ترندنیوز مطالب مذهبی+آموزشی+سرگرمی+خبری
صاحب جواهر الکلام می‌گوید:
«بدون شک گریستن بر متوفا به دلیل روایات متعددی که به حد تواتر معنوی رسیده و فتاوای فقها جایز است». آن گاه به روایات گریستن رسول خدا بر حمزه و … و گریه حضرت فاطمه(س) بر پدر بزرگوار و خواهرش رقیه و گریه طولانی امام سجاد (ع) بر پدر بزرگوارش اشاره می‌کند و می‌فرماید: «تمام این موارد نشان می‌دهد که ندبه و نوحه‌سرایی برای کسانی که دارای ویژگی‌های برجسته‌اند، مانعی ندارد، بلکه مستحب است تا در پرتو مجالس عزا، فضایل آنان نشر یابد و دیگران سرمشق گیرند».
صرف نظر از لزوم یاد ایام الله و تعظیم شعائر الهی، اظهار مودّت به اهل بیت (ع) ، مواسات با آنها، اخبار و احادیث و رفتار معصومان (ع) و سیره مستمری که بر مشروعیت عزاداری در دست است، می‌توان گفت بر پایی این گونه مجالس امری عقلایی و در تمام مناطق جهان معمول است که در برابر حوادث شخصی یا اجتماعی مراسم بزرگداشت تشکیل می‌دهند و به سوگ می‌نشینند.
بنابراین عزاداری نه تنها جایز بلکه با توجه به آثار و فواید آن امری رایج و مورد قبول خردمندان و اهل دانش است و مؤمنان با شهادت امام حسین (ع) و یارانش عزادار شدند و گریستند و مرثیه گفتند و به زیارت مزار آنان رفتند و تا زمانی که اسلام در صحنه است، این عزاداری‌ها باقی خواهد ماند و مورد تأیید علما و مراجع بزرگ بوده است و بقای عاشورا را ضامن بقای اسلام و عزّت مسلمین می‌دانند و لذا توصیه کردند که عاشورا را زنده نگه‌دارید.
در اینکه مقام و منزلت پیامبر اکرم (ص) و امیرالمومنین (ع) از امام حسین(ع) و دیگر ائمه بالاتر است هیچ شک و شبهه ای نیست و آن بزرگواران خود به ما چنین آموخته اند اما اینکه چرا در عزای سید الشهدا بیش از دیگر معصومین عزاداری می کنیم چند علت دارد که در ذیل به آنها خواهیم پرداخت:
۱- اوج مظلومیت:
در اینکه مقام و منزلت پیامبر اکرم (ص) و امیرالمومنین (ع) از امام حسین(ع) و دیگر ائمه بالاتر است هیچ شک و شبهه ای نیست و آن بزرگواران خود به ما چنین آموخته اند اما اینکه چرا در عزای سید الشهدا بیش از دیگر معصومین عزاداری می کنیم چند علت دارد که در ذیل به آنها خواهیم پرداخت:۱- اوج مظلومیت:
همه معصومین مظلوم بودند و دشمنان به آنان ستم ها روا داشته و ایشان را به شهادت رساندند؛ از این رو شیعیان براى آنان عزادارى مى کنند؛ ولى جنایاتى که در حادثه کربلا شکل گرفت سابقه ندارد،(۱) و مظلومیت امام حسین علیه السلام و خیانت مخالفان، در اوج قرار دارد، زیرا کسانى که سال ها از یاران پیامبر و امیرمؤمنان بودند و در رکاب آنان با دشمنان جنگیدند، با دعوت فرزندش حسین، اعلام وفادارى نموده و سپس آنان در کربلا او و یارانش را با فجیع ترین وضع به شهادت رساندند. نیز خاندان امام حسین علیه السلام را به اسارت برده و نسبت به آن ها، اهانت هاى بى شمارى انجام دادند؛ از این رو در زیارت عاشورا از شهادت امام حسین علیه السلام به عنوان مصیبت بزرگ یاد شده است.(۲)
از نظر اوج خباثت دشمنان، هیچ گاه این مسئله سابقه نداشته و جنایت هایى که در کربلا انجام شده، در مورد هیچ یک از امامان دیگر و شاید در تاریخ اسلامى انجام نشده بود.
