باسلام واحترام حضورپرسشگرگرامی؛
دوست عزیز! پزشکی رسالت است نه شغل؛ پزشک در فرهنگ کهن ایرانی همواره از جایگاه ویژه ای برخودار بوده است که این جایگاه به واسطه تعالیم ارزشمند اسلامی رنگ قداست به خود گرفته است. در باور اسلامی طبابت، عبادت است و وقتی دانش، تجربه، تعهد و عاطفه یک پزشک غبار غم و اندوه را از چهره بیمار و خانواده اش می زادید، می توان پزشکی را یک رسالت دانست نه یک شغل.
در سفینه البحار از امام صادق(ع) نقل شده است که مردم هر شهری به سه چیز نیازمندند که در امور دنیا و آخرت خود به آنها رجوع کنند و اگر آن سه را نداشته باشند گرفتار سرگردانی می شوند، دین شناس دانای پرهیزگار، حاکم نیکوکاری که مردم از آن اطاعت کنند و پزشک دانای مورد اعتماد.
*قداست شغل پزشکی و پرستاری:
انسان در انتخاب شغل‌ها و سایر انواع انتخابات آزاد است. آزاد خلق شده است. و در اسلام آزادی به او اعطا شده است. لکن خود انسان‌ها در انتخاب شغل، مختلف هستند، و این اختلاف تابع آن اختلاف نفسانی خودشان و اخلاق باطنی خودشان است. یکی دزدی را انتخاب می‌کند شغل، یکی غارتگری را برای خودش شغل انتخاب می‌کند، یکی شغل‌های هروئین فروشی و مواد مخدره فروشی و امثال اینها را انتخاب می‌کند. این انتخابات، یک انتخاب آزادی است که تابع آن نفسیت اشخاص است. نفوس انسان در این عالم به حسب خلقت اختلاف دارد، و به حسب تربیت‌هایی هم که در محیط‌ها می‌شود باز یک اختلافات زیادی در این تربیتها حاصل می‌شود. در یک محیط می‌بینید که تربیت‌ها، تربیت‌های ضدانسانی است، ضد اخلاقی است، و در یک محیط تربیت‌ها تربیت‌های انسانی است.
از جمله شغلهای بسیار مقدس شغل پزشکی است. شغلی است که اگر پزشکها به تکالیف خودشان، تکالیف انسانی خودشان عمل بکنند، این شغل بسیار شریف و یک عبادتی است. و همین‌طور پرستاری؛ این شغل پرستاری از شغل‌های بسیار شریفی است که اگر چنانچه، انسان با وظایف انسانی و شرعی خودش عمل بکند، این یک عبادتی است که در تراز عبادتهای درجه اول است. البته مسئولیت‌هایی هم دارد. هم در پزشک و هم در نِرسها و هم در همۀ قشرهایی که در بیمارستان‌ها هستند. یک مسئولیت‌های بزرگی هست برایشان. پزشکها چنین نباشد که برای جمع‌آوری مال و منال این خدمت را انجام بدهند. خدمت بکنند، و نظرشان خدمت به انسان‌ها که بندگان خداست باشد تا این شغل عبادت بشود. آن منافعی هم که پیدا می‌شود، منافعی است که از این عبادت برایشان پیدا شده است. و اما اگر بنا باشد که آنهاخدای نخواسته، انحراف داشته باشند و گاهی انحرافات به جایی برسد که جانهای مردم را در خطر بیاندازد، این یک جنایتکار است. و همین‌طور پرستارها، پرستاری از بیمار امر بسیار مشکلی است، لکن خیلی ارزشمند است. انسان با یک بیماری به طور محبت، به طور برادری، به طور خواهری مراعات احوال او را بکند، و این برای انجام یک وظیفۀ انسانی ـ الهی باشد، از عبادات بسیار ارزشمند است. شغل شما شغل بسیار شریفی است و از آن طرف مسئولیتش هم زیاد است. مسئولیتش را خود شما می‌توانید جبران بکنید، به محبت کردن به مرضی. اینها احتیاج دارند به محبت، بیش از آنکه احتیاج به دوا دارند. یک مریضی که از خانه‌اش آمده است در بیمارستان، این مریض خودش را مثل اینکه یک غریب می‌داند. اگر این پرستارها با او با ملایمت، با رفتار انسانی، با محبت، مثل برادر و خواهر با او رفتار کنند، این حس غربت از او منفصل می‌شود و آرامش برایش حاصل می‌شود، و این آرامش روحی در بهبودی او کمک می‌کند؛ کمک طبیب است، کمک پرستار است. این شغل را خدای نخواسته نبایدآلوده شود به جهات مادی، به جهات دنیایی، که هم کار کرده باشند و هم اجر الهی نبرده باشند. باید کاری کنندکه این شغل الهی باشد، برای خدا باشد. منافات ندارد اینکه برای خدا باشد لکن به آنها هم مثلاً اجری بدهند. اینها منافات با هم ندارند. اینکه با بیماران خوش‌رفتاری کنند. کمک کنند آنها را دلجویی کنند از آنها. این شغل از آن شغل‌های بسیار ارزنده است.
