پرسشگر گرامی ، در پاسخ آداب خوردن و آشامیدن پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله وسلم را خدمتتان ارائه می کنیم ، امید است برای شما مفید باشد:
الف ) آداب خوردن و آشامیدن
1 . پیش از خوردن دستانش را می شست یا وضو می گرفت و می فرمود: خجستگی و برکت غذا در وضوی پیش و پس از خوردن آن است.
2 . چون سفره گسترده می شد خدای را یاد می کرد و می گفت: «بسم الله الرحمن الرحیم. اللهم اجعلها نعمه مشکوره تصل بها نعمه الجنه». بار پروردگارا این غذا را نعمتی قرار ده که از عهده شکر آن برآیم و به وسیله آن مرا به نعمت های بهشت رهنمون ساز.و بر سر سفره دو زانو می نشست و دو پایش را جمع می کرد, همانگونه که نماز گذار می نشیند با این تفاوت که زانو روی زانو و روی یک پهلو می نشست و می گفت: همانا من بنده ام و همچون بنده می نشینم و غذا می خورم.
3 . غذای داغ نمی خورد و می گفت: غذای داغ برکت ندارد خداوند آتش را غذای ما قرار نداده.
4 . با سه انگشت غذا می خورد و گاهی از انگشت چهارم کمک می گرفت و پس از آنکه غذایش را میل می فرمود, ظرف غذا را تمیز می کرد و می گفت: پایان غذا پر برکت است. چون از غذا خوردن فارغ می شد خدای را می خواند و می گفت:«اللهم لک الحمد اطعمتَ و اشبعتَ و سقیتَ وارویتَ. لک الحمد غیر مکفور و مودع و لامستغنی عنه». بار خدایا ترا سپاس می گویم به خاطر آنکه مرا غذا دادی و سیرم ساختی, نوشاندی و سیرابم نمودی. حمد ترا است, حمدی که کفران نشود, آخرین حمد من نباشد و بی نیاز از آن نباشم.
5 . چون به خصوص نان و گوشت میل می کرد, دست هایش را خوب می شست و آنگاه زیادی آب را به صورتش می کشید.
6 . از اهل خانه غذا نمی خواست و اظهار تمایل هم نمی کرد. اگر غذائی می آوردند, می خورد و آنچه می دادند, قبول می کرد و هر نوشیدنی که بود می نوشید و فراوان اتفاق می افتاد که خود بر می خواست و برای خویش خوردنی یا نوشیدنی می آورد.
7 . هنگام غذا خوردن با تواضع روی زمین می نشست و به چیزی تکیه نمی زد,
8 . تا جایی که امکان داشت تنها غذا نمی خورد و می فرمود: بهترین غذا آن است که دست های زیادی به طرف آن دراز شود, برای خوردن دورهم جمع شوید, خجستگی و برکت در این کار است.
9 . بر سر سفره از آن قسمت غذا که جلوی خودش بود می خورد اما وقتی خرما میل می کرد آن را از جاهای مختلف ظرف انتخاب می نمود.
10 . در سه نوبت آب می نوشید و در آن سه نوبت سه (بسم الله) و در آخر آنها (الحمدالله) می گفت و آب را سر نمی کشید, بلکه به نوعی می مکید و چه بسا با یک نفس می نوشید تا فارغ می شد ، داخل ظرف آب نفس نمی کشید, بلکه هنگام نفس کشیدن دهانش را به سویی می گرداند.
ب ) آداب دیگر آشامیدن
در آشامیدن آب چند چیز جزء آداب (مستحبات و مکروهات) است
1 . مستحبات
1 . 1 . آب را به طور مکیده خوردن.
2 . 1 . در روز ایستاده آب خوردن.
3 . 1 . پیش از آشامیدن آب بسم الله و بعد از آن الحمد لله گفتن.
4. 1 . به سه نفس آب نوشیدن.
5. 1 . از روی میل ( ونیاز) آب نوشیدن.
6 . 1 . – بعداز آشامیدن آب حضرت ابا عبدالله (سلام الله علیه) و اهل بیت ایشان را یاد کردن و قاتلان آن حضرت را لعنت کردن.
2 . مکروهات
1 . 2 . زیاد آشامیدن آب .
2 . 2 . آشامیدن آن بعد از غذای چرب.
3 . 2 . در شب به حال ایستاده آب خوردن.
4. 2 . آشامیدن آب با دست چپ.
5. 2 . از جای شکسته ی ظرف و جائی که دسته ی آن است آب خوردن…. .
