عصراسلام: فضاپیمای CRS-22 که چند روز پیش (جمعه چهارم ژوئن ساعت ۶ عصر) از مرکز فضایی کندی در فلوریدا پرتاب شد، کرمهای میکروسکوبی کوچکی به نام «کرم الگانس» را راهی ایستگاه فضایی بینالمللی کرد. این کرمها سپس برای مطالعه و بررسی به مت شش روز درون انکوباتور (محفظه مخصوص کِشت) قرار خواهند گرفت.
کرم، نخستین ارگانیسم پرسلولی بود که نقشه ساختار ژنتیکی آن کامل تهیه شد و دانشمندان دریافتند که بسیاری از ۲۰هزار ژن آن مشابه ژنهای انسان است و مانند هم عمل میکنند؛ از جمله در برابر تاثیر (خلاء و بیوزنی) فضا بر ماهیچهها.
تیم اتریج، استاد دانشگاه اکستر (یکی از موسسات علمی که در کنار دانشگاه ناتینگهام روی این پروژه کار میکند)، میگوید: «کرمها به طرز شگفتآوری الگوی خوبی برای اندازهگیری عملکرد ماهیچههای انسان محسوب میشوند.»
«در سطح مولکولی، هم از نظر ساختاری و هم متابولیکی، بسیار شبیه به ماهیچههای انسان هستند و [بررسی آنها] بهخصوص از منظر پروازهای فضایی، مزایای عملی و کاربردی بسیاری دارد. این کرمها بسیار کوچکند، سریع رشد میکنند، و اندازهگیری و بررسی عملکردشان هم ساده و کمهزینه است. این موارد، کرمها را به گزینهای خوب برای بررسی تبدیل میکند.»
فضانوردان فقط با شش ماه دور ماندن از زمین، ممکن است در شرایط خلاء فضا تا ۴۰ درصد از ماهیچههای خود را از دست بدهند، از این رو دانشمندان باید بتوانند تغییرات ممکن در برنامههای آتی فضایی را به لحاظ کمّی بررسی و مدلسازی کنند.
دانشمندان امیدوارند با استفاده از دادههای بهدست آمده از این ماموریت پژوهشی فضایی، روشهای درمانی کارآمدی را در درمان دیستروفی ماهیچهای (تخریب یا اختلال در رشد بافت ماهیچهای) توسعه دهند. زمانی که ماهیچهها تخریب میشوند، میزان ناتوانی و ازکارافتادگی نیز افزایش مییابد.
نیت شفچک، استاد زیستشناسی فضایی در دانشگاه ناتینگهام، میگوید: «آزمایش مولکولی ماهیچهها با این هدف انجام میشود که دلیل کاهش و از دست رفتن (بافتهای)عصبی -ماهیچهای را دریابیم.»
«این پژوهش به ما کمک خواهد کرد که مولکولهای مشخص عامل مشکلات ماهیچهای در سفرهای فضایی را مشخص کنیم، و امکانِ آزمودن میزان کارآمدی روشهای درمانی برای جلوگیری از زوال و تحلیل رفتن ماهیچهها را (که در اثر پروازهای فضایی ایجاد میشوند) در اختیار ما میگذارد»
این گونه زیستی از کرمها (کرم الگانس)، پیش از این نیز در سال ۲۰۰۹، زمانی که پروفسور شفچک آنها را با شاتل فضایی آتلانتیس به ایستگاه بینالمللی فضایی فرستاد، زمین را ترک کرده بودند. هرچند کرمها به دفعات بیشتری در سفرهای فضایی شرکت داده میشوند، سایر جانوران نیز این اواخر راهی سفرهای فضایی شدهاند. ایران هم جانوران بیمهرهای را در کنار دو لاکپشت و یک موش با موفقیت به فضا پرتاب کرده است. چند سال پیش ژنرال احمد وحیدی، وزیر دفاع وقت ایران، خبر پرتاب موشک را اعلام کرد، اما جزییات بیشتری درباره موشک و اهداف آن ارائه نکرد و روشن نشد که آن موشک توانست در مدار قرار گیرد یا خیر.
ایندیپندنت