پزشکی از جمله مشاغلی است که در سخنان حضرت امام خمینی(س) نیز بازتاب داشته و ایشان برخی سخنرانی هایشان به اهمیت، قداست و ارزش شغل پزشکی و پرستاری اشاره کرده اند. از جمله این سخنرانی ها، بیانات ایشان در روز 23 اردیبهشت ماه سال 1359 است که در جمع پزشکان و پرستاران بنیاد اسلامی خدمات پزشکی امام خمینی ایراد شده است. ایشان در این سخنرانی ، شغل پزشکی را شغلی بسیار مقدس خوانده و آن را از عبادات برمی شمرند. (صحیفه امام، ج 12، صص: 285 – 289)
آنچه مهم است این است که زندگی در درس خلاصه نمی شود و اگر چه درس خواندن مهم و سرنوشت ساز است اما ازدواج مهمتر است و انسان با درس زندگی نمی کند بلکه با همسر خود زندگی می کند.
دوست گرامی! تحصیل کردن تا مدارج بالا بسیار خوب است اما به شرطی که باعث نشود اصل ازدواج به خطر بیفتد. بنابراین شما باید بررسی کنید که اگر بخواهید تا مدارج بالا تحصیل کنید و تا آن زمان از ازدواج خودداری کنید، آیا بعد از فراغت از تحصیل، با توجه به سن و تحصیلاتتان مورد مناسب خواهید داشت یا نه؟
البته تذکر یک نکته هم خالی از لطف نیست و آن اینکه آنچه که در مورد ازدواج دارای اهمیت است، ‌ازدواج «بهنگام» است، نه لزوما «زودهنگام». آنچه در درجه اول اهمیت نیازهاست، برآورده نمودن نیازهای فطری و الهی است که خدا در وجود ما قرار داده است که بی‌تردید اهتمام به آنها، سطح سلامت و پویایی فردی و اجتماعی را در عالی‌ترین رتبه قرار خواهد داد. آیا در اندیشه جوان هوشمند و مؤمنی چون شما، جز این است؟
تردیدی نیست که افزایش آگاهی و تحصیل، کمک شایانی به رساندن فرد به ایده‌ال‌های فکری و رفتاری مناسب فردی و اجتماعی خواهد نمود اما از این حقیقت همیشگی نیز نمی توان چشم پوشید که میل به داشتن یک همراه و حضور در آشیانه مقدس خانواده و در ادامه داشتن فرزند، از نیازهای فطری است.
به نظر می رسد بسیاری از موارد که به عنوان مانع ازدواج مطرح می گردند، نمی توانند دلیل مناسبی برای تأخیر ازدواج باشند. موفقیت همزمان در تحصیل و ازدواج؛ بستگی به شرایط و ویژگی های فردی و شخصیتی زوجین و امکانات موجود دارد. مطمئنا فردی که با ازدواج توانسته است نیازهاى روحى و روانى خود را تامین نماید با خیالی آسوده می تواند مسیر تحصیل را طی نماید. البته به شرط اینکه در انتخاب خود دقت کرده و سعی کند همسری را انتخاب نماید که برای او همراهی خوب و همیشگی در زندگی و تحصیل باشد.
ازدواج در صورتی مانع تحصیل خواهد بود که 1- فرد مورد نظر همراهی نکند و 2- برنامه ریزی نباشد اما شما میتوانید با برنامه ریزی صحیح و حساب شده مشغول به ادامه تحصیل باشید به شرطی که تمام موارد یک برنامه ریزی درست را بدانید.
