چرا به جلیلی رای نخواهم داد!

عصراسلام: ریشه در جمله مهم ظریف در آن فایل صوتی افشا شده است. فارغ از مواضع اشتباه ظریف در آن فایل صوتی، ظریف یک جمله مهم داشت بدین مضمون: “شرایطی که امروز هست ۶ماه دیگه تکرار نمیشه یه اشتباه بزرگی که دوستان ما می‌کنند اینه که فکر می‌کنند مناسبات قدرت ثابت می‌ماند در حالی که دنیا در حال تغییر است.”

دقیقا مساله درک همین موضوع است. جهان امروز و موقعیت ما در جهان با سال ۸۹ یا سال ۹۲ و سال ۹۶ متفاوت است.

سال ۸۹ کشور تحریم های سختی شکل گرفت و آمریکا وارد تحریم های یکجانبه شد سال ۲۰۱۱ با تحریم‌ بانک‌ مرکزی وارد سخت ترین شرایط اقتصادی کشور شدیم اما در این شرایط همچنان فروش نفت برقرار بود روابط تجاری خوبی با امارات و ترکیه برای دور زدن تحریم ها داشتیم دیپلماسی فعال دولت روابط رقابتی ایران و عربستان را غیر خصمانه نگه داشته بود. دولت عراق بالاترین هماهنگی چند دهه اخیر را داشت در آمریکای لاتین فعال بودیم. سطح روابط با برزیل و ترکیه در سطحی بود که برای حل مساله هسته ای ورود کردند بزرگترین اجلاس غیر متعهدها در تهران برگزار شد بزرگترین فعالیت های اقتصادی و عمرانی درحال اجرا بود. 

بالاترین سطح مشارکت سیاسی در انتخابات شکل گرفته بود. در چنین شرایطی که عوامل اقتصادی، سیاسی و بین المللی،  سطح قدرت بین المللی و منطقه ای بالایی برای ایران وجود داشت، تاکتیک و روش مذاکراتی جلیلی برای رفع تحریم ها شکست خورد و نتوانست پرونده هسته ای و تحریم های کشور را به سرانجام برساند. امید داشتیم که با رای مردم به جلیلی پیام استقامت به آمریکا داده آخرین تیر ترکش را به سمت غرب رها کنیم که این اتفاق رخ نداد.

امروز نه سال ۸۹، نه سال ۹۲ و سال ۱۴۰۰ است. جامعه خسته است. هیچ طرح بزرگی در کشور اتفاق نیفتاده معیشت بدترین وضعیت دو دهه اخیر را دارد. مشارکت سیاسی به ۲۰ درصد رسیده اِشراف امنیتی ایران بارها نقض شده، فروشی نفتی وجود ندارد. در خصمانه ترین روابط ممکن با عربستان، امارات، بحرین، ترکیه و آذربایجان هستیم. مسیرهای اصلی دور زدن تحریم‌ها بسته شده است. سفارت عربستان اشغال شده و روابط با عراق در شرایط نامناسب قرار گرفته است. افغانستان بحران آب ایجاد کرده و حزب الله لبنان آرایش دفاعی گرفته، در کنار مشکلات گذشته بحران FATF اضافه شده است.

طبیعی است جهان امروز تغییر کرده و با تاکتیک و استراتژی سال ۹۲ نمی‌توان برای ۱۴۰۰ تعیین تکلیف کرد. جلیلی امروز جلسات زیادی با کارشناسان اقتصادی داشته و طرح و برنامه های زیادی را دریافت کرده که بتواند به کشور کمک کند. اما در حوزه نظام بین الملل تغییری در رویکرد جلیلی اتفاق نیفتاده است. آن رویکرد در سال ۹۰ و ۹۱ با شرایط ویژه آن زمان نتیجه‌ای جز شکست نداشت امروز که جهان، جهان دیگری است. 

هیچ ایده یا برنامه برای تخاصم های منطقه ای، برای حل FATF یا هسته‌ای وجود ندارد برنامه‌های سطح ۲ اقتصادی نمی‌تواند مکمل پوششی خوبی برای استراتژی شکست خورده جلیلی باشد. هرچند شما مهاجمین میلیون دلاری برای تیم تان داشته باشید اگر دفاع و دروازه بان ضعیف داشته باشید بازی را بازهم خواهید باخت.

فرهاد بیضایی