۲- نقش امام حسین علیه السلام در احیاى دین:
همه امامان علیه السلام حاملان و پاسداران دین بودند و نقش محورى در احیاء گسترش آن داشته و فعالیّت هاى آنان (صلح و قیام و…) در راستاى حفظ دین و ارزش هاى آن صورت مى گرفت، ولى فداکارى و شهادت امام حسین علیه السلام نقش بیشترى در حفظ دین و ارزش هاى آن داشت.
نقش امام حسین علیه السلام در برهه و مقطعى که زندگى مى کند، در حفظ و احیاى دین آن قدر اهمیّت دارد که جز با کشته شدن و ریخته شدن خون امام حسین علیه السلام ، دین نمى توانست زنده بماند.
از این رو امام حسین علیه السلام یکى از اهداف قیام خویش را حفظ دین دانست.(۳)
نقش امام حسین علیه السلام در حفظ دین به حدّى است که گفته شده است: «إنّ الاسلام محمدى الحدوث، حسینى البقاء؛(۴) اسلام با پیامبر(ص) به وجود آمد و با حسین باقى ماند.»
اگر که دین مصطفى هنوز در جهان به پاست
از آن سر بریده تو هست و از نواى تو
۳- سفارش و سیره معصومان علیه السلام :
یکى از عوامل مهم عزادارى بیشتر براى امام حسین علیه السلام گفتار و رفتار معصومان علیه السلام مى باشد.
معصومان علیه السلام به جهت نقشى که احیا و زنده نگهداشتن نام و یاد و قیام حسین در حفظ دین و ارزش هاى دین داشت، هم خود عزادارى مى کردند و هم دیگران را به برگزارى عزادارى سفارش مى نمودند.
چون زنده نگهداشتن یاد امام بسیار داراى اهمیّت است، براى ترغیب و روى آورى مردم به سوى آن، روایات بسیارى در بیان ثواب و پاداش عزادارى و گریه بر امام حسین علیه السلام از طرف امامان معصوم نقل شده است.
طبیعى است سفارش معصومان علیه السلام به عزادارى امام حسین علیه السلام و بیان فضایل و ثواب بسیار در عزادارى، روند عزادارى مردم را بیشتر نموده و در نهادینه شدن آن نقش محورى دارد.
۴- درس آزادى:
آزادى و عدالت را همگان دوست دارند و کسانى را که پیام آور و فرهنگ ساز آزادى و عدالت هستند، نیز دوست مى دارند. بى تردید امام حسین علیه السلام پرچمدار عدالت و آزادى بود. او با روحیه ستم ستیزى و رفتار خود به همگان درس آزادى داده و فرهنگ حق گرایى و عدالت مدارى را نهادینه نمود.
درس آزادى به دنیا داد رفتار حسین بذر همت در جهان افشاند افکار حسین
گریه و عزادارى براى امام حسین، شرکت در حماسه او و نزدیک تر شدن به اوج حماسه و عدالت خواهى حضرت است.
امام حسین علیه السلام در میدان آزادى و عدالت و مبارزه با ستم، نه تنها امام شیعیان، بلکه سرور و پیشواى تمام آزادمردان جهان است، همان گونه که «گاندى» رهبر مردم هند در مبارزه با استعمار انگلیس، رهبر خود را امام حسین علیه السلام دانسته است.
قیام و مبارزه امام حسین علیه السلام ، قیام حق در مقابل باطل است و این جنگ و مبارزه، همیشه و همه جا جریان دارد، پس امام حسین، همیشه و براى همه، پیشوا و رهبر است.