بنابراین توصیه ما این است که با دقت بیشتری در مورد ازدواج و ادامه تحصیلتان فکر کنید.
بى شک هیچ شالوده اى، مقدس تر از بناى رفیع ازدواج نیست[1] و هر ملتى در دین و آیین خود به نوعى از آن بهره مند است. دین اسلام بیش از همه بر آن تأکید دارد و براى آن آثار و فواید مهمى یاد کرده است. در قرآن مجید سه آیه در اهمیت اصل ازدواج آمده و همگان را به آن تشویق و دعوت کرده است: 1. «وَ أَنْکِحُوا الْأَیامى مِنْکُمْ وَ الصّالِحِینَ مِنْ عِبادِکُمْ وَ إِمائِکُمْ إِنْ یَکُونُوا فُقَراءَ یُغْنِهِمُ اللّهُ مِنْ فَضْلِهِ وَ اللّهُ واسِعٌ عَلِیمٌ»[2] ؛ «مردان و زنان بى همسر خود را همسر دهید و همچنین غلامان و کنیزان صالح را، اگر فقیر و تنگدست باشند. خداوند از فضل خود آنان را بى نیاز مى سازد؛ خداوند گشایش دهنده و آگاه است». 2. «وَ مِنْ آیاتِهِ أَنْ خَلَقَ لَکُمْ مِنْ أَنْفُسِکُمْ أَزْواجاً لِتَسْکُنُوا إِلَیْها وَ جَعَلَ بَیْنَکُمْ مَوَدَّةً وَ رَحْمَةً إِنَّ فِی ذلِکَ لاَیاتٍ لِقَوْمٍ یَتَفَکَّرُونَ»[3] ؛ «و از نشانه هاى او این است که همسرانى از جنس خودتان براى شما آفرید تا در کنار آنان آرامش یابید و در میانتان مودت و رحمت قرار داد. در این نشانه هایى است براى گروهى که تفکر مى کنند». 3. «وَ إِنْ خِفْتُمْ أَلاّ تُقْسِطُوا فِی الْیَتامى فَانْکِحُوا ما طابَ لَکُمْ مِنَ النِّساءِ مَثْنى وَ ثُلاثَ وَ رُباعَ فَإِنْ خِفْتُمْ أَلاّ تَعْدِلُوا فَواحِدَةً أَوْ ما مَلَکَتْ أَیْمانُکُمْ ذلِکَ أَدْنى أَلاّ تَعُولُوا»[4] ؛ «و اگر مى ترسید که [به هنگام ازدواج با دختران یتیم ]عدالت را رعایت نکنید [از ازدواج با آنان چشم پوشى کنید و] با زنان پاک [دیگر] ازدواج کنید دو یا سه یا چهار همسر و اگر مى ترسید عدالت را [درباره همسران متعدد] رعایت نکنید، تنها یک همسر بگیرید و یا از زنانى که مالک آنهایید، استفاده کنید. این کار از ظلم و ستم بهتر جلوگیرى مى کند». علاوه بر آیات، روایات بسیارى نیز در این زمینه وجود دارد؛ چنان که از پیامبر اکرم صلى الله علیه و آله نقل شده است: «هر کس ازدواج کند، به درستى که از نصف دینش پاسدارى کرده است».[5] از این رو فقیهان ازدواج را از مستحبّات مؤکد بر شمرده اند و آن را براى کسى که به سبب نگرفتن همسر به گناه بیفتد، واجب دانسته اند.
پاورقی: 1- رسول خدا صلى الله علیه و آله فرمود: «ما بنى بناء فى الاسلام احب الى اللّه عز و جل من التزویج»؛ «هیچ بنایى در اسلام محبوب تر از ازدواج، نزد خداوند بنا نشده است»: وسائل الشیعه، ج 14، ص3./
2- نور24، آیه 32./ 3- روم 30، آیه 21./ 4- نساء4، آیه 3./ 5- «مَنْ تَزَوَجَّ فَقَدْ اَحْرَزَ نِصْفَ دینِهِ». وسائل الشیعه، ج 14، ص 5.
موفق ومؤید باشید.