درخواست پیراهن کهنه در عاشورا

جواب اجمالی : در این که امام حسین ع در روز عاشورا قبل از راهی شدن به میدان از خواهرش زینب در خواست پیراهن کهنه کرد از متواترات منابع تاریخی است . اما آیا این پیراهن از حضرت فاطمه زهرا س به حضرت زینب داده شده بود تا در عاشورا به امام حسین ع دهد معلوم نیست .
توضیح بیشتر :
امام حسین(ع) و پوشیدن لباس کهنه قبل از شهادت
پرسش : چرا امام حسین(علیه السلام) ـ به هنگام رفتن به میدان نبرد ـ لباس کهنه در زیر لباسهایش پوشید؟
امام حسین(ع) در روز عاشورا فرمود: پیراهن کهنه اى بیاورید که کسى به آن رغبت نکند. امام(ع) چند جا از آن لباس کهنه را پاره کرد، تا کسی آن را بعد از شهادت از تن ایشان بیرون نیاورد، اما دشمن آن کهنه پیراهن را هم غارت کرد.

پاسخ تفصیلی:
طبق آنچه که در روایات آمده هنگامى که امام حسین(علیه السلام) عزم میدان کرد، فرمود:
«اِئْتُونی بِثَوْب لا یُرْغَبُ فیهِ، اَلْبِسُهُ غَیْرَ ثِیابِی، لا اُجَرَّدُ، فَاِنِّی مَقْتُولٌ مَسْلُوبٌ»؛ (برایم جامه کهنه اى بیاورید که کسى به آن رغبت نکند تا آن را زیر لباسهایم بپوشم و بعد از شهادتم مرا برهنه نکنند، زیرا مى دانم پس از شهادت لباسهایم ربوده خواهد شد). لباس تنگ و کوتاهى آوردند ولى امام(علیه السلام) آن را نپوشید و فرمود: «هذا لِباسُ أَهْلِ الذِّمَّةِ»؛ (این لباس اهل ذمّه [کفّار اهل کتاب] است).
لباس بلندترى آوردند. امام(علیه السلام) آن را پوشید سپس با بانوان حرم خداحافظى کرد. در آن هنگام حضرت سکینه گریه سر داد. امام وى را به سینه چسبانید و فرمود:
«سَیَطُولُ بَعْدی یا سَکینَةُ فَاعْلَمی *** مِنْکِ الْبُکاءُ إِذَا الْحَمامُ دَهانِی
لا تُحْرِقی قَلْبِی بِدَمْعِکِ حَسْرَةً *** مادامَ مِنّی الرُّوحُ فی جُثْمانی
وَ إِذا قُتِلْتُ فَاَنْتَ اَوْلى بِالَّذِی *** تَأْتینَهُ یا خَیْرَةَ النِّسْوانِ»
(سکینه جان! بدان پس از شهادتم گریه هاى طولانى خواهى داشت.
تا جان در بدن دارم با اشک حسرتت دلم را آتش مزن.
اى بهترین زنان! هنگامى که شهید شدم پس تو از هر کس به سوگوارى سزاوارترى).
و در روایت دیگرى آمده است هنگامى که لباس کهنه آوردند، چند جایش را پاره کرد (تا ارزشى براى بیرون آوردن نداشته باشد) و آن را زیر لباس هایش پوشید ؛ ولى پس از شهادت امام (دشمن ناجوانمرد پست) آن را نیز از بدنش بیرون آوردند. «ابجر(ابحر)بن کعب» جنایت کرده آن را پس از شهادت امام از تن او در آورد و حسین را عریان در کربلا نهاد. از آن پس دست‌هایش خشک شد، مثل دو تکه چوب. لهوف : 123، بحارالانوار: 54:45، ارشاد : 115، نفس المهموم : 360 و….

امام(علیه السلام) با دقّت تمام در جاى جاى داستان کربلا، چهره واقعى یاران خود و دشمنانش را ترسیم کرد و براى ثبت در تاریخ به یادگار گذاشت!
امام(علیه السلام) در صحنه هایى که با یاران فداکار و پاکبازش در شب و روز عاشورا داشت نشان داد که آنها از ارزنده ترین انسانهاى تاریخ بشر بودند، همان گونه که نشان داد دشمنانش از پست ترین و فرومایه ترین انسانها بودند. بلکه درندگان و شیاطینى بودند در لباس انسان!
یک پیراهن کهنه که چندین جاى آن را پاره کرده باشند، چه ارزشى دارد که از تن مبارک امام(علیه السلام) بعد از شهادت بدر آورند و بدن مبارک او را برهنه زیر آفتاب سوزان بگذارند، این نشانه چیست؟
لباس کهنه بپوشید زیر پیرهنش *** از آن که بر نکند خصم بد گهر ز تنش
لباس کهنه چه حاجت که زیر سمّ ستور *** تنى نماند که پوشند جامه یا کفنش

پی نوشت:
(1). مناقب ابن شهر آشوب، ج 4، ص 119.
[1] لهوف : 123، بحارالانوار: 54:45، ارشاد : 115، نفس المهموم : 360 و…
(2). تاریخ ابن عساکر، ج 14، ص 221 و بحارالانوار، ج 45، ص 54 (با مختصر تفاوت).

منابع جهت مطالعه بیشتر :
عاشورا ریشه ها، انگیزه ها، رویدادها، پیامدها، سعید داودی و مهدی رستم نژاد،(زیر نظر آیت الله العظمى ناصر مکارم شیرازى)، امام على بن ابى طالب علیه السلام ، قم ، 1388
جواد محدثی، فرهنگ عاشورا، قم، معارف، ج ۱، ص ۸۷-۸۸.