در سپهر اندیشه ها و دید گاه های مقام معظم رهبری در خصوص مسائل مختلف، تأکید ویژه ای بر موضوع گفتمان سازی وجود دارد. ایشان در ارتباط با مسأله عدالت، مسأله تولید علم بومی، الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت، تقویت ساخت درونی قدرت، اقتصاد مقاومتی و… همواره بر گفتمان سازی، به عنوان یکی از مهم ترین پایه های تحقق موارد مذکور تأکید داشته اند. از این رو، ایشان در دیدار اخیرشان با رئیس و نما��ندگان مجلس خبرگان رهبری، ضمن برشمردن برخی واقعیات جهانی، به تبیین «وظایف اصلی مسئولان نظام اسلامی» در شرایط حساس و پیچیده کنونی پرداختند و از دوازده اصل به عنوان وظایف اصلی مسئولان نظام نام بردند؛ «واقع بینی و دیدن نقاط مثبت فراوان در کنار برخی نقاط ضعف»، «افتخار به نسل جوان مؤمن و انقلابی»، «استفاده از ظرفیت های بی شمار داخلی و ملی»، «غفلت نکردن از دشمنی دشمنان»، «مرزبندی صریح و شفاف با جبهه استکبار»، «نترسیدن از دشمن»، «تکیه به مردم و تقویت حرکت جهادی»، «حفظ و تقویت وحدت ملی»، «توجه به فرهنگ دینی و انقلابی»، و «گفتمان سازی»،. ایشان در خصوص مورد اخیر فرمودند: «مطالبی که گفته شد باید بصورت گفتمان و باور عمومی درآید که لازمه آن هم تبیین منطقی و عالمانه این مسائل، به دور از زیاده روی های گوناگون و با زبان خوش است.»

در واقع اهمیت این بحث از آنجا ناشی می‌شود که وقتی موضوعی به گفتمان عمومی جامعه تبدیل شود، چارچوبی خواهد بود برای هدایت جهت گیری ها و فعالیت های افراد، سازمان ها و… به عبارتی، وقتی یک موضوع به گفتمان تبدیل شود، یعنی در فضای عمومی جامعه جای گرفته است و در این حالت می توان امیدوار بود که همه خود را در چارچوب و قالب آن گفتمان تعریف کنند و برنامه ها و کنش های خود را با آن هماهنگ کنند در این صورت، تحقق آن موضوع کار دشواری نخواهد بود و این به معنای استفاده از توان حداکثر افراد و نیروهای جامعه، در راستای تحقق هدف مورد نظر است. اما سوال اساسی اینجاست که گفتمان سازی وظیفه چه کسانی می باشد؟ به عبارت دقیق تر، چه کسانی می توانند گفتمان سازی کنند؟

در پاسخ به این سوال بایستی گفت که یک موضوع وقتی به گفتمان تبدیل می شود که فضای عمومی جامعه را تسخیر کرده باشد و این فضا، فضایی اقناعی است که لازمه توفیق در آن، داشتن علم و آگاهی کافی و استفاده از روش های متناسب و منطقی می باشد. مقام معظم رهبری در این باره فرمودند: « … این با گفتن حاصل می شود؛ با تبیینِ لازم – تبیین منطقى، تبیین عالمانه و دور از زیاده‌روى‌هاى گوناگون – حاصل می شود؛ با زبان صحیح، با زبان علمى و منطقى و با زبان خوش، بایستى این مطالب را منتقل کرد.» بنابراین بایستی گفت که گفتمان سازی در وهله اول وظیفه نخبگان جامعه و بویژه جامعه دانشگاهی کشور است، زیرا این بخش از افراد جامعه هم از توانایی و مهارت لازم برخوردارند و هم در میان اقشار گوناگون مردم از مقبولیت و نفوذ قابل توجهی برخوردارند. از این رو، مقام معظم رهبری در این زمینه می فرمایند: «… نقش رسانه‌ها و بالخصوص نقش روحانیون و نقش بزرگان و اساتید دانشگاهى حتماً نقش بارز و مهمى است.»[1] و یا اینکه در جای دیگری می فرمایند: «در همه‌ى این سالهاى انقلاب، حضور دانشجویان در این صحنه‌ها، حضور فعال و مؤثرى بوده. دانشجوها گفتمان‌ساز بوده‌اند، فضاى فکرى ساخته‌اند، گفتمانهاى سیاسى و انقلابى را در جامعه حاکم کرده‌اند، که در موارد زیادى این وجود داشته.»[2] بنابراین در شرایط حساس کنونی نیز از تمامی نخبگان جامعه، اعم از فکری و ابزاری، انتظار می رود تا ضمن توجه به واقعیت ها، با تبیین منطقی و صحیح شرایط موجود کشور، یاریگر مسئولان نظام اسلامی در انجام وظایفشان باشند و البته پرواضح است که در این راستا مسئولان هم می بایست نه تنها خود گفتمان ساز باشند بلکه، بسترلازم را جهت گفتمان سازی فراهم کنند.

————————————————–

[1] . ۱۳۹۰/۱۰/۱۴ [2] . ۱۳۸۷/۰۹/۲۴

بصیرت/گفتمان سازی؛ پایه تحقق آرمان‌ها / مصطفی قربانی /دوشنبه 19 اسفند 1392