جگر سیاه یا کبد از گروه مواد غذایی، جزو دسته اعضای گوشتی شامل اعضای خوراکی دام مانند دل، جگر، قلوه ، مغز و زبان که در اصطلاح اعضای گوشتی گفته می شوند، قرار میگیرد. این ماده غذایی سرشار از مقادیر زیادی از انواع ویتامین‌ها شامل ویتامین آ، ث، ب12 و ویتامین دی است. همچنین جگر سرشار از اسید فولیک و آهن است. پروتئین موجود در جگر سیاه در رده پروتئین گوشت قرمز است ولی آهن آن 2 تا 3 برابر آهن گوشت گاو بوده و سرشار از چربی است. خواص جگر و فواید مصرف آن شامل تامین ویتامینها و عناصر غذایی مورد نیاز بدن، تقویت کننده‌ قلب و کمک به رفع خفقان یا تپش قلب و بسیار مفید برای درمان کم خونی است. با این وجود علیرغم ارزش غذایی بسیار بالای جگر و خواص آن در درمان بیماری ها، بایستی در مصرف آن احتیاط نموده و از زیاده روی در مصرف جگر و غذاهای تهیه شده با آن خودداری نمود. در این مطلب برخی از مهمترین خواص جگر و موارد احتیاطی مصرف آن گرداوری شده است. با ما همراه باشید.

ارزش غذایی جگر

با توجه به اینکه جگر سیاه، مرکز متابولیسم بدن دام است، منبعی غنی برای دریافت انواع ویتامین ها و عناصر غذایی میباشد. مهمترین ویتامینهای موجود در جگر شامل ویتامین آ و ویتامین های گروه ب مانند ویتامین های ب1، ب2 ، ب12 وب6 است، همچنین جگر سیاه نیز مانند سایر گوشت های قرمز، سرشار از پروتئین و عناصری مانند روی، آهن و اسیدفولیک است. لازم به ذکر است علیرغم ارزش غذایی بالای جگر، این ماده غذایی از کلسترول بالایی برخوردار است. به همین دلیل، مصرف بیش از 100 تا 150 گرم جگر در طول هفته، به هیچ وجه توصیه نمی شود.1

درادامه این مطلب به تفصیل از خواص جگر می گوییم.

خواص جگر در بارداری

جگر دارای مواد مغذی در دوران بارداری می باشد ، یک منبع عالی برای حفظ ایمنی بدن می باشد. خیلی از زنان در دوران حاملگی دچار اختلالات تغذیه ای می شوند ، جگر برای جلوگیری از اختلالات دوران بارداری بسیار موثر است.

زنان برای دوران بارداری به مواد مغذی و کربوهیدرات نیازمند است. زنان در این دوران به کم خونی دچار می شوند ، جگر برای جلوگیری از کم خونی دوره بارداری موثر است.

خواص ضد سرطانی

جگر دارای سلنیوم می باشد که به عنوان یک آنتی اکسیدان در بدن شناخته می شود. آنتی اکسیدان های موجود در بدن با رادیکال های آزاد مبارزه کرده و از سرطان و بیماری های قلبی جلوگیری می کند.

درمان کم خونی

کسانی که به کم خونی گرفتار هستند می توانند از جگر برای رفع کم خونی استفاده کنند. جگر دارای اسید فولیک می باشد که یک ماده معدنی عالی برای بدن محسوب می شود. جگر باعث تولید سلول های قرمز خون می شود که برای درمان کم خونی مورد استفاده قرار می گیرد.

خواص جگر برای جنین

در جگر اسید فولیک به مقدار زیادی یافت می شود. اسید فولیک برای رشد سیستم عصبی موثر است. اسید فولیک موجود در جگر برای جلوگیری از نقص های مغزی و نخاعی مفید است. کمبود اسید فولیک باعث نقص مادرزادی در کودکان می شود. اگر می خواهید از بیماری های دوران جنینی جلوگیری کنید می تواند از جگر در رژیم غذایی خود استفاده کنید.

یک ماده غذایی انرژی زا

جگر دارای کربوهیدرات می باشد که یک منبع عالی برای انرژی بدن بوده و سیستم ایمنی بدن را تقویت می کند.

تقویت و سلامت مغز

جگر دارای ویتامین ب می باشد که باعث می شود تا سلامت مغز شما تضمین شود. برای جلوگیری از آسیب رسیدن به مغز می توانید از جگر استفاده کنید. جگر دارای ویتامین ب ۱۲ میب اشد که باعث می شود تا از زوال عقل جلوگیری شود. اختلالات ذهنی به دلیل کمبود تیامین در بدن می باشد.

خواص ضد ویروسی و باکتریایی

جگر به دلیل داشتن زینک و ویتامین آ باعث می شود ، که از رگ های خونی در بدن مراقبت کند. دو عنصر ذکر شده موجود در جگر باعث تقویت سیستم ایمنی بدن می شود. کمبود ویتامین آ موجود در بدن باعث ایجاد بیماری های مختلفی ویروسی و عفونی می شود.

جگر دارای ویتامین آ فراوان می باشد که برای پیشگیری از بیماری های عفونی موثر است. همچنین ویتامین موجود در جگر با رادیکال های آزاد موجود در بدن مبارزه می کند.

پیشگیری از بیماری های چشمی

همانطور که گفته شد جگر دارای ویتامین آ می باشد که برای جلوگیری از آب مروارید ، عفونت های چشمی و تباهی لکه زرد موثر است. ویتامین آ موجود در جگر باعث می شود تا سموم را از بدن دفع کند.

تقویت حافظه

با مطالعات صورت گرفته در مورد خواص جگر ، وجود کولین موجود در این خوراکی نشان می دهد که در بلند مدت برای تقویت حافظه مفید است.2

مضرات جگر (موارد احتیاطی و منع مصرف)

جگر سیاه ممکن است سمومی را در خود پنهان کند که برای بدن خطرناک هستند، به خصوص جگر حیواناتی که با غذاهای صنعتی تغذیه شده و رشد کرده‌اند، زیرا جگر محل ذخیره‌ سموم و مواد زائد موجود در غذاهاست و سم‌زدای بدن است؛ بنابراین در تهیه‌ آن باید بسیار دقت کرد.

جگر خواص بسیار زیادی برای بدن دارد ولی اگر به صورت افراطی مصرف شود می تواند باعث مشکلات و بیماری هایی در بدن شود. جگر از کلسترول بالایی برخوردار است و در صورتی که در رژیم غذایی شما بیش از حد از جگر استفاده شود می تواند خطر سکته قلبی را افزایش دهد.

نکته‌ بسیار مهم دیگر این است که استفاده از جگر خام یا نیمه پخته بسیار مضر است و به هیچ عنوان توصیه نمیشود. جگر خام یا نیمه پخته (به اصطلاح آبدار) می‌تواند بسیاری از میکروب‌های بیماری‌زا را به بدن انتقال دهد. زنان باردار، دختران جوان و بیماران مبتلا به کم‌خونی مزمن که برای افزایش آهن خون اغلب از جگرهای آبدار استفاده می‌کنند، بیشتر در معرض خطر قرار دارند.

هضم جگر بسیار سخت بوده، دیر هضم و دفع آن از بدن سخت است. بنابراین لازم است به خوبی پخته شده و در مصرف آن افراط نگردد.

مصرف جگر برای زنان باردار مضر است. با اینکه جگر سرشار از ویتامینها و مواد معدنی است اما به دلیل بالا بودن سطح ویتامین رتینول در آن میتواند به جنین آسیب وارد کند.3

پی نوشت:
1.www.setare.com
2.www.parsiday.com
3.www.vista.ir