براى حفظ این پیشوایى و زنده بودن آن براى همیشه، باید یاد و خاطره او هر چه بیشتر و بهتر زنده نگه داشته شود.
اشک ریزى و عزادارى در سوگ امام حسین علیه السلام ، عامل تقویت عدالت خواهى و انتقامجویى از ستمگران و انتقال فرهنگ شهادت به نسل هاى آینده است.(۵)
به قول استاد شهید مطهرى گریه براى امام حسین علیه السلام نوعى اعلام وابسته بودن به اهل حق و عدالت و جنگ با گروه باطل است،(۶) از این رو مردم براى امام حسین علیه السلام بیشتر عزادارى مى کنند.
البته این نحوه عزاداری ریشه در تاریخ و فرهنگ هم دارد، در خصوص امام حسین(ع) توصیه و دستور خاص از ائمه داریم که همیشه باید چراغ آن روشن باشد، چون امام حسین(ع) یک شاخص است .
آنچه معروف است هشتم ربیع‌الاول سال ۲۶۰ هجری قمری شهادت امام حسن عسکری(ع) یازدهمین امام شیعیان است.
اما ولادت امام حسن عسکری(ع)، امام یازدهم شیعیان، را در هشتم ربیع الثانی سال ۲۳۲ هجری قمری در شهر سامرا دانسته‌اند.
پى نوشت ها:
۱. محمد ابراهیم آیتى، برّرسى تاریخ عاشورا، ص ۱۵۲.
۲. على اصغر عزیزى، شرح زیارت عاشورا، ص ۴۲.
۳. حیاة الامام الحسین علیه السلام ، ج ۲، ص ۲۶۴؛ بحارالانوار، ج ۴۵، ص ۶.
۴. فرهنگ عاشورا، ص ۱۴۹.
۵. همان، ص ۳۱۳.
۶. نهضت هاى اسلامى در صد سال اخیر، ص ۸۹؛ قیام و انقلاب مهدى (ضمیمه شهید)، ص ۱۰۱.
«بدون شک گریستن بر متوفا به دلیل روایات متعددی که به حد تواتر معنوی رسیده و فتاوای فقها جایز است». آن گاه به روایات گریستن رسول خدا بر حمزه و … و گریه حضرت فاطمه(س) بر پدر بزرگوار و خواهرش رقیه و گریه طولانی امام سجاد (ع) بر پدر بزرگوارش اشاره می‌کند و می‌فرماید: «تمام این موارد نشان می‌دهد که ندبه و نوحه‌سرایی برای کسانی که دارای ویژگی‌های برجسته‌اند، مانعی ندارد، بلکه مستحب است تا در پرتو مجالس عزا، فضایل آنان نشر یابد و دیگران سرمشق گیرند».
صرف نظر از لزوم یاد ایام الله و تعظیم شعائر الهی، اظهار مودّت به اهل بیت (ع) ، مواسات با آنها، اخبار و احادیث و رفتار معصومان (ع) و سیره مستمری که بر مشروعیت عزاداری در دست است، می‌توان گفت بر پایی این گونه مجالس امری عقلایی و در تمام مناطق جهان معمول است که در برابر حوادث شخصی یا اجتماعی مراسم بزرگداشت تشکیل می‌دهند و به سوگ می‌نشینند.
بنابراین عزاداری نه تنها جایز بلکه با توجه به آثار و فواید آن امری رایج و مورد قبول خردمندان و اهل دانش است و مؤمنان با شهادت امام حسین (ع) و یارانش عزادار شدند و گریستند و مرثیه گفتند و به زیارت مزار آنان رفتند و تا زمانی که اسلام در صحنه است، این عزاداری‌ها باقی خواهد ماند و مورد تأیید علما و مراجع بزرگ بوده است و بقای عاشورا را ضامن بقای اسلام و عزّت مسلمین می‌دانند و لذا توصیه کردند که عاشورا را زنده نگه‌دارید.
