پرسشگر گرامی ، کمک به مادر از وظایف فرزند نسبت به مادر است و به نوعی نیکی و احسان به والدین ، این کار دارای ثواب زیادی می باشد ، که در آیات وروایات به آن تصریح شده است ، در اینجا به بعضی از این آثار در روایات اشاره می کنیم :
1 . انجام بهترین اعمال
منصور بن حازم به امام صادق علیه السلام عرض کرد: کدام یک از اعمال نیک از سایر اعمال برتر است. امام فرمود:
«الصَّلاةُ لِوَقْتِها وَ بِرُّ الْوالِدَینَ وَالْجَهادُ فی سَبیلِ اللَّهِ؛[1] نماز در وقت، نیکی به پدر و مادر و جهاد در راه خدا.»
2 . طول عمر و فراوانی روزی
خاتم پیامبران صلی الله علیه و آله فرمود: «هر کس می خواهد عمری طولانی، گشایش در زندگی، وسعت رزق و روزی فراوان داشته باشد، به پدر و مادرش نیکی و احسان نماید، چرا که این عمل بخشی از اطاعت خدا است.»[2] در روایتی دیگر از آن حضرت آمده است که: «هر کس برای من خوش رفتاری به پدر و مادرش را تعهد نماید، من نیز متقابلًا فراوانی مال، زیادی عمر، و محبت و سربلندی او را در میان خانواده و بستگانش تضمین می کنم.»[3]3 . داشتن فرزندان صالح
امام صادق علیه السلام فرمود: «بَرُّوا آبَاءَکمْ یبَرَّکمْ أَبْنَاؤُکمْ؛[4] به پدرانتان نیکی کنید تا فرزندانتان نیز به شما نیکی کنند.»..
4 . ثواب حج مقبول
پیامبر صلی الله علیه و آله فرمود: هیچ فرزند نیکوکاری نیست که به چهره پدر و مادر خود نگاهی مهربانانه و شفقت آمیز بیندازد، مگر اینکه خداوند متعال برای هر نظری، ثواب یک حج مقبول منظور می نماید. یاران پیامبر صلی الله علیه و آله گفتند: یا رسول الله! آیا اگر فردی هرروز صد مرتبه به چهره پدر یا مادرش نظاره کند باز هم این پاداش را دریافت خواهد کرد؟
فرمود: آری، اگر روزی صد بار این کار راانجام دهد، ثواب صد حجّ پذیرفته خواهد داشت. خداوند متعال قادر است که پاداش بیشتر و بهتری عنایت کند.[5]5 . آمرزش گناهان
بخشودگی گناهان یکی دیگر از آثار محبت و خوشرفتاری با والدین است. پیشوای ششم فرمود: «روزی مردی به حضور پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله آمده و گفت: ای رسول خدا! زمانی من صاحب دختری شدم. او را پرورش دادم تا به حد بلوغ رسید، تا آن که روزی بر وی لباس نو پوشانده و آراستم و آن گاه بر سر چاهی آورده و در میان آن انداختم. او ناله می کرد و استمداد می طلبید، آخرین سخنی که از او به گوشم رسید، این بود که با آه و ناله می گفت: بابا!!
یا رسول الله! کفاره این گناه من چیست؟ پیامبر صلی الله علیه و آله فرمود: ای مرد! آیا مادرت زنده است؟ گفت: نه. پیامبر فرمود: آیا خاله ات زنده است؟ مرد گفت: بلی.
رسول خدا صلی الله علیه و آله به او سفارش کرد: ای مرد! برو و با خاله ات خوش رفتاری کن و به او نیکی نما زیرا که او به منزله مادر تو است و نیک رفتاری با او کفاره این گناه تو خواهد بود.
