌ی بزرگ را آورد. خاورمیانه‌ی بزرگ یعنی چه؟ آنها اسم منطقه‌ی غرب آسیا را میگویند خاورمیانه؛ خاورمیانه‌ی بزرگ یعنی یک منطقه‌ای از حدود پاکستان تا مدیترانه، یعنی تمام این کشورهای این منطقه، خاورمیانه است و آمریکا برای همه‌ی این منطقه یک نقشه‌ی کلّی کشیده بود که همه‌ی اینها را با محوریّت اسرائیل توی مشت نگه‌دارد؛ خاورمیانه‌ی بزرگ یعنی این. امروز وضع این خاورمیانه‌ی بزرگِ آن وزیرخارجه -که بیچاره یک خانمی هم بود که این حرف را زد- به جایی رسیده که اینها در قضیّه‌ی سوریه مانده‌اند، در قضیّه‌ی عراق مانده‌اند، در قضیّه‌ی لبنان مانده‌اند، در قضیّه‌ی شمال آفریقا مانده‌اند، در قضیّه‌ی لیبی پا در گِل مانده‌اند، در قضیّه‌ی یمن خودشان را وارد قضیّه کرده‌اند [امّا] مانده‌اند؛ این وضع سیاسی بین‌المللی آمریکا است. بحران از این بالاتر؟ این میخواهد بیاید به کمک شما؟ این میخواهد بیاید مشکلات کشور را حل کند؟( بیانات در دیدار دانش‌آموزان و دانشجویان به مناسبت روز ملّی مبارزه با استکبار جهانی، 95/8/12) همچنین فرمودند: « همین دولتی که الان وجود دارد -همین دولت کنونی در آمریکا- دارند برخلاف آنچه تعهّد کردند و تصمیم‌گیری مشترک کردند و مسئولین به ما آن‌وقت اعلام کردند، عمل میکنند. من اینجا لازم میدانم عرض بکنم [اینها] کارهای متعدّدی کردند، تخلّفهای متعدّدی کردند، یکی دو تا نیست، تازه‌ترینش این تمدید تحریم ده ساله است، اگر این تحریم [تمدید] بشود، قطعاً نقض برجام است -بدون تردید- و بدانند جمهوری اسلامی حتماً در مقابل آن واکنش نشان خواهد داد. حرف من در این زمینه به مسئولین و به مردم این است که این توافق هسته‌ای که اسمش را گذاشته‌اند برجام، نباید تبدیل بشود به یک وسیله‌ای برای فشار هرچند وقت یک‌باری از سوی دشمن به ملّت ایران و به کشور ما؛ یعنی نباید اجازه بدهیم که این را وسیله‌ فشار کنند. مسئولین به ما گفتند که ما این کار را انجام میدهیم، این اقدام را میکنیم برای اینکه فشارهای تحریم برداشته بشود؛ حالا علاوه بر اینکه آن کاری را که آن‌وقت قول دادند بکنند و بنا بود همان روز اوّل انجام بگیرد و تا هشت و نُه ماه هنوز به‌طور کامل انجام نگرفته و ناقص است -که مسئولین ما این را صریحاً بیان میکنند؛ آنهایی که خودشان دست‌اندرکار بودند این را صریحاً بیان کردند و بیان میکنند- [انجام ندادند]، این را باز وسیله‌ای قرار بدهند برای فشارهای مجدّد به جمهوری اسلامی؛ نه، جمهوری اسلامی با اتّکاء به قدرت الهی و با باور کردن قدرت حضور مردم، از هیچ قدرتی در دنیا هراس ندارد. اگر کسی به تقلید از روحیّه‌های ضعیف بنی‌اسرائیل میگوید که «اِنّا لَمُدرَکون»(سوره شعرا , آیه 61) -حالا به ما میرسند و پدر ما را در می‌آورند- ما هم به تقلید از حضرت موسی عرض میکنیم که «کَلّا اِنَّ مَعِیَ رَبّی سَیَهدین».(سوره شعرا ، آیه 62) (بیانات در دیدار بسیجیان، 95/9/3) سوم. پیامدهای نقض برجام. بررسی این موضوع در ابعاد داخلی و بین المللی نیازمند تحقیق گسترده ای است. به اختصار از جهت داخلی گفتنی است اهتمام بیش از حد دولت یازدهم به برجام و عدم تحقق وعده های داده شده، از یکسو موجبات بی اعتمادی بخش هایی از جامعه ایران به مسئولین دولتی را به دنبال خواهد داشت و از دیگر سو با توجه به عدم اولویت اقتصاد مقاومتی و توجه به توانایی های داخلی از سوی مجموعه دولت، متاسفانه مشکلات اقتصادی استمرار یافته و حل اساسی آن با تاخیر مواجه شده است. هر چند این نقض برجام و بدعهدی طرف مقابل، تاکیدی بر حقانیت جهت گیری های نظام اسلامی و تائید هشدارهای مکرر رهبری معظم بر عدم اعتماد به بیگانگان و ضرورت توجه به توانمندی های داخلی و اقتصاد مقاومتی به عنوان تنها راه برون رفت از مشکلات و پیشرفت کشورمان نیز می باشد.