در اینکه مقام و منزلت پیامبر اکرم (ص) و امیرالمومنین (ع) از امام حسین(ع) و دیگر ائمه بالاتر است هیچ شک و شبهه ای نیست و آن بزرگواران خود به ما چنین آموخته اند اما اینکه چرا در عزای سید الشهدا بیش از دیگر معصومین عزاداری می کنیم چند علت دارد که در ذیل به آنها خواهیم پرداخت:
۱- اوج مظلومیت:
در اینکه مقام و منزلت پیامبر اکرم (ص) و امیرالمومنین (ع) از امام حسین(ع) و دیگر ائمه بالاتر است هیچ شک و شبهه ای نیست و آن بزرگواران خود به ما چنین آموخته اند اما اینکه چرا در عزای سید الشهدا بیش از دیگر معصومین عزاداری می کنیم چند علت دارد که در ذیل به آنها خواهیم پرداخت:۱- اوج مظلومیت:
همه معصومین مظلوم بودند و دشمنان به آنان ستم ها روا داشته و ایشان را به شهادت رساندند؛ از این رو شیعیان براى آنان عزادارى مى کنند؛ ولى جنایاتى که در حادثه کربلا شکل گرفت سابقه ندارد،(۱) و مظلومیت امام حسین علیه السلام و خیانت مخالفان، در اوج قرار دارد، زیرا کسانى که سال ها از یاران پیامبر و امیرمؤمنان بودند و در رکاب آنان با دشمنان جنگیدند، با دعوت فرزندش حسین، اعلام وفادارى نموده و سپس آنان در کربلا او و یارانش را با فجیع ترین وضع به شهادت رساندند. نیز خاندان امام حسین علیه السلام را به اسارت برده و نسبت به آن ها، اهانت هاى بى شمارى انجام دادند؛ از این رو در زیارت عاشورا از شهادت امام حسین علیه السلام به عنوان مصیبت بزرگ یاد شده است.(۲)
از نظر اوج خباثت دشمنان، هیچ گاه این مسئله سابقه نداشته و جنایت هایى که در کربلا انجام شده، در مورد هیچ یک از امامان دیگر و شاید در تاریخ اسلامى انجام نشده بود.
۲- نقش امام حسین علیه السلام در احیاى دین:
همه امامان علیه السلام حاملان و پاسداران دین بودند و نقش محورى در احیاء گسترش آن داشته و فعالیّت هاى آنان (صلح و قیام و…) در راستاى حفظ دین و ارزش هاى آن صورت مى گرفت، ولى فداکارى و شهادت امام حسین علیه السلام نقش بیشترى در حفظ دین و ارزش هاى آن داشت.
نقش امام حسین علیه السلام در برهه و مقطعى که زندگى مى کند، در حفظ و احیاى دین آن قدر اهمیّت دارد که جز با کشته شدن و ریخته شدن خون امام حسین علیه السلام ، دین نمى توانست زنده بماند.
از این رو امام حسین علیه السلام یکى از اهداف قیام خویش را حفظ دین دانست.(۳)
نقش امام حسین علیه السلام در حفظ دین به حدّى است که گفته شده است: «إنّ الاسلام محمدى الحدوث، حسینى البقاء؛(۴) اسلام با پیامبر(ص) به وجود آمد و با حسین باقى ماند.»
اگر که دین مصطفى هنوز در جهان به پاست
از آن سر بریده تو هست و از نواى تو
۳- سفارش و سیره معصومان علیه السلام :
یکى از عوامل مهم عزادارى بیشتر براى امام حسین علیه السلام گفتار و رفتار معصومان علیه السلام مى باشد.
معصومان علیه السلام به جهت نقشى که احیا و زنده نگهداشتن نام و یاد و قیام حسین در حفظ دین و ارزش هاى دین داشت، هم خود عزادارى مى کردند و هم دیگران را به برگزارى عزادارى سفارش مى نمودند.
