کارآفرینان نابالغ دیروز و دلالان بالغ امروز

عصراسلام: با خرید باقالی و پختن آن توسط مادر، به فروش آن در کنار منزل دو طبقه و حیاط دار مسکونی اقدام می‌کردیم تا در طول سه ماهه تابستان اندوخته ای پس انداز شود. در کنار کار فروش باقالی، گاهی خود و یا دوستانمان با کارهای دیگری از قبیل آلاسکا فروشی، بامیه فروشی، بادکنک فروشی و فروش میوه خشخاش، اوقات تابستان را در کنار تفریح و سرگرمی های دیگری مثل حضور در کتابخانه کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان و یا سفر یکی دوهفته ای به روستای پدربزرگ در ۷۰ کیلومتری جاده اصفهان به نایین، سپری می کردیم.  

بدین ترتیب اوقات سه ماهه تعطیلی تابستان به خوبی می گذشت و با کارآفرینی که با فروش اقلام بالا می کردیم درآمدی کسب می شد و هم با حضور در کتابخانه های کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان مطالعه و هنرآموزی داشتیم و هم با سفر به روستای پدربزرگ با محیط های روستایی آشنا می شدیم و به نوعی با تفریح و سرگرمی ویژه، سه ماهه تابستان سپری می شد.

حالا با این اقتصاد لرزان و بی ثبات، در کنار تصمیمات درست و غلط سیاستگذاران اقتصادی، ما کارآفرینان نابالغ دیروز دهه چهل، به دلالان بالغ امروز در دهه ۹۰ تبدیل شده ایم تا  با سرک کشیدن هر روزه به سایت های بازار بورس، سکه، دلار و مسکن در فکر این باشیم تا از این نمط سودی ببریم و با پیشه دلالی، بتوانیم گذران زندگی کنیم.

در دهه اخیر قشر متوسط جامعه – که به نفس افتاده اند- در سراشیبی سقوط به قشر پایین تر هستند و جامعه به دو طبقه اقلیت بالا و اکثریت پایین در حال تبدیل شدن است.  این طبقه که به عنوان کنشگران اصلی مسیر توسعه سیاسی و اقتصادی در کشور به شمار می روند معمولاً با کارآفرینی خود مولد هستند و تحرک اجتماعی را میسر می کنند. اما نگرشهای سرمایه داری برای کسب راحت درآمد و پول و اندوختن ثروت باعث شده تا دلالی به عنوان یک راه میان بر برای کسب ثروت و منفعت جای خود را به کارآفرینی در تولید بدهد. کارآفرینی ای که زحمت دارد و رسیدن به ثروت و مکنت از این راه، زمان بر است.

در هر حال امروزه در میان اطرافیان و دوستانم، همانهایی که در کودکی و نوجوانی چون من کارآفرینان نابالغ بودند، مشاهده می کنم که همه به نوعی تفکر و عمل دلالی را جایگزین تفکر و عمل کارآفرینی کرده‌ایم، تا اگر زرنگ باشیم و عمل دلالی انجام داده باشیم از قافله رکود و تورم جلو افتیم و اگر زرنگ نباشیم اما تفکر دلالی همچنان بر اندیشه مان غالب باشد؛ افسوس و آه نبود سرمایه را داشته باشیم و از قافله رکود و تورم اقتصادی که عقب مانده ایم، آه و حسرت سر نهیم!

سید علیرضا هاشمی