درباره طریقه تصوف که تقریباً از قرن دوم به صورت یک مسلک معینی درآمده و تا قرن هفتم رو به تکامل بوده و قرنهای 7 و 8 اوج این مکتب است و از قرن نه تاکنون رو به نزول و انحطاط داشته اگر نگوییم که تعریفش غیرممکن است باید اعتراف کرد که بسیار مشکل است. کافی است بدانیم ابوالمنصور بغدادی حدود 1000 تعریف درباره تصوف جمع آوری کرده، (تاریخ تصوف، دکتر مهدیزاده، ص 4) علت این مطلب این است که در تصوف در طول تاریخ دگرگونی های بسیار زیادی حاصل شده است. تصوف در اسلام از زهد ابتدائی شروع تا اوج عرفان که امروزه بعضی عرفان را تکامل یافته تصوف می دانند. علاوه بر این در هر دوره در تصوف فرقه های گوناگون که حتی گاه در مقابل هم بودند پیدا شده اند. این مکاتب متعدد و متضاد نشان می دهد که تصوف واقعاً دارای چهارچوب منظم و قابل تعریف نیست و رد کردن آن بصورت مطلق و یا قبول کردنش بنحو مطلق درست نیست لهذا باید آراء و عقاید فرقه خاصی از صوفیه را که ما شخصاً با آن مواجه هستیم مورد شناخت قرار دهیم تا بتوانیم بصورت مستدل قبول یا رد کنیم. ولی با تأمل و کنجکاوی در آثار و نوشته های صوفیه اشاره به دو نوع مطلب بر می خوریم:
1. مطالب ساده و در خور مطالعه و احیاناً سودمند که از مذاهب و ادیان و اندیشه های مختلف که از اسلام و … گرفته اند.
2. مطالبی نادرست، نابخردانه و خرافات. یکی از اساسی ترین تفاوتهای فرقه های صوفیه مسأله شریعت گرایی و شریعت گریزی است. برخی از صوفیان به پایبندی همیشگی بر احکام شریعت ملتزمند ولی برخی از آنان نگاه موقتی و ابزاری به شریعت دارند و معتقدند در مرحله ای می توان از آن عبور کرد و آن را کنار گذاشت. این انحراف بزرگی در مسیر تصوف است. به هر روی اگر خواسته باشید به صورت کامل پی به حقیقت این فرقه ببرید، به منابع ذیل یا منایع دیگر مراجعه فرمائید. – تاریخ تصوف در اسلام، دکتر قاسم غنی -جلوه حق، آیت الله مکارم شیرازی – تلبیس ابلیس ، عبدالرحمن جوزی – ریشه های عرفان در قرآن، داریوش احمدی – عارف و صوفی چه می گویند، جواد تهرانی.
1. مطالب ساده و در خور مطالعه و احیاناً سودمند که از مذاهب و ادیان و اندیشه های مختلف که از اسلام و … گرفته اند.
2. مطالبی نادرست، نابخردانه و خرافات. یکی از اساسی ترین تفاوتهای فرقه های صوفیه مسأله شریعت گرایی و شریعت گریزی است. برخی از صوفیان به پایبندی همیشگی بر احکام شریعت ملتزمند ولی برخی از آنان نگاه موقتی و ابزاری به شریعت دارند و معتقدند در مرحله ای می توان از آن عبور کرد و آن را کنار گذاشت. این انحراف بزرگی در مسیر تصوف است. به هر روی اگر خواسته باشید به صورت کامل پی به حقیقت این فرقه ببرید، به منابع ذیل یا منایع دیگر مراجعه فرمائید. – تاریخ تصوف در اسلام، دکتر قاسم غنی -جلوه حق، آیت الله مکارم شیرازی – تلبیس ابلیس ، عبدالرحمن جوزی – ریشه های عرفان در قرآن، داریوش احمدی – عارف و صوفی چه می گویند، جواد تهرانی.