تصلب شرایین یا همان گرفتگی عروق، بدین معناست که بافت رگها سخت و باریک می شود، که دلایل زیادی دارد. این فرآیند پیشرفته به صورت خاموش و آرام آرام رگها را مسدود میکند و گردش خون را به خطر می اندازد.
 
تصلب شرایین اصلی ترین علت حمله قلبی، سکته مغزی و بیماریهای عروقی دیگر است، که به همه آنها بیماریهای قلبی وعروقی اتلاق می شود. بیماریهای قلبی و عروقی علت اصلی مرگ در آمریکاست ، در سال ٢٠٠٥ بیش از ٨٠٠ هزار نفر به دلیل این نوع بیماریها جان خود را از دست داده اند.

چه عواملی باعث تصلب شرایین می شوند؟

رگها مسئول انتقال خون از قلب به سایر نقاط بدن هستند. رگها از اندوتلیوم تشکیل شده اند ( لایه درون رگی که یک لایه نازک از سلول هااست که رگهای خونی و لنفاوی را می پوشاند ) . وظیفه اندوتلیوم این است که رگها را سالم و نرم نگاه دار تا جریان خون به راحتی انجام شود .
 
طبق گفته متخصصان ، تصلب شرایین از جایی آغاز می شود که اندوتلیم به دلیل فشار خون بالا،  کشیدن سیگار و یا کلسترول بالا آسیب می بیند. که این آسیب باعث به وجود آمدن پلاک می شود . زمانی که کلسترول بد، LDL، از اندوتلیوم آسیب دیده عبور می کند، کلسترول وارد دیواره رگ می شود.
 
در این هنگام گلبولهای سفید شما کلسترول را جذب خود میکنند. به مرور زمان تجمع اندوخته کلسترول و سلول ها به رسوب در رگها تبدیل می شود. پلاک، در نتیجه حرکت کلسترول و بقایای سلولی به وجود می آید که باعث تولید برآمدگی در دیواره رگ می شود .
 
 
با پیشرفته شدن گرفتگی رگ ،این برآمدگی نیز بزرگ و بزرگتر می شود. وزمانی که خیلی بزرگ شود، آن قسمت از رگ را به طور کامل مسدود می کند. و تصلب شرایین به مرور در کل بدن اتفاق می افتد.
 
در نتیجه، نه تنها در معرض حمله قلبی قرار می گیرید، بلکه سکته مغزی و سایر بیماریها نیز دور از ذهن نخواهند بود. تصلب شرایین تا سنین میانسالی و بیشتر از آن، هیچ علائمی ندارد. اما زمانی که رگها به باریکترین حد خود می رسند، خون لخته می شود و باعث درد شدید خواهد شد. رگهای مسدود شده گاهی پاره می شوند و لخته های خون در مسیر رگ به حرکت در می آیند.1

علائم تصلب شرایین

علائم تصلب شرایین از متوسط تا شدید است که بستگی به مقدار آسیب شریان ها دارد. مثلا:

اگر تصلب شرایین در شریان های قلبی رخ دهد، ممکن است علائمی مانند درد قفسه سینه یا فشار (آنژین) داشته باشید.

اگر تصلب شرایین در شریانهای مغز رخ دهد، ممکن است علائم و نشانه های ناخوشایندی مانند ضعف ناگهانی در بازوها یا پاها، دشواری در تکلم یا لکنت زبان، از دست دادن موقت بینایی در یک چشم یا کاهش قدرت عضلات در صورت را داشته باشید. اینها یک حمله ایسکمیک گذرا (TIA) را نشان می دهند، که اگر بدون درمان باقی بمانند منجر به سکته مغزی می شود.

اگر تصلب شرایین در عروق خونی بازوها و پاها باشد، ممکن است علائم بیماری شریانی محیطی داشته باشید (هنگام پیاده روی پاهایتان درد بگیرد).

اگر تصلب شرایین در شریانهای کلیه رخ دهد، باعث فشار خون بالا یا نارسایی کلیه می شود.2

تشخیص بیماری گرفتگی رگ‌های قلب (تصلب شرایین)

پزشک بر اساس سابقه پزشکی و خانوادگی شما، همچنین معاینه فیزیکی و نتایج آزمایشات، گرفتگی رگ‌های قلب (تصلب شرایین) را تشخیص می‌دهد.

معاینه فیزیکی

معاینه فیزیکی برای شنیدن صدای غیر طبیعی سوت مانند، به نام “برویی” ازشریان‌ها انجام می‌شود. پزشک می‌تواند صدای برویی را هنگام قرار دادن گوشی پزشکی بر رگ آسیب دیده بشنود. صدای برویی ممکن است نشان دهنده جریان خون ضعیف به دلیل تجمع پلاک دررگ باشد.

تست‌های تشخیصی

پزشک ممکن است برای تشخیص گرفتگی رگ‌های قلب (تصلب شرایین)، یک یا چند آزمایش را توصیه کند. این آزمایشات همچنین می‌تواند به تعیین شدت بیماری شما و تهیه برنامه درمانی مناسب، به پزشک کمک کند.

