کیفیت و چگونگی زندگى انسان و پاداش و کیفرهاى او در جهان دیگر، تجسمى از اعمال و روحیات و افکار او در این جهان است، به تعبیر دیگر: «هر کارى که از انسان در این جهان سر می‌زند آثار وسیع و گسترده‌ اى در روح او باقى می‌گذارد که در این دنیا ممکن است به آسانى درک نشود، ولى در رستاخیز، پس از دگرگونی‌ها و تکامل‌هایى که در آن رخ مى ‌دهد، با واقعیت حقیقى خود جلوه مى‌ کند و چون در آن‌جا حاکمیت و تجلى روح بیشتر است، آثار آن حتى در جسم منعکس خواهد شد. همان‌گونه که ایمان و اتحاد در این جهان مایه رو سفیدى است، و بر عکس، ملت پراکنده و بى ایمان، مردمى رو سیاه هستنند، در جهان دیگر این رو سیاهى و رو سفیدى مجازى دنیا شکل حقیقى به خود مى‌ گیرد، و صاحبان آنها با چهره‌ هاى سفید و درخشان، و یا سیاه و تاریک محشور مى‌ گردند.
بنابر این، افرادی که با ایمان و اهل بهشت باشند، اگر در دنیا چهره زشت و نازیبایی هم داشته باشند در قیامت و بهشت به واسطه ظهور باطن در ظاهر، دارای چهرۀ زیبا و نورانی خواهند شد.
بنا به فرمایش خداوند متعال در قرآن کریم، بهشتیان در بهشت هر چه بخواهند و درخواست کنند به آنها داده می‌شود. زیبا طلبی و نیکویی صورت نیز امری طبیعی و فطری انسان است و مورد درخواست بهشتیان خواهد بود، پس به استناد عمومیت این آیات، بی‌گمان می‌توان فهمید که چهره زشت در بهشت، زیبا می‌شود.
روایات بسیاری در این موضوع وارد شده است؛ از جمله روایتی منقول از حضرت رسول اکرم صلی الله علیه و آله است: «هر گاه فردی از اهل بهشت را از چهره و جمالى خوش آید، مى گوید: خدایا جمال مرا همانند این جمال کن، خدا جمالش را همانند آن چهره و جمال، زیبا می‌کند. نعمت های بهشتی اعم از مادی و معنوی مطابق خواسته های درونی و فطری انسان است، و آنچه مطابق خواسته های درونی انسان باشد کهنه شدنی نیست، و انسان انتظار نو شدن و تبدیل آن را نمی کشد. در همین دنیا انسان هرگز از آب و نان برای همیشه زده و خسته نمی شود، و همین طور فرزند از دیدار مادر سیر نشده و خواهان جدایی از او نیست. نعمت های بهشتی بر اثر فیض و رحمت الهی است، لذا هستی بهشتیان و نعمت های او، و همین طور جهنم، بسته به قدرت الهی است.
انسان به چیزى یا جایى رسید که کمال مطلق است (یعنى به آنچه که در نهادش قرار داده شده است) در آنجا آرام مى گیرد، دلزدگى هم دیگر پیدا نمى کند، طالب تحول هم نیست. درست مانند رود خروشانى که به اقیانوس مى رسد و یکمرتبه از خروش مى افتد. در بهشت انسان به چیزى مى رسد که عین خواسته نهایى اوست و آن کمال مطلق است.
روشن از پرتو رویت نظرى نیست که نیست
منت خاک درت بر بصرى نیست که نیست
ناظر روى تو صاحب نظرانند آرى
سرّ گیسوى تو در هیچ سرى نیست که نیست
یا سعدى مى گوید:
به جهان خرّم از آنم که جهان خرم از اوست
عاشقم بر همه عالم که همه عالم از اوست
نه فلک راست مسلّم نه ملک را حاصل
آنچه در سرّ سویداى بنى آدم از اوست
آنچه که در سّر سویداى بنى آدم مى دانند همین است که او جز با خداى خودش با هیچ جا پیوند واقعى ندارد؛ با هر چه پیوند داشته باشد پیوندى است موقتى و مجازى، و روزى این پیوند را خواهد برید.
(معاد، استاد شهید مرتضى مطهرى، ص 172 – 170).
آیت اللّه جوادى آملى در این باره می گویند: معناى ثبات را از سکون جدا کنیم و براى ما روشن شود که به دارالقرار مى رسیم .
آیت الله حسن زاده آملى در این باره می گویند:به فرموده خداى متعالى: لَهُم ما یَشاؤون فیها/(در بهشت) براى آنان هر چه بخواهند حاضر است این آیه و آیات مشابه دلالت مى کند که خواسته هاى نفس در عالم آخرت به انشاء (ایجاد) اوست بلکه همه لذّت ها و رنج هاى او در آن عالَم از مقوله فعل اند نه اِنفعال. لذّت هاى دنیوى همه از قبیل انفعال اند یعنى از خارج بر نفس وارد مى شوند و در وى اثر مى کنند به خلاف لذت هاى آخرت که از باب فعل و تأثیر و انشاء نفس اند. در روایت آمده است که فرشتگان باید از اهل بهشت اجازه بگیرند تا برآنان وارد شوند و بالاترین سلطنت ها همین است که اهل بهشت هر چه اراده کننده بشود.و آن چه ملالت و خستگى را به دنبال دارد انفعال نفسانى است نه فعل و تأثیر و انشاء نفس و لذا در عالم آخرت هیچگونه خستگى و مَلالتى وجود ندارد.
(هزار و یک نکته، حسن زاده آملى، نکات 796 و 923).
منابع جهت مطالعه بیشتر :
1. عدل الهی، مرتضی مطهری.
2. معاد، محمد تقی فلسفی.