امام صادق علیه السلام در ادامه سخن خود افزود: در زمان جاهلیت پدران، دختران خود را می کشتند که مبادا اسیر شده و در میان قبیله های دیگر صاحب فرزندانی شوند.[6]6 . عروج به قله کمال
حضرت موسی علیه السلام مردی را دید که در پیشگاه حضرت حق به مقام والایی نائل شده است. درجه بلند او در نظرش مهم جلوه کرد و به حال او غبطه خورد. به این جهت در پیشگاه خداوند متعال عرضه داشت: خدایا! به چه علت این بنده ات را به این مقامات عالی رسانده ای؟ خداوند فرمود: ای موسی! او نسبت به پدر و مادرش نیکوکار بود و در راه سخن چینی هیچ گاه قدم برنداشته است.[7]7 . کامرانی در زندگی
یکی از مهم ترین عوامل توفیق و کامرانی در زندگی که موجب می شود انسان از ابعاد مختلف زندگی بهره کافی برده و آرامش خود را باز یابد، خدمت کردن به پدر و مادر است. رسول خاتم صلی الله علیه و آله با اشاره به این نکته فرمود: «خداوند چهار نعمت را در گرو چهار عمل قرار داده است: 1- بهره مندی از دانش را در احترام به استاد 2- تداوم ایمان را در تعظیم خداوند 3- کامرانی و لذت زندگی را در نیکی به پدر و مادر 4- نجات از آتش جهنم را در ترک آزار و اذیت مردم.»[8]8 . اطاعت از پیامبر صلی الله علیه و آله
مردی از پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله، از خدمت به پدر و مادر سؤال کرد. آن حضرت فرمود: «به مادرت نیکی کن، به مادرت نیکی کن، به مادرت نیکی کن. با پدرت خوشرفتاری کن، با پدرت خوشرفتاری کن، با پدرت خوشرفتاری کن.»[9] از آن جائی که اطاعت از رسول اکرم صلی الله علیه و آله که در راستای پیروی از اوامر خداوند متعال است خود ثوابی دیگر دارد و رستگاری و پیروزی را به دنبال می آورد و خداوند متعال فرمود: وَ مَنْ یطِعِ اللَّهَ وَ رَسُولَهُ فَقَدْ فازَ فَوْزاً عَظِیماً؛[10] «هر کس از خدا و رسولش اطاعت کند به رستگاری و پیروزی بزرگی دست یافته است.» به این جهت فرزندان صالحی که در معاشرت با والدین خود خوشرفتاری پیشه می کنند، از دستور رسول گرامی اسلام پیروی نموده و به درجات با شکوهی که خداوند متعال وعده داده است نائل می شوند.
پی نوشت ها:
[1] بحارالأنوار، ج 71، ص 46.
[2] همان، ص 85.
[3] مستدرک الوسائل، ج 15، ص 176.
[4] الکافى، ج 5، 554. بحارالأنوار، ج 71، ص 65.
[5] امالى طوسى، مجلس 11. کنز العمال، ج 16، ص 478.
[6] الکافى، کتاب الایمان و الکفر، باب البر بالوالدین، حدیث 18.
[7] روضة الواعظین، ج 2، ص 367.
[8] مواعظ العددیه، ص 208.
[9] مستدرک الوسائل، ج 15، ص 180.
[10] احزاب/ 71.
1 . انجام بهترین اعمال
منصور بن حازم به امام صادق علیه السلام عرض کرد: کدام یک از اعمال نیک از سایر اعمال برتر است. امام فرمود:
«الصَّلاةُ لِوَقْتِها وَ بِرُّ الْوالِدَینَ وَالْجَهادُ فی سَبیلِ اللَّهِ؛[1] نماز در وقت، نیکی به پدر و مادر و جهاد در راه خدا.»
2 . طول عمر و فراوانی روزی
خاتم پیامبران صلی الله علیه و آله فرمود: «هر کس می خواهد عمری طولانی، گشایش در زندگی، وسعت رزق و روزی فراوان داشته باشد، به پدر و مادرش نیکی و احسان نماید، چرا که این عمل بخشی از اطاعت خدا است.»[2] در روایتی دیگر از آن حضرت آمده است که: «هر کس برای من خوش رفتاری به پدر و مادرش را تعهد نماید، من نیز متقابلًا فراوانی مال، زیادی عمر، و محبت و سربلندی او را در میان خانواده و بستگانش تضمین می کنم.»[3]3 . داشتن فرزندان صالح
امام صادق علیه السلام فرمود: «بَرُّوا آبَاءَکمْ یبَرَّکمْ أَبْنَاؤُکمْ؛[4] به پدرانتان نیکی کنید تا فرزندانتان نیز به شما نیکی کنند.»..
4 . ثواب حج مقبول
پیامبر صلی الله علیه و آله فرمود: هیچ فرزند نیکوکاری نیست که به چهره پدر و مادر خود نگاهی مهربانانه و شفقت آمیز بیندازد، مگر اینکه خداوند متعال برای هر نظری، ثواب یک حج مقبول منظور می نماید. یاران پیامبر صلی الله علیه و آله گفتند: یا رسول الله! آیا اگر فردی هرروز صد مرتبه به چهره پدر یا مادرش نظاره کند باز هم این پاداش را دریافت خواهد کرد؟
فرمود: آری، اگر روزی صد بار این کار راانجام دهد، ثواب صد حجّ پذیرفته خواهد داشت. خداوند متعال قادر است که پاداش بیشتر و بهتری عنایت کند.[5]5 . آمرزش گناهان
بخشودگی گناهان یکی دیگر از آثار محبت و خوشرفتاری با والدین است. پیشوای ششم فرمود: «روزی مردی به حضور پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله آمده و گفت: ای رسول خدا! زمانی من صاحب دختری شدم. او را پرورش دادم تا به حد بلوغ رسید، تا آن که روزی بر وی لباس نو پوشانده و آراستم و آن گاه بر سر چاهی آورده و در میان آن انداختم. او ناله می کرد و استمداد می طلبید، آخرین سخنی که از او به گوشم رسید، این بود که با آه و ناله می گفت: بابا!!