چون زنده نگهداشتن یاد امام بسیار داراى اهمیّت است، براى ترغیب و روى آورى مردم به سوى آن، روایات بسیارى در بیان ثواب و پاداش عزادارى و گریه بر امام حسین علیه السلام از طرف امامان معصوم نقل شده است.
طبیعى است سفارش معصومان علیه السلام به عزادارى امام حسین علیه السلام و بیان فضایل و ثواب بسیار در عزادارى، روند عزادارى مردم را بیشتر نموده و در نهادینه شدن آن نقش محورى دارد.
۴- درس آزادى:
آزادى و عدالت را همگان دوست دارند و کسانى را که پیام آور و فرهنگ ساز آزادى و عدالت هستند، نیز دوست مى دارند. بى تردید امام حسین علیه السلام پرچمدار عدالت و آزادى بود. او با روحیه ستم ستیزى و رفتار خود به همگان درس آزادى داده و فرهنگ حق گرایى و عدالت مدارى را نهادینه نمود.
درس آزادى به دنیا داد رفتار حسین بذر همت در جهان افشاند افکار حسین
گریه و عزادارى براى امام حسین، شرکت در حماسه او و نزدیک تر شدن به اوج حماسه و عدالت خواهى حضرت است.
امام حسین علیه السلام در میدان آزادى و عدالت و مبارزه با ستم، نه تنها امام شیعیان، بلکه سرور و پیشواى تمام آزادمردان جهان است، همان گونه که «گاندى» رهبر مردم هند در مبارزه با استعمار انگلیس، رهبر خود را امام حسین علیه السلام دانسته است.
قیام و مبارزه امام حسین علیه السلام ، قیام حق در مقابل باطل است و این جنگ و مبارزه، همیشه و همه جا جریان دارد، پس امام حسین، همیشه و براى همه، پیشوا و رهبر است.
براى حفظ این پیشوایى و زنده بودن آن براى همیشه، باید یاد و خاطره او هر چه بیشتر و بهتر زنده نگه داشته شود.
اشک ریزى و عزادارى در سوگ امام حسین علیه السلام ، عامل تقویت عدالت خواهى و انتقامجویى از ستمگران و انتقال فرهنگ شهادت به نسل هاى آینده است.(۵)
به قول استاد شهید مطهرى گریه براى امام حسین علیه السلام نوعى اعلام وابسته بودن به اهل حق و عدالت و جنگ با گروه باطل است،(۶) از این رو مردم براى امام حسین علیه السلام بیشتر عزادارى مى کنند.
البته این نحوه عزاداری ریشه در تاریخ و فرهنگ هم دارد، در خصوص امام حسین(ع) توصیه و دستور خاص از ائمه داریم که همیشه باید چراغ آن روشن باشد، چون امام حسین(ع) یک شاخص است .
آنچه معروف است هشتم ربیع‌الاول سال ۲۶۰ هجری قمری شهادت امام حسن عسکری(ع) یازدهمین امام شیعیان است.
اما ولادت امام حسن عسکری(ع)، امام یازدهم شیعیان، را در هشتم ربیع الثانی سال ۲۳۲ هجری قمری در شهر سامرا دانسته‌اند.
پى نوشت ها:
۱. محمد ابراهیم آیتى، برّرسى تاریخ عاشورا، ص ۱۵۲.
۲. على اصغر عزیزى، شرح زیارت عاشورا، ص ۴۲.
۳. حیاة الامام الحسین علیه السلام ، ج ۲، ص ۲۶۴؛ بحارالانوار، ج ۴۵، ص ۶.
۴. فرهنگ عاشورا، ص ۱۴۹.
۵. همان، ص ۳۱۳.
۶. نهضت هاى اسلامى در صد سال اخیر، ص ۸۹؛ قیام و انقلاب مهدى (ضمیمه شهید)، ص ۱۰۱.
