علمای بزرگ ما از قدیم الایام در جمع آوری و تنظیم ادعیة مأثوره زحمت ها کشیده و کتاب ها نوشته اند یکی از این کتاب ها کتاب شریف مفاتیح الجنان می باشد که مرحوم ثقة المحدثین شیخ عباس قمی (ره) تلاش کرده است ادعیة مأثوره را به علاوه زیارات و آداب مستحبه از کتب معتبره جمع آوری کند و انصافاً مجموعه ای بسیار مفید و مورد اعتماد گرد آورده است. در این که چرا بعضی از زیارت نامه ها هم چون زیارت نامة حضرت معصومه (س) و شاه عبدالعظیم و… در مفاتیح آمده و زیارت نامة حضرت زینب(س) نیامده؟ چند نکته باید مورد توجه قرار گیرد.
اوّلاً: شیخ عباس قمی در گردآوری مفاتیح الجنان به همة منابع و کتاب ها دسترسی نداشته و احیاناً‌ اگر هم دسترسی داشته مورد اطمینان و اعتبار کافی در نزد وی نبوده است.
ثانیا:ً بعضی از ادعیه های وارده در مفاتیح ممکن است از سند کافی برخوردار نباشند و شخص روایت کننده در نزد اهل رجال (از ناقلین حدیث) شرایط راوی را نداشته باشد. به همین خاطر گفته اند به امید رجا باید قرائت گردد.
ثالثاً: اگر در باب زیارات وارده (در مفاتیح الجنان) دقت شود مشاهده می شود که؛ برای ائمه اطهاری که در بقیع مدفونند یک زیارت نامه هست با آن که خود این چهار امام، معصوم و از شأن و منزلت ویژه ای برخوردار هستند.
رابعاً؛ اگر باز هم در باب زیارات وارده دقت کنیم، این نکته به خوبی نمایان است که اکثر مضمون عبارات زیارات از یک منبع سرچشمه گرفته اند، این نشانة آن است که ممکن است خود علمای صدر اسلام با استفاده از این عبارات زیارت نامه ای در خصوص آن امام زاده به رشتة تحریر درآورده اند و در عصر ما هم این نمونه به خوبی آشکار است مثل زیارت نامة حضرت امام خمینی (ره) .
خامساً؛ اگر باب زیارتی در خصوص حضرت زینب(س) در مفاتیح نیامده این دلیل بر شأن و مقام و منزلت آن حضرت نیست، چرا که در بعضی از کتب معتبره هم چون کامل الزیارات[1] این باب زیارت هم نیامده پس می توان گفت که نگارندة کتاب های مفاتیح و یا کامل الزایارت و امثال دیگر یا دسترسی به آن کتابها نداشته و یا از سند ضعیفی برخوردار بوده که شیخ عباس ترجیح به نوشتن آن نکرده است.
حاصل بحث این که هیچ کدام از زیارت نامه های وارده در مفاتیح در خصوص امام زاده ها به نقل و قول مستقیم از معصوم نیست. حال اگر زیارت نامة یک امام زاده ای باشد یا نباشد در مقام و منزلت آنها تأثیر چندانی ندارد. و معرفت و قداست اینها با استفاده از احادیث امامان در خصوص جایگاه و منزلتی که دارند شناخته می شوند همچون احادیث امام رضا ـ علیه السّلام ـ و امام جواد ـ علیه السّلام ـ در خصوص زیارت کردن حضرت فاطمة معصومه (س) و یا حدیث امام حسن عسکری ـ علیه السّلام ـ در خصوص حضرت شاه عبدالعظیم حسنی .
سیره عملی زینب(س) در حادثه عاشورا میزان منزلت او را تعیین می­کند نه صرف زیارتنامه.
به نقل از پایگاه ویکی پرسش
پی نوشت:
1. ابن قولویة قمی، کامل الزیارات، ترجمه سید محمد جواد ذهنی تهرانی، تهران، انتشارات گنجینة ذهنی، 1381ش.