یا رسول الله! کفاره این گناه من چیست؟ پیامبر صلی الله علیه و آله فرمود: ای مرد! آیا مادرت زنده است؟ گفت: نه. پیامبر فرمود: آیا خاله ات زنده است؟ مرد گفت: بلی.
رسول خدا صلی الله علیه و آله به او سفارش کرد: ای مرد! برو و با خاله ات خوش رفتاری کن و به او نیکی نما زیرا که او به منزله مادر تو است و نیک رفتاری با او کفاره این گناه تو خواهد بود.
امام صادق علیه السلام در ادامه سخن خود افزود: در زمان جاهلیت پدران، دختران خود را می کشتند که مبادا اسیر شده و در میان قبیله های دیگر صاحب فرزندانی شوند.[6]6 . عروج به قله کمال
حضرت موسی علیه السلام مردی را دید که در پیشگاه حضرت حق به مقام والایی نائل شده است. درجه بلند او در نظرش مهم جلوه کرد و به حال او غبطه خورد. به این جهت در پیشگاه خداوند متعال عرضه داشت: خدایا! به چه علت این بنده ات را به این مقامات عالی رسانده ای؟ خداوند فرمود: ای موسی! او نسبت به پدر و مادرش نیکوکار بود و در راه سخن چینی هیچ گاه قدم برنداشته است.[7]7 . کامرانی در زندگی
یکی از مهم ترین عوامل توفیق و کامرانی در زندگی که موجب می شود انسان از ابعاد مختلف زندگی بهره کافی برده و آرامش خود را باز یابد، خدمت کردن به پدر و مادر است. رسول خاتم صلی الله علیه و آله با اشاره به این نکته فرمود: «خداوند چهار نعمت را در گرو چهار عمل قرار داده است: 1- بهره مندی از دانش را در احترام به استاد 2- تداوم ایمان را در تعظیم خداوند 3- کامرانی و لذت زندگی را در نیکی به پدر و مادر 4- نجات از آتش جهنم را در ترک آزار و اذیت مردم.»[8]8 . اطاعت از پیامبر صلی الله علیه و آله
مردی از پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله، از خدمت به پدر و مادر سؤال کرد. آن حضرت فرمود: «به مادرت نیکی کن، به مادرت نیکی کن، به مادرت نیکی کن. با پدرت خوشرفتاری کن، با پدرت خوشرفتاری کن، با پدرت خوشرفتاری کن.»[9] از آن جائی که اطاعت از رسول اکرم صلی الله علیه و آله که در راستای پیروی از اوامر خداوند متعال است خود ثوابی دیگر دارد و رستگاری و پیروزی را به دنبال می آورد و خداوند متعال فرمود: وَ مَنْ یطِعِ اللَّهَ وَ رَسُولَهُ فَقَدْ فازَ فَوْزاً عَظِیماً؛[10] «هر کس از خدا و رسولش اطاعت کند به رستگاری و پیروزی بزرگی دست یافته است.» به این جهت فرزندان صالحی که در معاشرت با والدین خود خوشرفتاری پیشه می کنند، از دستور رسول گرامی اسلام پیروی نموده و به درجات با شکوهی که خداوند متعال وعده داده است نائل می شوند.
پی نوشت ها:
[1] بحارالأنوار، ج 71، ص 46.
[2] همان، ص 85.
[3] مستدرک الوسائل، ج 15، ص 176.
[4] الکافى، ج 5، 554. بحارالأنوار، ج 71، ص 65.
[5] امالى طوسى، مجلس 11. کنز العمال، ج 16، ص 478.
[6] الکافى، کتاب الایمان و الکفر، باب البر بالوالدین، حدیث 18.
[7] روضة الواعظین، ج 2، ص 367.
[8] مواعظ العددیه، ص 208.
[9] مستدرک الوسائل، ج 15، ص 180.
[10] احزاب/ 71.