یکی از ویژگی های جنبش های معنوی نوپدید فروکاهش کردن مفاهیم متعالی معنوی می باشد که از حقیقت معنای خود تهی می شود یکی از این مفاهیم معنوی بحث دعا می باشد که خانم کاترین پاندر با اختصاص دو جلد کتاب با عنوان « قدرت دعا » رویکردی پوزیتیویستی و اومانیستی به معنویت دارد که خدا نقش چندانی در این آموزه ندارد بلکه تنها چیزی که لازم است فکر و قدرت ذهن می باشد« دعا کردن شیوه ای از فکر کردن است که انسان را به خداوند پیوند می دهد»[1] وی با بیان اینکه « با دعا کردن ، عملکرد قوانین والاتر ذهن را به حرکت در می آورید»[2] ذهن تنها ابزار لازم برای برقراری دعا می شود. در چنین تفکری دعا حقیقت معنایی خود را از دست داده و به عنوان مهارت القا می شود «دعا کردن مهارتی آموختنی و ممارستی است، یا توانایی ایجاد رخدادهای خوب در زندگی فرد از طریق تماس با خداوندگار درونش»[3] که لازمه چنین تفکری تعالی زدایی از خدا می شود وخدا یک خدای شخصی می شود که شیفته خواسته های انسان می باشد « شما خداوندگاری درونی دارید که مشتاق یاری رساندن است و الهام بخش و هدایتگر شماست . این خداوندگار درونی به همه جزئیات زندگی تان علاقه مند است»[4] در دیدگاه دینی خدا غایت دعا می باشد و خواسته بهانه ای است تا خوهش را نمایان کند و زبان توحید در این حالت جلوه گر می شود. در آموزه دعائی خانم پاندر، زندگی از شکل واقعی دور شده همه چیز با احساس و تلقین ایجاد می شود حتی خدا نیز یک وجود حسی می شود که با تلقین ایجاد می شود، ایشان در یک تعبیر سخیف از خدا ، شکل گیری خدا در درون را در یک پروسه ی خلق شده تعبیر می کند «بسیار خوب و پسندیده است که حضور خداوند را نیز همچون تمرین موسیقی ، به شکل فرضیه ای ادا کنیم . تمرین کردن همان گونه که به تقویت مهارت های دیگر کمک می کند ، تکامل هنر دعا کردن را نیز به همراه دارد . پس از چندی خواهید دید که با تلاشی مختصر ، در هر زمان و هر جا ، بلافاصله « به اندرون می روید » – با خداوند درونتان ارتباط برقرار می کنید[5] در این نوع دعا قدرت ذهنی با تکرار کلمات و عبارات تأکیدی محور اصلی دعا می باشد یعنی ، قدرت خدا برگرفته از قدرت ذهن می باشد که این عقیده در نهایت منجر به شرک می شود« تأکید ، به ظاهر شکلی از دعاست که تمامی قدرت خداوند را به حرکت و جنبش در می آورد»[6] این قدرت ذهن نیز از قدرت واژه ها نشأت می گیرد «هر واژه ادا شده قدرت عظیمی دارد و با ترتیبات معین قرار گرفتن واژه ها ، مثلاً در یک مشیت تأکیدی ، نیروی ارتعاشی نامرئی عظیمی ایجاد می شود که عمیقا بر ماده تأثیر می گذارد و نتایج مشیت شده خاص را مقدر می کند»[7]این اندیشه نیز برگرفته از آموزه های شرقی می باشد که خانم کاترین پاندر به این امر اذعان می کنند« از زمان های دور ، یوگای مانترا یا رستگاری از طریق عبارات تأکیدی در شرق اجرا می شده است»[8]در این جنبش ها دعا رویکردی اومانیستی داشته و تا حدی در این امر افراط می کنند که جسم جایگاه معبود به خود می گیرد « نخستین وظیفه شما در دعا کردن آن است که جسمتان را مورد تفقد قرار دهید .جسم مانند کودک است و به تعریف و تمجید پیوسته نیاز دارد»[9] غایت آرامشی که دنبال می کنند فعل و انفعالاتی است که از طریق یک نفس عمیق حاصل می شود و جالب اینجاست که با این کار بدون زحمت و ریاضت، دنبال شهود نیز هستند . «به نظر می رسد که تنفس عمیق به هنگام دعا کردن شهود ، قدرت دورآگاهی ( تله پاتی ) و قدرت های دعایی عمیق ترتان ، همچون مراقبه و سکوت را بیدار می کند . قدرت های ادراکی فوق حساس نیز احیا خواهند شد بی آنکه از جانب شما تلاشی صورت بگیرد . شما به اطلاعاتی از گذشته ، حال و آینده دست می یابید که هیچ کس برای تان آشکار نمی کند»[10] وی یکی از شیوه های دعا را رها کردن مشکلات معرفی می کند بر خلاف ادعیه دینی ما که موجب برطرف کردن موانع می شود نه فراموشی آن.

کاترین با برشمردن نمونه هایی از این دعا پسری دردسر آفرین ، پس از آنکه پدر و مادرش از نظر ذهنی او را رها کردند ، آرامش یافت و هیجانات فزاینده اش فروکش کرد. وی با این روش تمامی ارتباط ها را با تجویز جدایی حل می کند[11] تا حدی این دعا « دعای رها کردن » پیش می رود حتی نباید انسان خود را نسبت به اعمال و کردار زشتش سرزنش کند و با رها کردن آن آرامش کاذب را برای انسان جدا از آرامش اصیل تجویز می کنند[12] با تأمل نظر می توان دریافت که این امر با آموزه های دینی ما مثل نفس لوامه منافات اساسی دارد.

پی نوشت ها:

[1]قدرت دعا ج 1ص 14

[2]قدرت دعا ج 1ص 16

[3]قدرت دعا ج 1 ص 40

[4]قدرت دعا ج 1 ص 32

[5] 40 دعا 1

[6]قدرت دعا ج 1 ص 158

[7]قدرت دعا ج 1 ص 158

[8]قدرت دعا 1 ص 159

[9]قدرت دعا جد 1 ص 83 و 84

[10]ص 91 ج 1

[11]قدرت دعا ج 1 ص 113

[12]همان ص 119