چرا در برخي آيات خداوند خود سوال مي كند، پاسخ مي دهد و سرزنش مي كند؟

سوره رعد، آيه 16: «”قُلْ مَن رَّب السمَوَتِ وَ الاَرْضِ قُلِ اللَّهُ قُلْ أَ فَاتخَذْتم مِّن دُونِهِ أَوْلِيَاءَ لا يَمْلِكُونَ لاَنفُسِهِمْ نَفْعاً وَ لا ضرًّا قُلْ هَلْ يَستَوِى الاَعْمَى وَ الْبَصِيرُ أَمْ هَلْ تَستَوِى الظلُمَت وَ النُّورُ أَمْ جَعَلُوا للَّهِ شرَكاءَ خَلَقُوا كَخَلْقِهِ فَتَشبَهَ الخَْلْقُ عَلَيهِمْ قُلِ اللَّهُ خَلِقُ كلِّ شىْءٍ وَ هُوَ الْوَحِدُ الْقَهَّرُ».(بگو چه كسى پروردگار آسمانها و زمين است ؟ بگو الله ! (سپس ) بگو آيا اوليا (و خدايانى ) غير از او براى خود برگزيده ايد كه (حتى) مالك سود و زيان خود نيستند (تا چه رسد به شما) بگو آيا نابينا و بينا يكسان است؟يا ظلمتها و نور برابرند؟آيا آنها شريكانى براى خدا قرار دادند بخاطر اينكه آنان همانند خدا آفرينشى داشتند و اين آفرينشها بر آنها مشتبه شد؟! بگو خدا خالق همه چيز است و او است يكتا و پيروز!)

با توجه به آيه فوق اين سؤال پيش مى آيد كه چگونه خداوند به پيغمبرش فرمان مى دهد از مشركان سؤال كند كه پروردگار زمين و آسمان كيست؟ و بعد بدون اينكه منتظر پاسخ آنها باشد، به پيامبرش دستور مى دهد، او جواب اين سؤ ال را بگويد؟ و باز بلافاصله بدنبال آن مشركان را به باد سرزنش مى گيرد كه چرا بت ها را پرستش ‍مى كنيد؟ اين چه رسم سؤ ال و جواب است؟

 با توجه به يك نكته پاسخ اين سؤ ال روشن مى شود و آن اينكه گاهى جواب يك سؤال به قدرى روشن است كه نياز به اين ندارد كه در انتظار پاسخ از طرف بنشينيم. مثل اينكه از طرف مقابل سؤ ال مى كنيم الان شب است يا روز، و بلافاصله خودمان جواب مي گوئيم: مسلما شب است و اين كنايه لطيفى است از اينكه مطلب به قدرى روشن است كه نياز به انتظار كشيدن براى پاسخ ندارد.

به علاوه مشركان، خالقيت را مخصوص خداوند مي دانستند و هرگز نمي گفتند بت ها آفريننده زمين و آسمانند، بلكه عقيده داشتند كه آنها شفيع هستند و قادر بر سود يا ضرر رسانيدن به انسان مي باشند و به همين دليل معتقد بودند بايد آنها را عبادت كرد! ولى از آنجا كه «خالقيت» از «ربوبيت» (تدبير و اداره عالم هستى) جدا نيست مى توان مشركان را به اين سخن ملزم ساخت و گفت: شما كه خالقيت را مخصوص خدا مى دانيد بايد ربوبيت را هم مخصوص او بدانيد و به دنبال آن عبادت هم مخصوص او است.

منبع:

تفسير نمونه ج10ص 163