ج ) انتخاب خوردنی ها
1 . بهترین میوه ها در نظر آن حضرت خرمای تازه, خربزه و انگور بود. خیار را با نمک و خرما را با نان میل می فرمود. بیشتر خوراک آن حضرت آب و خرما بود. شیر را باخرما می آمیخت و آن دو را پاکیزه می نامید.
2 . کباب میل می کرد و بهترین خوراک نزد آن حضرت گوشت بود و می فرمود: گوشت بر شنوائی انسان می افزاید. آب گوشت را با گوشت و کدو میل می کرد, کدو را دوست داشت و به عاشیه می گفت: هر گاه خواستی غذائی بپزی کدوی حلوائی بیشتر بریز, زیرا خوردن آن دل غمگین را شاد می سازد. خود شکار نمی کرد, ولی گوشت پرنده شکاری را که برایش می آورند دوست داشت و میل می فرمود.از گوسفند ذراع و شانه اش را, و همچنین سرکه و نوعی خرما به نام «عجوه» رادوست می داشت و می فرمود: عجوه از بهشت و شفابخش است.
3 . از سبزیجات کاسنی, باذروج(گیاهی معطر) و خرفه را دوست داشت و به دلیل معاشرت زیاد با مردم سیر و پیاز و تره نمی خورد. هرگز از غذائی نکوهش نمی کرد, هر غذائی که برایش فراهم می نمودند, اگر خوشش می آمد میل می کرد و گرنه میل نمی کرد.
4 . خامه و سرشیر را همواره دوست داشت و می خورد.کشمش را در آب خیس می کرد و می خورد و آب آن را می نوشید.انار میل می کرد و می فرمود: میوه های نوبر بخورید و بهترین آن ها انار و ترنج است.
5 . انار را سرور میوه ها می دانست و هنگامی که انار می خورد کسی را با خود شریک نمی ساخت.
می فرمود: بوی پیامبران و دخترم فاطمه(س) بوی خوش گلابی است. گلابی بخورید که بر حافظه می افزاید و اندوه دل را می برد و فرزند را زیبا می گرداند.
6 . خوردن خربزه را توصیه می کرد و می فرمود: خربزه راگاز بزنید. خربزه میوه ای خجسته, پاکیزه, پاک کننده دهان, تقویت کننده قلب, سفید کننده دندان و خشنود کننده خداوند است. بوی خوش آن از عنبره, آبش از کوثر و گوشتش از بهشت و لذتش از مینو است. خوردن خربزه عبادت به شمار می آید.
7 . از ترنج سبز و سیب سرخ خوشش می آمد.
8 . انگور را گاهی دانه دانه و گاه خوشه آن را در دهان می گذاشت.
منابع:
1. مجموعه البیضا, فیض کاشانی . 2. سنن النبی, علامه طباطبائی. 3. نگین هستی, حسین سیدیمنابع بیشتر برای مطالعه:1- طب و بهداشت در اسلام، جواد فاضل2- آیین جاویدان، محمد خالصى3- تعالیم بهداشتى اسلام، صفدر صانعى4- اسلام پزشک بى دارو، احمد امین5- پژوهش در مبانى عقاید سنتى ایران، ابوتراب نفیسى6- دین در عصر دانش، گروه نویسندگان7- فروغ دانش جدید در قرآن و حدیث، ک. حقیقى8- فرهنگ اسلام در اروپا، زیگرید هونکه، مترجم: رهبانى9- خوردنیها و آشامیدنی ها از نظر پیشواى دین، محمد تقى حکیم10- اسلام بهداشت و تنظیم خانواده، شهید دکتر پاک نژاد11- رساله نوین فقهى پزشکى، بى آزار شیرازى12- اولین دانشگاه آخرین پیامبر، شهید دکتر پاک نژاد13- چکیده مقالات دومین همایش مشاوره از دیدگاه اسلام، به کوشش على نقى فقیهى14- چکیده مقالات اولین همایش بین المللى نقش دین در بهداشت روان، به کوشش انستیتو روانپزشکى ایران.15- طب الائمه, عبدالله بن بسطام16- طب النبی , ابی العباس مستغفری 17- طب الرضا یا رساله ذهبیه (که امام رضا(ع ) به تقاضای مأمون نوشته اند)قابل ذکر این که مجموعه آن چه در این کتب و کتاب های دیگر در زمینه طب و خواص خوراکی ها از ائمه (ع ) روایت شده است در بحارالانوار, ج 62 و 63 آمده است.