آزمایش خون

 نوار قلب یا الکتروکاردیوگرافی (EKG)

عکسبرداری اشعه X از قفسه سینه

شاخص مچ پا – بازویی

اکوکاردیوگرام

سی تی اسکن قلب

تست استرس یا تست ورزش

آنژیوگرافی

سایر آزمایشات

راه و روش‌های درمان گرفتگی رگ‌های قلب (تصلب شرایین)

درمان گرفتگی رگ‌های قلب (تصلب شرایین) شامل تغییر سبک زندگی برای قلب سالم، داروها، روش‌های پزشکی یا جراحی است. اهداف درمان عبارتند از:

کاهش خطر تشکیل لخته خون

جلوگیری از بیماری‌های مرتبط با گرفتگی رگ‌های قلب (تصلب شرایین)

کاهش عوامل خطرسازبه منظورکند کردن یا توقف روند تشکیل پلاک

برطرف کردن علائم

بازکردن و یا عمل بای‌پس عروق مسدود شده با پلاک

تغییر سبک زندگی برای سلامتی قلب

اگر شما مبتلا به بیماری تصلب شرایین هستید، پزشک ممکن است به شما توصیه کند برای داشتن قلب سالم تغییراتی در سبک زندگی خود ایجاد کنید. تغییر در شیوه زندگی برای قلب سالم شامل تغذیه مناسب قلب سالم، حفظ وزن مناسب، مدیریت استرس، فعالیت بدنی و ترک سیگار است.

داروها

گاهی اوقات تغییر در شیوه زندگی خود، به تنهایی برای کنترل سطح کلسترول کافی نیست. شما ممکن است به داروهای استاتین نیز برای کنترل و یا کاهش کلسترول خود نیاز داشته باشید. با کاهش سطح کلسترول خون خود می‌توانید خطر بروز حمله قلبی یا سکته را کاهش دهید. پزشکان معمولا” استاتین را برای افرادی تجویز می‌کنند که:

گرفتگی عروق کرونر قلب، انسداد عروق محیطی و یا یک سکته مغزی قبلی داشته‌اند.

مبتلا به بیماری دیابت هستند.

سطح کلسترول LDLدر بدن آن‌ها بالا است.

پزشکان ممکن است درمان با استاتین را برای افرادی در نظر بگیرند که احتمال خطر بیماری‌های قلبی یا سکته برای آنها بالاست.

پزشک ممکن است داروهای دیگری نیز تجویز کند برای:

کاهش فشار خون

کاهش سطح قند خون

جلوگیری از لخته شدن خون (که می‌تواند منجربهحمله قلبیو سکته شود.)

جلوگیری از التهاب

تمام داروها را به طور منظم و طبق تجویزپزشک مصرف کنید. هرگز مقدار داروی خود را تغییر و یا دوز آن را کاهش ندهید، مگر اینکه پزشک صلاح بداند. شما با وجود مصرف دارو برای درمان گرفتگی رگ‌های قلب (تصلب شرایین)، همچنان باید یک  سبک زندگی سالم را ادامه دهید.

روش‌های پزشکی و جراحی

درصورت ابتلاء شما به گرفتگی رگ‌های قلب (تصلب شرایین)، پزشک ممکن است یک روش پزشکی یا عمل جراحی را به شما توصیه کند.

 دستکاری عروق کرونر از راه پوست (PCI) (آنژیوپلاستی عروق کرونر)، روشی برای باز کردن عروق کرونرمسدود یا تنگ شده قلب است. PCI می‌تواند جریان خون به قلب را بهبود بخشد و درد قفسه سینه را برطرف سازد. گاهی اوقات یک لوله فلزی توری کوچک به نام “استنت” در رگ قرار داده می‌شود تا آن را پس از عمل باز نگه دارد.

پیوند عروق کرونر (عمل جراحی بای‌پس قلب)، در CABG، شریان یا رگ‌های سایر مناطق بدن برای بای‌پس و یا باز کردن عروق کرونر تنگ شده، استفاده می‌شود.
 اندآرترکتومی شریان کاروتید، یک نوع عمل جراحی برای برطرف کردن پلاک‌های تجمع یافته در عروق کاروتید در گردن است. این روش از طریق بازیابی جریان خون به مغز، به جلوگیری از سکته مغزی کمک می‌کند.3

چگونه از تصلب شرایین جلوگیری کنید؟

تغییر شیوه زندگی در پیشگیری از بیماری آترواسکلروز نقش مهمی دارد و همچنین به جلوگیری از آن کمک می کند. این تغییر شامل موارد زیر است:

ترک سیگار

خوردن غذاهای سالم

ورزش منظم

حفظ وزن سالم

فقط به یاد داشته باشید که تغییرات شیوه زندگی در طولانی مدت اثرگذار است.

سعی کنید تا از مصرف چربی‎های اشباع شده خودداری نمایید زیرا آنها میزان کلسترول بد را در بدن افزایش می‎دهند. غذاهای مندرج در فهرست زیر سرشار از چربی‎های غیر اشباع هستند که می‎توانند باعث کاهش سطح کلسترول بد در خون شوند.

روغن زیتون

آووکادو

گردو

ماهی‎های چرب

آجیل

دانه‎های خوراکی2

پی نوشت:
1.www.beytoote.com
2.www.stent.ir
3.www.drgalb.ir